WPC 2 ZB|rX;rshamar 3h - lp14o4 PC&P 6&A4 ЂLET2$ b4 PC HAU2= 6&>  ?   +l2  b4 PC    o4 PC 2ptxHAU3Haus #2 fyrir skjalaritun.T  1988. ! 1058 r fr stofnun AlYingis. 111. l?ggjafarYing. ! . ml. LET6Venjulegt 4 (Times Roman 14,0 pt).$$ p4 PC  p4 PC FEGR gP  GLEIGleitt letur.  d d 20[.o4 PC&P34 `Times Roman&b4 PCP14 `Times Romanb4 PCP14 `Times Romanb4 PCP14 `Times Romano4 PC&P34 `Times Roman&b4 PCP14 `Times Romanb4 PCP14 `Times Romanp4 PCP24 `Times Romanp4 PCP24 `Times Romanp4 P CP24 `Times Romanb4 P CP14 `Times Roman23o LET2  b4 PC  HAU2  6&>  ? ?   +l2   2IS b4 PC  ? ? +l2 22IS b4 PC  ? ? +l2 2 HAU3 1988. ! 1058 r fr stofnun AlYingis. 111. l?ggjafarYing. ! 52HAU3. ml. LET6 p4 P C  SY. 54. Tillaga til Yingslyktunar LET6 b4 P C ۃ  FEGR  gP    r um hagr%Wingu, einf?ldun, aWhald, byrgW og nUjar leiWir 1 r1kisbCskapnum.   Flm.: sgeir Hannes Eir1ksson, GuWmundur gCstsson. + AlYingi lyktar: #I. + AW fela r1kisstj;rninni aW hlutast til um aW leggja niWur eftirtalinn rekstur hj r1kinu eWa fyrirt%kjum Yess og stofnunum hiW fyrsta: 1.  M?tuneyti starfsmanna Yar sem alhliWa veitingahCs eru  n%stu gr?sum og koma starfsf;lki aW s?mu notum eWa samb%rilegum, einnig sali undir veislur og fundi meW og n veitinga sem notaWir eru fyrir st%rri samkomur. 2.  PrentsmiWjur eWa fj?lritunarstofur hvers konar Yar sem ?ll algeng prentun fer fram ef h%gt er aW kaupa hana  frjlsum markaWi. 3.  L?gfr%Wideildir eWa aWrar innheimtustofur fyrir Yj;nustu l?gmanna, t.d. innheimtu vanskila og Yess httar Yegar h%gt er aW kaupa Y Yj;nustu  markaWinum. 4.  Verkfr%Wideildir og emb%tti arkitekta og annars konar hCsameistara hj r1kinu Yegar h%gt er aW kaupa s?mu Yj;nustu  opnum markaWi. 5.  Einkas?lur r1kisins meW fengi, t;bak eWa lyf eWa annan varning sem h%gt er aW flytja inn  frjlsum markaWi. 6.  Verktaka og viWgerWar- eWa viWhaldsdeildir Yegar h%gt er aW f s?mu Yj;nustu eWa samb%rilega  almennum markaWi. 7.  AWra Yj;nustu eWa starfsemi hj r1ki og fyrirt%kjum Yess eWa ?Wrum stofnunum 1 eigu r1kisins, sem ekki er s)rstaklega nefnd h)r aW framan, aW ?llu leyti eWa aW hluta, enda s) sams konar eWa samb%rileg Yj;nusta eWa starfsemi boWin  opnum markaWi. #II. + AW fela r1kisstj;rninni aW kanna hvort og hvernig h%gt er aW sameina Umsar stofnanir r1kisins og fyrirt%ki eWa deildir sem vinna sama eWa svipaW eWa samb%rilegt starf  fleiri en einum staW hj r1kinu. #III. + AW fela r1kisstj;rninni aW kanna hvort og hvernig h%gt er aW bj;Wa Ct og fela einstaklingum aW reka og standa fyrir Yessari Yj;nustu og starfsemi sem nCna er  h?ndum r1kisins: 1.  Alls konar miWst?Wvar fyrir skrningu  g?gnum og upplUsingum um fasteignir og lausaf), svo sem bifreiWar, skip, loftf?r og aWrar eignir sem nauWsynlegt er aW skrsetja. 