skattar og gjöld, 2. umræða.
Virðulegi forseti. Ég mæli fyrir nefndaráliti á tilvísuðum þingskjölum frá meiri hluta efnahags- og skattanefndar vegna máls 313, um frumvarp til laga um breyting á ýmsum lagaákvæðum um skatta og gjöld, í daglegu tali kallað góði bandormurinn en það er síðari bandormurinn sem við fjöllum um í skattaumræðunni í kvöld. Við umræðu um hinn fyrri höfðu nokkrir hv. þingmenn á orði að tveir bandormar saman væru kyrkislanga og sáu jafnvel orðið afturgöngur í þeim skattamálum sem hér eru á ferðinni. Ég held að slíkar sýnir í þingsalnum á föstudagskvöldi gefi þeim hv. þingmönnum fullt tilefni til að gæta að sér.
Góði bandormurinn fjallar kannski fyrst og fremst um ýmsar úrbætur og endurbætur á tæknilegum atriðum í hinu skattalega umhverfi. Efnislega fjallar hann í fyrsta lagi í meginatriðum þetta árið um breytingar á skatthlutföllum milli sveitarfélaga og ríkisins vegna tilfærslunnar á málefnum fatlaðra. Það eru einfaldlega innri breytingar milli þessara stjórnsýslustiga og hafa ekki áhrif til að hækka eða lækka tekjuskatt hjá einum eða neinum heldur flyst einfaldlega hluti af skatttekjunum með verkefnunum til sveitarfélaganna.
Þá er hér að finna nokkur ívilnandi ákvæði um skattalega meðferð á eftirgjöf skulda til atvinnulífsins. Það varð niðurstaðan úr viðræðum við lánastofnanir til að greiða fyrir fjárhagslegri endurskipulagningu fyrirtækjanna í landinu. Brýnasta verkefnið í hinni efnahagslegu endurreisn Íslands er nú að greiða sem mest fyrir fjárhagslegri endurskipulagningu atvinnufyrirtækjanna til að þau komist sem allra fyrst í það ástand að geta fjárfest með efnahagsreikning sem er varanlegur. Er talið nauðsynlegt að ívilna nokkuð eftirgjöf skulda hvað varðar skattahliðina.
Í þriðja lagi er að finna í frumvarpinu býsna viðamiklar breytingar sem lúta að nýsköpunarmálum. Betur hefði farið á því að sá þáttur bandormsins hefði komið fram sem sjálfstætt þingmál og fengið sérstaka umfjöllun í þinginu. Þar er verið að nema úr gildi hlutabréfaafslátt sem var lögleiddur fyrir ári vegna kaupa á hlutafé í nýsköpunarfyrirtækjum og það er sannarlega miður vegna þess að þetta var ein af þeim hvetjandi aðgerðum sem ríkisstjórnin greip til í skattalegu tilliti til að örva hér nýsköpun. Því miður er það niðurstaða Eftirlitsstofnunar EFTA að sú fyrirgreiðsla sé óheimill ríkisstuðningur og þess vegna er nauðsynlegt að fella hana úr gildi en nefndin leggur áherslu á að eftir sem áður verði leitað leiða til að veita einstaklingum hlutabréfaafslátt en kannað fyrst hjá Eftirlitsstofnuninni hvort slíkt sé heimilt. Ljóst er að skattaleg ívilnun til fyrirtækja vegna fjárfestingar í nýsköpunarfyrirtækjum með þessum hætti fær ekki staðist. Sömuleiðis eru nokkur ákvæði sem lúta að stuðningi við rannsóknarstarfsemi í landinu og þau ákvæði eru ívilnandi.
Síðan er að finna í frumvarpinu ákvæði um lífeyrissjóðina. Eitt ákvæði er tæknilegs eðlis fyrst og fremst. Síðan er annað sem framlengir ákveðið svigrúm sjóðanna til að það áfall sem þeir hafa orðið fyrir þurfi ekki að verða til þess að skerða lífeyriskjör meira en nauðsynlegt er. Þeim eru því skömmtuð vikmörk úr 10% í 15% tímabundið eftir fjármálaáfallið. Fram kom við umfjöllun nefndarinnar að það er aðeins einn af stærstu fimm sjóðum landsins sem þarf á þessum auknu vikmörkum að halda og það óverulega. Ég hygg að þetta verði í síðasta sinn sem við framlengjum þessa heimild.
Að lokum er að finna í máli 313, frumvarpi til laga um breyting á ýmsum lagaákvæðum um skatta og gjöld, nokkur ákvæði til að færa skattrannsóknarstjóra heimild til að krefjast húsleitar í tilteknum tilfellum og hjá tilteknum aðilum í tengslum við skattrannsóknir sem eiga að greiða fyrir framgangi og rannsókn á þeim málum.
