Ferill 128. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
155. löggjafarþing 2024–2025.
Þingskjal 128 — 128. mál.
Frumvarp til laga
um breytingu á lögum um neytendalán og lögum um fasteignalán
til neytenda (endurfjármögnun verðtryggðra lána).
Flm.: Ásthildur Lóa Þórsdóttir, Eyjólfur Ármannsson, Guðmundur Ingi Kristinsson, Inga Sæland, Jakob Frímann Magnússon, Tómas A. Tómasson.
I. KAFLI
Breyting á lögum um neytendalán, nr. 33/2013.
1. gr.
Verðtryggð lán.
1. Lánið sé ekki í verulegum vanskilum.
2. Heildarskuld neytanda hækki ekki við breytinguna.
3. Greiðslubyrði neytanda aukist ekki við breytinguna.
Lánveitanda er í tengslum við breytingu skv. 1. mgr. aðeins heimilt að krefja neytanda um gjöld sem byggjast á hlutlægum grunni vegna kostnaðar við breytinguna.
2. gr.
Ákvæði 18. gr. b gilda um alla lánssamninga sem falla undir lög þessi og lánssamninga sem féllu undir fyrri lög um neytendalán, nr. 30/1993, sbr. lög nr. 121/1994.
II. KAFLI
Breyting á lögum um fasteignalán til neytenda, nr. 118/2016.
3. gr.
Verðtryggð lán.
1. Lánið sé ekki í verulegum vanskilum.
2. Heildarskuld neytanda hækki ekki við breytinguna.
3. Greiðslubyrði neytanda aukist ekki við breytinguna.
Lánveitanda er í tengslum við breytingu skv. 1. mgr. aðeins heimilt að krefja neytanda um gjöld sem byggjast á hlutlægum grunni vegna kostnaðar við breytinguna.
4. gr.
5. gr.
Ákvæði 33. gr. a gilda um alla lánssamninga sem falla undir lög þessi.
6. gr.
Greinargerð.
1. Lánið sé ekki í verulegum vanskilum.
2. Heildarskuld neytanda hækki ekki við breytinguna.
3. Greiðslubyrði neytanda aukist ekki við breytinguna.
Með þessu er stefnt að því að ryðja úr vegi hindrunum fyrir neytendur sem vilja færa sig úr verðtryggðum lánum í óverðtryggð lán og stuðla þannig að því að þeir hafi ótvíræðan og raunhæfan valkost um að afnema verðtryggingu lána sinna hvenær sem er. Frumvarpinu er því m.a. ætlað að ná til neytenda sem hafa áður tekið verðtryggð lán í gildistíð fyrri laga á þessu sviði á tímabilum þegar lánskjör voru talsvert óhagstæðari en síðar hafa boðist. Þessi hópur ætti því að geta endurfjármagnað lán sín og fengið að njóta hagstæðari kjara.
Skilyrðunum sem eru sett fyrir því að njóta breytiréttar samkvæmt frumvarpinu er ætlað að vera málefnaleg og hófleg og tryggja jafnræði milli lánveitenda og neytenda. Þannig er gert ráð fyrir því að ef neytandi er í skilum og breyting úr verðtryggðu láni í óverðtryggt er honum til hagsbóta þá samræmist það jafnan heilbrigðum viðskiptaháttum lánveitenda að gefa honum kost á því að gera slíka breytingu á láninu án verulegra hindrana. Þessi skilyrði samræmast jafnframt tilgangi ákvæða XII. kafla laga um fasteignalán til neytenda sem fjalla um úrræði vegna greiðsluerfiðleika til að afstýra nauðungarsölu á fasteign neytanda, þar sem lækkun greiðslubyrði er til þess fallin að draga úr líkum á slíkum erfiðleikum. Enn fremur samræmast þau því markmiði að draga úr vægi verðtryggingar í lánum neytenda, sem hefur margoft komið fram í stjórnarsáttmálum fyrri ríkisstjórna.
Sérstaklega er tekið fram að lánveitanda sé ekki heimilt að krefja neytanda um gjöld fyrir breytingu úr verðtryggðu láni í óverðtryggt lán umfram nauðsynlegan kostnað við að framkvæma breytinguna, sem skuli þá byggjast á hlutlægum grunni.
Áhrif frumvarpsins lúta einkum að því að greiða fyrir því að neytendur geti haft valfrelsi um að skipta í óverðtryggð lán. Það myndi stuðla að markmiðum lífskjarasamninga um að taka skref í átt að afnámi verðtryggingar og skapa hvata og stuðning til þess að heimili sem það kjósa geti breytt verðtryggðum lánum í óverðtryggð. Jafnframt væri það til þess fallið að auka skilvirkni peningastefnu Seðlabanka Íslands.
Um einstakar greinar frumvarpsins.
Um 1. og 3. gr.
Fyrirmyndir ákvæðanna eru sóttar í 18. gr. a laga um neytendalán, nr. 33/2013, og 33. gr. laga um fasteignalán til neytenda, nr. 118/2016, sbr. breytingalög nr. 36/2017, sem veita slíkan breytirétt vegna lána í erlendum gjaldmiðlum. Þau taka einnig mið af 4. mgr. 10. gr. laga um neytendalán, nr. 33/2013, og 2. mgr. 20. gr., sbr. 23. gr., laga um fasteignalán til neytenda, nr. 118/2016, um undanþágur frá lánshæfis- og greiðslumati.
Jafnframt eiga ákvæði 2. mgr. sér fyrirmynd í 7. gr. laga um fasteignalán til neytenda, nr. 118/2016. Þar sem ekki er um að ræða uppgreiðslu láns heldur breytingu lánsforms án þess að höfuðstóll láns lækki leiðir af því að óheimilt yrði að innheimta uppgreiðslugjald vegna breytingarinnar, þó svo að lán væri með skilmálum um gjald vegna uppgreiðslu.
Um 2. og 5. gr.
Um 4. gr.
Um 6. gr.