2.  SendirW 0slands 1 ?Wrum r1kjum og st?Wur fulltrCa hj alYj;Wastofnunum erlendis. 3.  G%slu og eftirlit meW eigum r1kisins og  almannaf%ri b%Wi 1 Y)ttbUli og 1 sveitum landsins og ;byggWum, einnig eftirlit og g%slu 1 landhelgi og fiskveiWil?gs?gu Yj;Warinnar. 4.  Rekstur sjCkrahCsa, meWferWarheimila, fangelsa og vinnuh%la, einnig sjCkraflutninga, brunavarnir, sl?kkvist?rf og ?nnur bj?rgunar- og hjlparst?rf. 5.  Annan rekstur og starfsemi eWa Yj;nustu sem r1kiW og fyrirt%ki Yess eWa stofnanir hafa meW h?ndum nC og ekki er tilgreint h)r aW framan. #IV. + AW hvarvetna skuli sC regla h?fW 1 heiWri viW Yessa hagr%Wingu aW hCn valdi sem minnstri r?skun  h?gum Yeirra starfsmanna r1kisins sem hlut eiga aW mli sem h)r segir: 1.  Starfsf;lki samkv%mt fyrsta og ?Wrum hluta verWi tryggW st?rf viW h%fi  almennum markaWi ef YaW ;skar Yess. Haft verWi samrW viW Yau fyrirt%ki sem starfa  sama vettvangi og veita Y Yj;nustu sem r1kiW fellir niWur og samt?k Yeirra fyrirt%kja. F;lkiW gangi fyrir meW ?nnur og samb%rileg st?rf sem losna hj r1kinu og fyrirt%kjum Yess og stofnunum n%stu YrjC rin eftir aW st?rf Yess eru felld niWur. 2.  Starfsf;lki samkv%mt YriWja hluta verWi gefinn kostur  aW taka aW s)r Yessa starfsemi og rekstur eftir Yv1 sem viW verWur komiW annaWhvort fyrir eigin reikning eWa 1 f)lagi viW aWra. AW ?Wru leyti gilda s?mu kv%Wi og 1 1. mgr. 1 fj;rWa hluta. 3.  Tryggt verWi aW r1kissj;Wur geti selt og fi markaWsverW fyrir allar eignir, sem losnar um vegna Yessa hagr%Wis 1 bCskapnum, hvort sem um er aW r%Wa fasteignir eWa lausaf) og s)rh%fWan bCnaW allan og t%kjakost, hugbCnaW og r)ttindi og ?nnur verWm%ti hverju nafni sem nefnast. #V. + AW r1kisstj;rnin beiti s)r fyrir Yv1 aW kallaWur verWi saman stofnfundur f)lags skattgreiWenda  0slandi og s) ?llum r1kisborgurum heimill aWgangur. MarkmiW f)lagsins er aW fylgjast meW Yv1 hvernig skattf) landsmanna er variW. R1kissj;Wur tryggi f)laginu tekjur til aW standa undir eWlilegu starfi samkv%mt stofnskr en aWrar tekjulindir eru f)laginu ekki heimilar utan f)lagsgjalda. R1kisstj;rnin tryggi erindrekum f)lagsins greiWan aWgang aW ?llum rekstri 1slenska r1kisins og fyrirt%kjum Yess og stofnunum. #VI. + AW fela r1kisstj;rninni aW leggja fram  Yessu l?ggjafarYingi frumvarp til laga um byrgW emb%ttismanna r1kisins  fjrmlum stofnana sinna og verkefna. Xess verWi g%tt aW bein byrgW yfirmanna verWi aukin fr Yv1 sem nC er. "VII. + AW fela r1kisstj;rninni aW skipa nefnd h%fustu manna til aW kanna hvernig ?nnur smr1ki  borW viW 0sland afla s)r tekna. R1kissj;Wur greiWi kostnaW vegna starfa nefndarinnar en seta 1 henni er ekki launuW. "VIII. + AW ?ll hagr%Wing, sem kann aW leiWa af Yessari lyktun, megi ekki