neyslustaðall.
Virðulegi forseti. Í maí 2001 var samþykkt á Alþingi þingsályktun um gerð neyslustaðals sem fól m.a. í sér að hæstv. forsætisráðherra var falið að gera könnun á notkun neysluviðmiðanna í nágrannalöndum Íslendinga við ákvarðanir er lúta að fjárhæðum bóta og styrkja í velferðarkerfinu. Enn fremur átti að leggja mat á hvort ástæða væri til að samræma slíkar neysluviðmiðanir hér á landi, en tilgangurinn með flutningi tillögunnar var að unnið yrði að gerð samræmds neyslustaðals sem yrði leiðbeinandi fyrir stjórnvöld sem viðmiðunargrundvöllur við ýmsar ákvarðanir sem tengjast rétti til bóta samkvæmt skatta- og almannatryggingalögum sem og fjárhagsaðstoð hjá sveitarfélögum. Ekki síður átti neyslustaðallinn að vera grundvöllur greiðsluáætlana og greiðslumats hjá lánastofnunum, þar með töldum Lánasjóði íslenskra námsmanna, og við innheimtu vangoldinna opinberra gjalda, t.d. skattaskulda og meðlagsgreiðslna.
Fyrir einu og hálfu ári innti ég þáverandi hæstv. forsætisráðherra, Davíð Oddsson, eftir framkvæmd á tillögunni. Þá upplýsti þáverandi hæstv. forsætisráðherra að hann hefði vísað málinu í nefnd sem væri að skoða m.a. fjölþrepatekjuskatt. Nefndinni var einnig falið að kanna forsendur þess að vinna upplýsingar um viðmiðunarreglu fyrir mismunandi fjölskyldur sem nota mætti við útreikninga á greiðslubyrði og félagslegum bótum og við mat á breytingum á skatta- og bótakerfinu.
Hæstv. forsætisráðherra taldi þá rétt að bíða eftir niðurstöðu nefndarinnar. Nú liggur hún fyrir, lá fyrir fyrir einu ári, og fram kemur í niðurstöðu nefndarinnar varðandi neyslustaðlana, með leyfi forseta:
„Nefndin telur brýna þörf á viðmiðunarreglum sem nota megi m.a. við útreikning á greiðslubyrði félagslegra bóta o.fl. og leggur til að slík neysluviðmiðun verði unnin.“
Síðan benda þeir á að eðlilegt sé að nýta reynslu Norðmanna og Svía í þessum efnum og sníða viðmiðunarreglurnar eftir þeirri vinnu jafnframt því sem notast verði við þær innlendu rannsóknir um neyslu sem til eru, svo sem neyslukönnun Hagstofunnar og athuganir manneldisráðs. Þeir benda á líka að eðlilegast sé að opinberir aðilar komi að fjármögnun verksins ásamt þeim sem einkum þurfi á slíkum neyslustöðlum að halda.
Ég hef því leyft mér að leggja fyrir hæstv. forsætisráðherra eftirfarandi fyrirspurn:
Hvernig ætlar ríkisstjórnin að framfylgja þingsályktun um gerð neyslustaðals frá maí 2001 og niðurstöðu nefndar fjármálaráðherra um fjölþrepaskatt sem fjallaði um málið og taldi brýna þörf að koma á neyslustöðlum en nefndin skilaði af sér tillögum 3. apríl 2003?
Herra forseti. Ríkisstjórnin hefur samþykkt að viðskiptaráðherra skipi starfshóp er skuli hafa umsjón með gerð forkönnunar á framkvæmd slíkrar neysluviðmiðunar, hverjir séu kostir þess og gallar miðað við íslenskar aðstæður. Einnig skal metið hvaða kostnaður kunni að fylgja því að viðhalda slíkum grunni þannig að hann haldi áfram að gefa raunhæfa mynd varðandi þá þætti framfærslukostnaðar sem eðlilegt er að séu í íslenskri útgáfu neysluviðmiðunarinnar.
Það hafði ekki verið gert ráð fyrir fjármagni til þessa verks á fjárlögum ársins í ár, en ríkisstjórnin hefur samþykkt að veita 2 millj. kr. af ráðstöfunarfé sínu til að hefja verkið. Í þeim starfshópi sem skipaður er eiga sæti fulltrúar félagsmálaráðuneytis, fjármálaráðuneytis, menntamálaráðuneytis, Hagstofu Íslands, auk viðskiptaráðuneytisins. Lögð er áhersla á að starfshópurinn nýti sér þær rannsóknir og þá vinnu sem önnur Norðurlönd hafa lagt í á þessu sviði en SIFO, þ.e. norska neytendarannsóknarstofnunin, hefur boðið fram aðstoð sína við starfið hér á landi.
Það er gert ráð fyrir að með starfshópnum muni starfa sérfræðingur við rannsóknarstofnun háskóla sem faglegur ráðgjafi og starfsmaður og við það miðað að starfshópurinn skili skýrslu til viðskiptaráðherra eigi síðar en 31. desember á næsta ári, þ.e. í árslok 2005.
Virðulegi forseti. Það er full ástæða til þess að fagna yfirlýsingu hæstv. forsætisráðherra sem hér kemur fram, að viðskiptaráðherra hafi á ríkisstjórnarfundi verið falin forkönnun á framkvæmd slíkrar neysluviðmiðunar. Ég tel að það geti orðið mikil framför að koma á slíkum samræmdum neyslustaðli sem ætti að styðja við velferðarkerfið. Við getum komið á neyslustaðli sem hægt er að byggja ýmsar bætur og ákvarðanir á þar sem leggja þarf til ákveðinn framfærslugrunn.
Hið opinbera tekur nú mið af a.m.k. fimm mismunandi framfærslugrunnum við ákvörðun bóta, lána, fjárhagsaðstoðar og styrkveitingar svo sem við mat á greiðslugetu vegna fjárhagserfiðleika. Við getum nefnt tryggingakerfið, fjárhagsaðstoð sveitarfélaga, Lánasjóð íslenskra námsmanna, Ráðgjafarstofu um fjármál heimilanna, Íbúðalánasjóð og lánastofnanir. Ég held að það sé mikið framfaraspor ef við getum komið á samræmdum neyslustaðli eins og nágrannaþjóðir okkar hafa víða gert. Það hefur ítrekað verið kallað eftir slíkum neyslustaðli, m.a. frá Ráðgjafarstofu heimilanna, og því fagna ég yfirlýsingu hæstv. ráðherra og tel að hugur fylgi máli, vegna þess að ráðherrann upplýsir jafnframt að verja skuli ákveðnum fjármunum, 2 millj. kr., til þess að gera úttektina, og ég gat ekki skilið ráðherrann öðruvísi en að fyrir lægi ákvörðun um að farið yrði í slíkan samræmdan neyslustaðal. Þetta er fagnaðarefni og ég þakka fyrir svör hæstv. ráðherra.