Um síðasta þáttinn er það að segja að honum vísaði efnahags- og skattanefnd til allsherjarnefndar og hún mælti með því að sá þáttur yrði lögfestur sem og þeir umsagnaraðilar sem um hann fjölluðu.
Það eru út af fyrir sig ekki viðamiklar breytingar sem nefndin gerði á þessu máli til 2. umr. en taldi þó rétt að verða við ósk sveitarfélaganna um að útsvarsgreiðslur manna mörkuðust ekki einvörðungu af því hvar þeir hefðu átt lögheimili 1. desember ár hvert. Sveitarfélögin lögðu mikla áherslu á að menn gætu flutt lögheimili sitt hvenær sem er innan ársins og það væri eðlilegt að útsvarstekjur flyttust þá á milli sveitarfélaga í þeim mánuði sem þeir flyttu lögheimili sitt. Nefndin taldi það eðlilegt og að í nútímaupplýsingasamfélagi ætti að vera unnt að verða við því en setur hins vegar gildistöku ákvæðisins aðeins inn í framtíðina til að ríkisskattstjóri hafi gott svigrúm til að bregðast við þeirri kerfisbreytingu því að hún mun auðvitað kalla á ákveðna vinnu á þeim vettvangi.
Sömuleiðis leggur nefndin til að fjárhæðarmörk til að fá stuðning vegna rannsóknarstarfsemi verði lækkuð. Einnig er að finna í breytingartillögum við 2. umr. nýjan kafla í bandorminn sem lýtur að tollagjalddögum á nýju ári og því að fyrirtækjunum gefist greiðslufrestur frá þeim nokkuð fram eftir árinu. Það var gert í kjölfar hrunsins og hefur sömuleiðis lítillega verið gert á yfirstandandi ári og er talið nauðsynlegt í upphafi næsta árs til að létta fyrirtækjunum róðurinn við þær erfiðu aðstæður sem við nú búum við.
Nokkrar aðrar lítils háttar breytingar er að finna í tillögum nefndarinnar en þær eru svo smáar eða tæknilegar að ég tel ekki tilefni til að reifa þær frekar.
Frú forseti. Þetta frumvarp eins og nánast flest eða öll önnur frumvörp sem við ræðum núna hefur verið keyrt í gegn með gífurlegum hraða og hlýt ég enn einu sinni að gagnrýna það alveg sérstaklega vegna þess að við, allir þingmenn, hver einasti, samþykktum í sumar þingsályktun um að auka virðingu Alþingis og styrkja það gagnvart framkvæmdarvaldinu. Við erum settir í þá stöðu rétt fyrir jól að þurfa að afgreiða mál með þvílíkum hraða að menn komast varla yfir það að skrifa nefndarálit. Hér var jafnvel nefndarálitum dreift sem ég náði ekki að lesa áður en þeim var útbýtt. (BJJ: Þetta er alveg hryllilegt.) Það er eiginlega ekki boðlegt, frú forseti, og verður að gera athugasemd við það aftur og aftur, það er eitthvað sem menn verða að laga, þ.e. ef af framkvæmd verður.
Ég vil reyndar miklu frekar að Alþingi sjái sjálft um að skrifa frumvörpin, að frumvarpssmíðin verði á hendi nefndanna. Ég er nærri viss um að það yrði miklu betra skipulag. Við getum að sjálfsögðu flutt það fólk til okkar inn í Alþingi sem starfar við lagasmíð í ráðuneytunum og mundum þá þurfa að skipuleggja það vel og nákvæmlega. Þá gætum við ekki lengur kvartað undan því að það væri seint á ferðinni. Þá væri það bara okkar mál.
Þetta eru mörg frumvörp, þetta eru í rauninni mörg mál og það ætti í sjálfu sér að vera með þetta í mörgum frumvörpum. Mér sýnist stærri málin vera 12 talsins og svo eru þarna fjöldamörg minni. Þetta eru 58 greinar. Þessi mál hefðu átt að koma í alla vega þremur, fjórum frumvörpum. Hv. formaður nefndarinnar nefndi í framsöguræðu sinni að t.d. málefni nýsköpunarverkefnisins hefðu átt að koma sem sérfrumvarp þannig að maður gæti rætt það sem slíkt. En nú neyðist maður til að skauta yfir fjöldann allan af málum á miklum hraða, reyndar hef ég góðan tíma til þess en það er ekki æskilegt að dansa á milli verkefna.