tefja fyrir Yv1 aW haldiW verWi fram aW selja fyrirt%ki og stofnanir 1 eigu r1kisins aW ?llu leyti eWa hluta. GLEI d  GreinargerW.GLEI gP ۃ + >flugt Yj;Wf)lag treystir  sterka einstaklinga en ekki sterkt r1kisvald. Xess vegna er fyrsta skylda r1kisins aW bCa ?llum Yegnum s1num aWst?Wu eftir f?ngum til aW verWa sinnar g%fu smiWir, svigrCm til aW erja sinn reit 1 friWi viW guW og menn. Saman sjum viW svo ?ll fyrir minni mttar eftir bestu getu. + Sk;rinn kreppir aW 1slensku Yj;Wl1fi 1 dag. Xungt er fyrir f%ti. Skuldir landsins eru meiri en nokkru sinni fyrr og tekjur fara minnkandi. Samt reyna AlYingi og r1kisstj;rnir ekki aW sn1Wa Yj;Wf)laginu stakk eftir vexti. H)r eru allir stj;rnmlaflokkar undir s?mu s?kina seldir. + Skattar virWast vera einu tekjulindirnar sem stj;rnmlamenn Yekkja. Xeir hafa aldrei veriW h%rri. Eina fj?lbreytnin er nU og ?nnur n?fn  s?mu g?mlu skattana. Ekki er leitaW aW nUjum leiWum  skipulegan htt. St?Wugt eru s;ttir meiri peningar 1 vasa f;lksins, enda er nC svo komiW aW margur maWurinn er aW gefast upp. Hvert fyrirt%kiW  f%tur ?Wru er tekiW til skipta hj f;getum landsins " gjaldYrot. Fj?ldi f;lks missir atvinnu s1na og eignir. BC manna eru l1ka tekin til skipta.  bak viW hvert gjaldYrot er harmleikur. Sum srin gr;a aldrei. L1til b?rn sj  eftir foreldrum s1num  sjCkrahCs og 1 gr?fina. fram h%kka skattarnir. Xess vegna hlUtur f;lkiW 1 landinu aW krefjast Yess aW f svigrCm til aW vinna fyrir Yessum sk?ttum, svigrCm til aW standa 1 skilum, gjalda keisaranum sitt. F;lk hlUtur aW krefjast Yess aW r1kiW keppi ekki  opnum markaWi viW fyrirt%kin sem YaW leggur  ha skatta. Fyrirt%kin keppi hvert viW annaW en ekki viW r1kiW sem lUtur ?Wru l?gmli en Yegnarnir.  sama htt hlUtur f;lkiW aW krefjast Yess aW r1kiW vaxi Yv1 ekki yfir h?fuW. Hverju Yj;Wf)lagi eru takm?rk sett. Xegar Yunginn af r1kinu vex hraWar en afliW 1 atvinnul1finu kiknar f;lkiW 1 hnjliWunum, fellur  kn). Fram undan blasir viW gjaldYrot l1tillar Yj;War. + byrgW er l1tt Yekkt hugtak 1 opinberum rekstri Y;tt daglega s) fj?ldi f;lks kallaWur til byrgWar vegna gj?rWa sinna og misgj?rWa 1 einkal1finu. Xess vegna hlUtur f;lkiW l1ka aW krefjast Yess aW skattf)nu s) vel variW 1 Ygu lands og Yj;War og af fullri byrgW. + En Yv1 miWur blasir andhverfan viW. F;lk hefur engin t?k  aW fylgjast meW hvaW verWur um peninga Yess, engin t?k fyrr en um seinan. Millj;n s;aW h)r og milljarWi Yar, enginn ber byrgW Yegar upp er staWiW " enginn nema f;lkiW. + F;lkiW hlUtur l1ka aW krefjast Yess aW landsstj;rnin lti ekki staWar numiW viW skattana Yegar leitaW er tekna fyrir r1kissj;W, heldur finni nUjar leiWir til aW afla meiri tekna fyrir fmenna Yj;W 1 st;ru landi, r;i  ?nnur miW. + Margar stofnanir og m?rg fyrirt%ki 1 eigu r1kisins halda Cti margv1slegri starfsemi sem getur veriW betur komin 1 h?ndum einstaklinga og fyrirt%kja Yeirra og f)laga. T?kum m?tuneyti sem d%mi: + Fj?ldi m?tuneyta er  vegum r1kisins um allt land. Sum eru YaW nl%gt alhliWa mats?luhCsum aW h%gur vandi er aW skipta viW Yau hCs en leggja m?tuneytin niWur. Xannig er einfalt fyrir t.d. alYingismenn aW fara  n%sta veitingahCs 1 miWborg Reykjav1kur og er ekki 1 kot v1saW. Xannig mundu losna fj?lmargir g;Wir salir v1Ws vegar um borgina og stundum eru matsalir einmitt verWmestu plssin 1 hCsinu. Xetta nUja hCsrUmi dr%gi Yv1 Cr Yenslu margra stofnana n%stu rin. Starfsf;lki r1kisins f%kkaWi en aukin viWskipti  veitingahCsum landsins k?lluWu  fleira starfsf;lk Yar aW sama skapi. Veitingal1fiW styrktist og gjaldYrotum f%kkaWi vonandi. + Bent hefur veriW  Y leiW aW afhenda starfsf;lki r1kisins v1sanir  mat sem gildi  ?llum veitingast?Wum sem vilja vinna meW r1kinu  Yennan htt. Br m?rgum r)ttum v%ri aW velja  veitingahCsinu 1 staWinn fyrir einn 1 m?tuneytinu. Starfsf;lkiW g%ti l1ka hvort sem er notaW v1sanir s1nar daglega 1 hvert ml eWa safnaW Yeim saman, komiW meW bita aW heiman en gert s)r og s1num dagamun um helgar fyrir v1sanirnar. +  sama htt m taka  ?Wrum liWum 1 fyrsta kafla h)r aW framan, allt eftir aWst%Wum 1 hverri grein fyrir sig. NiWurstaWan er v%ntanlega hvarvetna sC sama: Umfang r1kisins minnkar og Ctgj?ld minnka. Hagur fyrirt%kjanna batnar. + Stundum virWist sem margar stofnanir eWa deildir r1kisins s)u aW vinna s?mu verkin eWa samb%rileg verk hver 1 s1nu horni. Gott d%mi er margv1sleg innheimta hj r1kinu fyrir Yj;nustu. Xessa innheimtu m sjlfsagt sameina, enda hafnar hCn ?ll 1 r1kissj;Wi Yegar ?llu er til skila haldiW. EWa Ctreikningar  efnahagsmlum hj stofnunum, svo sem Hagstofunnni, Xj;Whagsstofnun, ByggWastofnun, SeWlabanka o.fl. H)r er sjlfsagt h%gt aW draga saman seglin og fela einni miWst?W aW reikna Ct fyrir alla Y sem  Yurfa aW halda. Xannig m halda fram aW svipast um 1 kerfinu. +  ht1Wum, einkum st;rht1Wum, er oft vins%lt hj r%Wum?nnum aW tala um of mikil umsvif hj r1kinu. BkniW burt, segja Yeir  stundum. Oftar en ekki er Y; ltiW n%gja aW benda  stofnanir  borW viW tunnuverksmiWjuna  SiglufirWi. En bkniW heldur s1nu striki Yrtt fyrir YaW. XaW eru margir aWrir Y%ttir hj r1kinu en tunnuverksmiWjan  SiglufirWi sem g%tu vel veriW betur komnir hj einstaklingum, fyrirt%kjum Yeirra og f)l?gum, t.d. sjCkrahCs og vinnuh%li. G%sla og varsla  almannaf%ri eWa  hafi Cti og tollg%sla, sendirW 0slands 1 ?Wrum r1kjum og margt fleira Yegar betur er aW gW. Xess vegna er h)r lagt til aW skoWaW verWi Ct 1 %sar hvaWa Y%tti er h%gt aW f%ra fr r1ki og til einstaklinga, fyrirt%kja