Við byrjum á því að ræða um skatta og tekjur af innlánsreikningum í erlendri mynt. Framkvæmdin var náttúrlega ógerleg í fyrra, eins og minni hlutinn benti á, og mér skilst að hún hafi ekki verið framkvæmd af því að það var ekki hægt. Nú er búið að laga það. Nú er það þannig að þegar menn taka út af reikningi er reiknað væntanlega út frá elstu upphæð hvað maðurinn tapar eða græðir. Ef hann á dollara verður að athuga hvert gengið var þegar hann lagði fyrst inn og hve stóran hluta af þeim dollurum hann tekur út. Það er þá metið hvort það hækkar eða lækkar, hvort hann hefur tapað eða grætt.
Vandamál kemur upp þegar maður er með tvo reikninga, annan í jenum og hinn í bandaríkjadollurum. Þeir sem þekkja það vita að þessar myntir dansa hvor gagnvart annarri og það getur verið hagnaður á öðrum reikningnum og sæmilegt tap á hinum, þá viljum við láta reikna það saman. En það er ekki nóg með það heldur geta menn verið með fjármagnstekjur annars staðar. Ég nefni sem dæmi mann sem er með evrureikning. Þegar hann lagði féð inn var það 3 millj. kr. virði. Hann tekur út 2 millj. kr. en evrureikningurinn sýnir milljón kr. tap. Evran hafði sem sagt fallið þetta mikið í millitíðinni. Það getur gerst í framtíðinni. Sumir segja að íslenska krónan lifi jafnvel lengur en evran þótt merkilegt megi virðast. Slík er staðan. Evran getur náttúrlega fallið og þá geta menn lent í að vera með tap upp á milljón kr. á einum reikningi. Svo getur verið að þessi maður leigi út húsnæði og sé með milljón kr. hagnað í leigutekjur, 75% af leigutekjunum — nú teljast það 75%, það er enn ein aðferðin til að flækja skattkerfið — og það sé milljón sem hann fái út úr því. Þá finnst mér mjög óeðlilegt og ósanngjarnt og á allan máta óhæfa að maðurinn borgi 20% í fjármagnstekjuskatt af milljón kr. leigutekjunum, því að það á víst að hækka það líka — reyndar er búið að gera það ef það verður samþykkt í kvöld — en að vera með milljón kr. tap á móti í fjármagnstekjum. Mér finnst alveg fráleitt að hann borgi 200 þús. kr. á meðan hann er í rauninni á núlli. Við sjálfstæðismenn í hv. nefnd gerum því tillögu um að reikna skuli saman allar fjármagnstekjur einstaklingsins yfir árið og hann borgi skatt af því ef það er yfir núlli. Þarna geta líka komið inn í verðtryggðir reikningar, þeir gætu fallið ef verðhjöðnun verður. Svo megi líka draga frá það sem menn tapa sannanlega á fjárfestingum, þ.e. neikvæðar fjármagnstekjur, sem gæti gerst t.d. ef menn tapa á hlutabréfum, þá gætu menn dregið það frá þessum fjármagnstekjum. Þá er það orðið svona sæmilega sanngjarnt að borga skatta þó að það sé langt frá því sanngjarnt að borga 20% því að þá eru menn farnir að nálgast skatta á laun sem er allt annar stofn til tekna en fjármagnstekjur. Fjármagnstekjur eru með verðbótum og alls konar þáttum inni í sem ekki eru tekjur í rauninni.
Svo er það 2. liður, söluhagnaður við sölu íbúðar látins manns. Litið er á dánarbú sem fyrirtæki, það er dálítið merkileg hugsun að menn skuli fara í atvinnurekstur eftir dauðann. En það hefur sýnt sig að ef dánarbú selja fasteignir, en fasteignir sem hinn látni skildi eftir sig eru oft seldar í dánarbúinu, þá er reiknaður á það skattur vegna þess að dánarbúið er fyrirtæki með hagnað og sá skattur á að vera 20%. Svo er það aftur skattað með erfðafjárskatti, það er óeðlilegt. Í frumvarpinu er gert ráð fyrir að það gildi bara fyrir íbúðarhúsnæði.
En menn geta verið með hagnað af öðru, menn geta líka verið með hagnað af sölu iðnaðarhúsnæðis, traktors, bíls eða eitthvað svoleiðis, þannig að mér finnst óeðlilegt að dánarbú séu látin borga skatt eins og fyrirtæki. Mér finnst það mjög óeðlilegt. Við leggjum til í breytingartillögu nr. 2 að hagnaður dánarbús sé ekki skattskyldur.