Yeirra og f)laga. + Xegar verkefni eru flutt fr r1ki til einstaklinga eru Yau ekki l?gW niWur fyrir aW fullu. fram Yarf f;lk til aW vinna verkin. Xess vegna f%kkar ekki st?rfum 1 Yj;Wf)laginu og l1klega kemur hver sp?ruW kr;na hj r1kinu aW tv?f?ldum notum 1 atvinnul1finu. Xv1 m vel bCast viW vaxandi gr;sku 1 Yj;Wl1finu meW auknum sparnaWi hins opinbera. Xess vegna Yarf f;lk ekki aW ;ttast atvinnuleysi Y; aW st?rfum s) hagr%tt 1 Yj;Wf)laginu, enda verWur s)W til Yess aW allir fi vinnu viW sitt h%fi og eftir f?ngum. Hagr%Wing er nauWsynleg ef viW eigum aW halda velli sem fullvalda r1ki og hagr%Wingu fylgja samandregin segl. Hj Yv1 verWur ekki komist. Eins er h%gt aW tryggja aW r1kissj;Wur fi fullt verW fyrir allar eigur s1nar sem losnar um viW hagr%Wingu, fullt verW eins og kaupin gerast  eyrinni  hverjum t1ma. + Allt eftirlit 1 Yj;Wf)laginu er  einn veg: R1kiW, st;ri br;Wir, fylgist meW Yegnum s1num. XaW er l1ka hlutverk r1kisins aW fylgjast meW og er ekkert nema gott eitt um YaW aW segja, enda okkur ?llum 1 hag. En Yar meW er ekki sagt aW f;lkiW vilji ekki fylgjast sjlft meW Yv1 hvernig r1kiW eyWir skattkr;num Yess. + >Wru hverju koma verk 1 dagslj;siW sem orka tv1m%lis og vekja spurningar: HefWi ekki veriW h%gt aW vinna Yau  annan htt og spara meW Yv1 peninga? En Y er iWulega of seint 1 rassinn gripiW Yv1 aW kr;na, sem bCiW er aW s;lunda, f%st ekki til baka. Xess vegna er nauWsynlegt aW skattgreiWendur fi aW fylgjast meW framvindu mla hj r1kinu fr Yv1 fyrsta. Til Yess er f)lag skattgreiWenda kj?rinn vettvangur og erindrekar Yess %ttu aW f fullan aWgang aW ?llum Yttum r1kisfjrmla jafn;Wum og verkin eru unnin, ekki eftir  og um seinan. +  sama htt verWa yfirmenn hj r1kinu aW bera byrgW  gerWum s1num eins og aWrir Yegnar. Xegar Yeim verWur eitthvaW  1 messunni Yarf aW kalla Y til byrgWar eins og aWra. Til Yess skortir l?g um byrgW emb%ttismanna Yar sem er kveWiW fast  um verksviW og heimildir og viWurl?g ef Ct af er brugWiW. + En YaW eru til fleiri kr;nur 1 heiminum en skattkr;nur. Tekjur 0slendinga eru frekar einh%far og eru flest eggin 1 s?mu k?rfunni. Xess vegna Yarf aW leita nUrra leiWa til aW afla Yj;Winni tekna. g%t leiW er aW kynnast Yv1 hvernig aWrar smYj;Wir sem 0slendingar sj s)r farborWa, senda h%fustu menn Ct af ?rkinni til aW skoWa sig um 1 ?Wrum l?ndum, safna g?gnum og vinna s1Wan Cr Y%r hugmyndir sem g%tu komiW okkur aW notum. + Xessar vangaveltur um hagr%Wingu hj r1kinu eru hvorki upphaf n) endir. X%r eru l1tiW innlegg til aW hjlpa til viW aW leysa hluta af vanda l1Wandi stundar. Xess vegna gera Y%r alls ekki rW fyrir aW aWrar hugmyndir um aW draga saman seglin hj r1kinu verWi ltnar sitja  hakanum eWa verWi slegiW  frest, Yvert  m;ti.