Næsta mál er réttur einstaklinga sem eru búsettir erlendis og fá 75% tekna sinna á Íslandi, að þeir megi njóta skattskyldu á Íslandi. Það er í samræmi við erlendar reglur. Við tökum undir það og fögnum því að menn megi gera það.
Svo er það næsta atriði, skattaleg meðferð á eftirgjöf skulda hjá lögaðilum og það er í sambandi við atvinnulífið, að ganga frá skuldum fyrirtækja. Það verður mjög mikið atriði héðan í frá. Það sem við gagnrýnum í því sambandi er að ekki má sameina fyrirtækin, kljúfa þau í sundur eða gera neitt á þessum tíma og það má ekki borga út arð. Það teljum við að geti orðið til tjóns fyrir atvinnulífið, að það muni stöðva nauðsynlega hagræðingu sem einmitt þessi fyrirtæki þurfa að fara í eftir að búið er að endurskipuleggja þau. Það eru einmitt þau sem þurfa að vinna mest í því. Það vannst þó ekki tími til að koma með breytingartillögu vegna þess að það er mjög flókið mál en meiri hlutinn tekur reyndar á því að einhverju leyti í breytingartillögum sínum.
Þá er það greiðsluuppgjör á opinberum gjöldum lögaðila og einstaklinga í atvinnurekstri. Í fyrra var mönnum leyft að breyta skuldum sínum í langtímalán. Það er framlengt og í sjálfu sér er það góðra gjalda vert, það kannski aðferð til að ná þessum tekjum yfirleitt inn. Menn fá þá líka ákveðin skil á því hvað þessir skattar eigi að vera miklir.
Síðan er flutningur á málefnum fatlaðra yfir til sveitarfélaga, það hefði að sjálfsögðu átt að vera sérkafli, frú forseti. Það á að hækka útsvarið um 1,2% og lækka tekjuskattinn um sömu prósentu til að standa undir rúmlega 1.100 milljarða kostnaði við málefni fatlaðra sem voru flutt til sveitarfélaganna. Við gerum ekkert annað en fagna því. Við fögnum að sjálfsögðu flutningi málefna fatlaðra eins og við gerðum í dag þegar við greiddum atkvæði með því að sá málaflokkur yrði fluttur til sveitarfélaganna.
Síðan er tímabundin hækkun á vikmörkum milli eignarliða og framtíðarskuldbindinga lífeyrissjóða. Það er hættulegt ákvæði en eins og hv. formaður nefndarinnar kom inn á er ekki mjög brýn nauðsyn á því. En við vörum við því að þetta sé gert því að það frestar því í rauninni að taka á ákveðnum vanda og gerir það að verkum að lífeyrissjóðirnir borga hærri lífeyri en þeir þyrftu ella að gera, á kostnað þeirra sem sitja eftir í sjóðunum, þeirra sem eiga eftir að fá lífeyri. Það skekkir jafnræði á milli sjóðfélaga. Vikmörkin eru einmitt höfð til að lífeyrissjóðirnir taki á því. Mikil umræða var um hvað vikmörkin ættu að vera há þegar þau voru sett á sínum tíma fyrir langalöngu. Menn vilja ekki hringla með lífeyrinn upp og niður árlega eftir því hver staða lífeyrissjóðsins er en ég tel að 10% mörkin sem sett voru séu með hæsta móti, þau ættu jafnvel að vera 7% eða eitthvað slíkt, þannig að við vonum bara að það verði lagað.
Í því sambandi skoðuðum við stöðu opinberu sjóðanna. Það er nefnilega svo merkilegt að það þarf að skerða almennu sjóðina þegar illa gengur og stjórnin nær ekki nauðsynlegri ávöxtun með réttu eða röngu. Stundum á hún sök á því sjálf, stundum eru það ytri aðstæður, hrun eða eitthvað slíkt, sem valda því að hún nær ekki þeirri ávöxtun sem hún þarf, sem er 3,5% umfram laun. Það breytir engu fyrir opinbera sjóði hvort stjórnin stendur sig í því að ávaxta féð eða ekki vegna þess að það er ríkisábyrgð á réttindunum. Það sem gerist í kjölfarið er að það þarf að hækka iðgjaldið.
A-deildin í LSR er reyndar þannig að hún á að standa undir sér en nú í nokkur ár hefur hún verið rekin með 15,5% heildariðgjaldi þar sem sjóðfélagarnir borga 4% og atvinnurekendur, þ.e. ríki, sveitarfélög og stofnanir, 11,5%. Iðgjaldið þyrfti sennilega að hækka um 4%, hvorki meira né minna, 4% af launum allra opinberra starfsmanna. Ég vil benda á að það er mjög mikilvægt að menn taki á þessum vanda strax. En þegar ég skoða reikninga LSR sýnist mér vanta 400 milljarða í B-deildina. Ég hef svo sem bent á það áður en þetta er jafnmikið og gamla Icesave sem margir samþykktu fyrir ári og ættu að útskýra af hverju þeir gerðu það. Þetta er í rauninni skuldbinding vegna gamla Icesave sem þjóðin svo felldi og ég held að það sé mjög mikilvægt að menn taki á þessum vanda sem allra fyrst.
Það eru um 3 millj. kr. á hvert heimili í landinu, frú forseti. Hvert heimili í landinu skuldar B-deild LSR 3 millj. kr. að meðaltali. Inn í þessa deild, þessa hít, greiða enn þá um 6.000 sjóðsfélagar. Okkur, sem skrifum undir þetta nefndarálit, finnst að það verði að stöðva. Nú þyrfti hæstv. fjármálaráðherra eiginlega að heyra sögu mína eða það sem ég er að tala um. Nú veit ég ekki hvort hann er í húsinu en það er kannski hægt að koma skilaboðum til hans?
(Forseti (ÁI): Forseti tekur fram að hæstv. fjármálaráðherra er í húsinu og heyrir væntanlega ræðu hv. þingmanns.)
Það gleður mig mjög vegna þess að við ætlum að leggja til að inngreiðslur í B-deild verði stöðvaðar þannig að menn haldi ekki áfram að láta skuldbindinguna vaxa og að þær verði stöðvaðar frá og með þarnæstu áramótum. Það er brýnt að það verði samþykkt fyrir áramót þannig að hægt sé að stöðva það frá og með þarnæstu áramótum. Af hverju gerum við það um þarnæstu áramót en ekki strax um næstu áramót? Það er vegna uppsagnarákvæða hjá opinberum starfsmönnum, það þarf að segja þeim upp eða það verður möguleiki að segja þeim upp vegna þess að það getur skert eignarréttarákvæði stjórnarskrárinnar. Menn eiga rétt á að borga iðgjald í þennan sjóð nema þeim sé sagt upp. Það er þá hægt að segja þeim upp ef þeir sætta sig ekki við þessa breytingu. Við leggjum til að iðgjöld í B-deild verði stöðvuð frá 1. janúar 2012. (BJJ: Það er róttækt.) Það er í breytingartillögu hjá okkur. (BJJ: Það er róttæk tillaga.) Það er mjög róttæk tillaga, frú forseti, að fengnu frammíkalli, og ég vildi gjarnan að Alþingi hugleiddi það í alvöru vegna þess að þarna hefur vaxið einhver skuldbinding, hún er búin að vaxa okkur yfir höfuð. Þetta fólk er búið að borga í ein 13, 14 ár frá því að aðlögunarsamningarnir voru gerðir og B-deildin var stofnuð og skuldbindingin bara vex og vex. Samt er búið að borga óhemjufé inn í þetta en hefur reyndar stöðvast á síðustu árum og það er miður. Menn horfast ekki í augu við þessa skuldbindingu frekar en margar aðrar. Í því sambandi nefni ég Hörpu, sjúkrahúsið, vegagerð og alls konar skuldbindingar sem menn fela.
Svo er stuðningur við nýsköpunarfyrirtæki. Það kom í ljós að það sem menn ætluðu að veita skattafslátt á, vegna kaupa á hlutabréfum í nýsköpunarfyrirtækjum, var ekki heimilt samkvæmt tilskipun eða athugasemd frá ESA, menn bökkuðu með það og er það dálítið miður. En við munum eftir því að fyrir langalöngu var heimilt að kaupa hlutabréf í fyrirtækjum almennt, þ.e. einstaklingar gátu gert það. Við gerum breytingartillögu. Við erum svo framsýn að við gerðum þá breytingartillögu að fólk megi kaupa aftur skammtinn sinn af hlutabréfum.
Ég veit að það vantar ansi mikið upp á traust á hlutabréfum sem fór forgörðum þegar hrunið varð og 60 þúsund manns töpuðu 80 milljörðum, venjuleg heimili töpuðu 80 milljörðum af hlutabréfum og ég hugsa að það séu sárafáir Íslendingar sem ekki þekkja einhvern sem tapaði hlutabréfum og þá öllu, öllum sínum sparnaði sem hann hafði sett í hlutabréf. Þess vegna er mikið verk að vinna að koma aftur á trausti en þáttur í því gæti verið að verðlauna menn fyrir að kaupa hlutabréf. (BJJ: Og fá nýja ríkisstjórn.) Já, það er náttúrlega sjálfgefið, ég þarf ekki að tala um það, frú forseti, til að auka þjóðinni von og bjartsýni þarf náttúrlega nýja ríkisstjórn. En ég held að það gæti verið snjallt að samþykkja að menn megi kaupa almennt hlutabréf, ekki bara í nýsköpunarfyrirtækjum, því að það vantar ekki síður fjárfestingu á öðrum sviðum en í nýsköpun.
Reyndar gerum við athugasemd við hvernig nýsköpunin er skilgreind. Það er eins konar háskólanýsköpun, eins og mjög margt sem gert er, og miðast við rannsóknir og tilraunir og annað slíkt þannig að við gerum athugasemd við það og vörpum fram þeirri spurningu hvort ekki sé margt annað sem er nýsköpun. Við nefnum t.d. dúkkulísuforrit á Ísafirði, ég held að það séu ekki miklar rannsóknir eða annað á bak við það en þar var manneskja sem fékk afskaplega snjalla hugmynd. Eins sleðahundaferðir, það var hvorki um að ræða rannsóknir né þróun. Ég held að maður nokkur hafi keypt sér hundasleða frá Grænlandi.
Svo má líka segja um mörg fyrirtæki sem eru í rannsókn og þróun að það er ekki beint nýsköpun þegar menn rannsaka nýja tegund af bílum, hvernig á að hafa litinn á þeim o.s.frv. Það er búið að framleiða bíla í 100 ár þannig að það er ekkert sérstaklega nýsköpunarlegt við það. Ég held að menn þurfi að endurskoða hugmyndina eða hugsunina um nýsköpun.
Síðan er það heimild til að leigja og flytja inn bílaleigubíla frá bílaleigum á EES-svæðinu. Það er eitt málið sem við ræðum í þessum mikla bandormi eða höggormi eða hvað menn vilja kalla þetta eða jafnvel kyrkislöngu þegar þetta kemur allt saman og kyrkir þjóðina, að enn megi flytja inn bílaleigubíl með sér frá útlöndum eða jafnvel að Íslendingar geti leigt bílaleigubíl frá útlöndum. Ég held að það sé ágætt upp á samkeppni að gera þetta í þessari grein þannig að við tökum undir það.
Það er fleira sem við tókum ekki með vegna þess að okkur þótti það ekki nægilega mikið en ef tími hefði gefist til hefðum við örugglega tekið það með, eins og stórfellda hækkun á mörgum gjöldum tengdum sjávarútvegi, alls konar gjöld sem eru undarleg. Við tókum það ekki með hreinlega vegna tímaskorts, frú forseti, það verður að viðurkennast. Þegar klukkan er orðin eitt að nóttu fer hvatinn til að taka minni háttar mál með að minnka, enda er af nógu stóru að taka. Það sem við tókum þó fyrir var niðurfelling stimpilgjalds af skilmálabreytingum. Til stóð að framlengja þær til ársloka næsta árs, 2011, en ef menn skoða skilmálabreytingarnar, frú forseti, hverjir eru það standa í slíku? Hverjir lengja lánin sín, breyta þeim eða gera ýmiss konar tilfæringar? Það er yfirleitt fólk í miklum vanda sem hefur ekki getað staðið í skilum, í uppboðsmeðferð og alls konar svoleiðis. Þetta er eiginlega skattlagning á eymd og fátækt og mér finnst ekki að eymd og fátækt eigi að vera skattstofn fyrir ríkið. Ég hef verið á þeirri skoðun í fjölda ára. Þess vegna leggjum við til að þessi tímabundna niðurfelling verði gerð varanleg. Ég skora á hv. þingmenn að samþykkja það sisvona að gera það varanlegt. Við eigum ekki alltaf að vera með einhverjar smáskammtalækningar, að fella niður skattlagningu á eymd bara í eitt og eitt ár og segja að það sé allt í lagi að skattleggja fátæktina og eymdina þegar árið er liðið.
Við gerum því tillögu um það, og það eru fimm breytingartillögur sem við gerum, um að þessi skattlagning, stimpilgjald, verði afnumin eða niðurfelling hennar gerð varanleg. Við bendum líka á að þróunin hljóti að stefna í þá átt að þessi undarlegi skattur sem stimpilgjaldið er — það er mjög undarlegt, gjald fyrir að stimpla verðbréf. Það heitir stimpilgjald og einu sinni voru verðbréfin raunverulega stimpluð, hvert einasta. Ég stóð með stimpilvélina fyrir langalöngu. Það var náttúrlega alveg fáránleg iðja. Það er eldgamall skattur og hann á engan veginn við í dag. Samkeppnisaðilar bankanna í útlöndum borga ekki stimpilgjald, þetta er eiginlega alveg fáránlegt kerfi. Það kemur niður á íbúðakaupendum og þeim sem eru í vandræðum, frú forseti, þannig að við leggjum til að það verði fellt niður.
Ég held að ég hafi ekki fleiri orð um þennan mikla bandorm sem á að heita góði bandormurinn en er kannski ekki svo voða góður þegar maður fer að skoða hann.
Frú forseti. Við ræðum heljarmikið frumvarp til laga um breyting á ýmsum lagaákvæðum um skatta og gjöld. Ég held að hér séu orðin dálítið sparlega notuð vegna þess að þessi ýmsu lagaákvæði eru heilar 58 greinar þar sem lagðar eru til breytingar á einum 16 lagabálkum er snerta hinar ýmsu atvinnugreinar, tekjuskatta einstaklinga, skatta á fyrirtæki og fleira gæti ég nefnt. Ég tek undir með hv. formanni nefndarinnar, efnahags- og skattanefnd var vissulega vandi á höndum þegar þetta mál var lagt fram 30. nóvember. Síðan fékk nefndin það til umfjöllunar og kallaði til fjöldann allan af gestum eins og lög gera ráð fyrir enda er verið að tala um 15 eða 16 ólíka lagabálka, m.a. heildarendurskoðun á nýsköpun í landinu sem ríkisstjórnin treður inn í einhvern bandorm. Mér þykir alveg á mörkunum að sá ágæti formaður efnahags- og skattanefndar sem hefur staðið sig vel í að stýra nefndinni skuli nefna þetta fyrirbrigði góðan bandorm. Það er ekki hægt. Hér er í fyrsta lagi verið að traðka á þeirri nefnd Alþingis sem heitir efnahags- og skattanefnd. Við fáum hálfan mánuð til að fjalla um öll þessi lagaákvæði og menn ætlast til þess að við förum ítarlega yfir þau. Það er ekki hægt að ætlast til þess. (Gripið fram í: Gestum.) Með gestum. Oft var tíminn naumur og stjórnarandstaðan sýndi mikla lipurð, vil ég meina, í samskiptum við meiri hlutann í þessari nefnd því að við gætum enn verið að ræða um 10. gr. frumvarpsins og átt eftir 48 greinar, þ.e. ef við hefðum viljað fara í ítarlega umræðu um þessi mál.
Mig langar að hæla hv. þm. Pétri H. Blöndal fyrir málefnalega ræðu þar sem hann rakti m.a. nokkrar breytingartillögur sem þeir hv. þm. Tryggvi Þór Herbertsson ætla að leggja fram, í fyrsta lagi að inngreiðslu í B-deild Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins verði hætt árið 2012, minnir mig að hv. þingmaður hafi sagt. Í öðru lagi vill hv. þingmaður auka félagafrelsi í lífeyrissjóðakerfinu og hjá stéttarfélögunum. (PHB: Það er annað mál.) Það er annað mál, segir hv. þingmaður, en það er ósköp eðlilegt að menn geti ruglast þegar rætt er á örfáum klukkustundum í þinginu um marga bandorma sem innihalda jafnvel á annað hundrað greinar. Síðan nefndi hv. þingmaður í þriðja lagi að hann vildi innleiða skattafsláttinn vegna hlutabréfakaupa.
Öll þessi mál sem hv. þingmaður nefndi tel ég vera vel skoðunarverð og ég hvet okkur til þess í efnahags- og skattanefnd eftir áramótin til að fara ítarlega yfir þessar tillögur og hugmyndir sem hv. þm. Pétur H. Blöndal kemur með inn í umræðuna. Mér fannst við þetta 100 metra hlaup sem þetta mál fékk í nefndinni ekki nægilegur tími til að fara yfir þau stóru mál sem hv. þingmaður nefndi. Hann boðaði það að fulltrúar Sjálfstæðisflokksins í nefndinni mundu koma með þessi mál til atkvæðagreiðslu. Ég vil ekki útiloka að ég geti stutt þessi mál í einhverri mynd en það vil ég gera að fenginni mjög ítarlegri umfjöllun þingmanna í efnahags- og skattanefnd. Ég minni á að meira en helmingur þingmanna hefur aðeins setið á þingi frá 2007. Allt þarf þetta að fara í gegnum vandaða og vel rökstudda umræðu í þingnefndum og þingsal. Ég þakka hv. þingmanni fyrir að koma fram með þessa breytingartillögu en ég lofa honum ekki að ég muni styðja hana á því mikla spretthlaupi sem Alþingi er á við að afgreiða þetta mál, enda tel ég að það þurfi að ígrunda þessi mál vel.
Mig langar aðeins að nefna, og vísa þá í álit sem ég hef lagt fram fyrir hönd Framsóknarflokksins í efnahags- og skattanefnd, að í frumvarpinu, svo ég byrji einhvers staðar á þessum 58 greinum, er lagt til að framlengdur verði gildistími bráðabirgðaákvæða sem heimila niðurfellingu stimpilgjalds af skilmálabreytingum fasteignaveðskuldabréfa og nýrra bréfa sem gefin eru út af Íbúðalánasjóði til 1. júlí 2010, ásamt bílalánum einstaklinga, til 31. desember 2011. Ég styð þessa tillögu, enda þurfa þúsundir heimila í dag að endurskipuleggja fjármál sín vegna þeirra stökkbreyttu skulda sem skullu á þessum heimilum í kjölfar efnahagshrunsins árið 2008. En ég vil benda á einn annmarka sem mér skilst að sé á þeirri tillögu sem við ræðum hér, stimpilgjaldið sem er í raun og veru ekkert annað en skattur á eymd og vandræði fólks eins og hv. þm. Pétur H. Blöndal benti á áðan. Eins og staðan er í dag verður fjölskylda að greiða ríkinu þetta stimpilgjald ef hún vill endurskipuleggja fjármál sín innan annarrar fjármálastofnunar en sinnar hefðbundnu, stofnunar sem býður jafnvel betri kjör og betri vexti. Ef það er svo, sem ég þykist vera nokkuð viss um, er hér um óskaplega ósanngjarnan stimpilskatt að ræða gagnvart fólki sem er að reyna að endurskipuleggja mál sín og leita að öðrum fjármálafyrirtækjum sem bjóða jafnvel betri kjör. Fólk þarf að greiða skatt af því að reyna að rísa upp og ná endum saman á ný. Þetta er fyrir utan samkeppnisfaktorinn, þetta gjald og þessi skattur ríkissjóðs er í raun og veru vernd fyrir fjármálastofnanir sem standa sig kannski ekki í samkeppni á bankamarkaði og ná ekki að halda í viðskiptavini sína. Fólk sér einfaldlega ekki ávinninginn af því að færa sig á milli fjármálastofnana vegna þessa skatts. Um leið og ég tek undir það sem hv. þm. Pétur H. Blöndal sagði áðan tel ég þetta vera nokkuð sem efnahags- og skattanefnd verði að skoða vandlega á nýju ári. Því miður er gjörsamlega ómögulegt á hálfum mánuði með svona gríðarlega stórt frumvarp í höndunum að fara í einhverja vitræna og djúpa umræðu um mál sem þessi.
Frú forseti. Mig langar aðeins að víkja að nýsköpunarmálunum sem eins og ég sagði áðan er troðið inn í þetta frumvarp ásamt fjölmörgum öðrum lagabálkum. Ég verð að segja fyrir mig að ríkisstjórn sem vill kenna sig við það að styðja við nýsköpun og efla atvinnulífið í landinu ætti að sýna atvinnuvegi eins og nýsköpun og nýsköpunarfyrirtækjum meiri virðingu en svo að hann sé nefndur í liðum 36–43. Þetta eru ekki viðunandi vinnubrögð og að sjálfsögðu átti, eins og hv. formaður nefndarinnar Helgi Hjörvar benti á, ríkisstjórnin að mæla á haustdögum fyrir sérstöku nýsköpunarfrumvarpi sem hefði farið eðlilega leið til iðnaðarnefndar sem sér um þann málaflokk. Þá hefði sú nefnd getað tekið sér góðan tíma til að fara yfir þennan mikilvæga málaflokk í stað þess að þessu máli sé hent inn í bandorm sem fer inn í efnahags- og skattanefnd í byrjun desember og við fáum einungis nokkra daga til að fjalla um þann mikilvæga málaflokk sem nýsköpunarmálin eru sem og tugi annarra greina sem snerta allt önnur mál. Ég segi rétt eins og við umræðu um hinn verri bandorm, því að þessi bandormur er vondur en við ræddum um hinn verri bandorm fyrr í dag, að ég bind vonir við að þetta vinnulag verði endurskoðað. Ég held að hv. þm. Pétur H. Blöndal geti tekið undir með mér að sjaldan eða aldrei á seinni árum hafa vinnubrögðin og aðstæður nefndanna verið eins erfiðar og núna. Það er einfaldlega þannig. Við getum líka vottað að þegar menn koma bláeygðir fyrir nefndina og heyra kannski af einhverjum ákvæðum sem menn ætla að henda inn í frumvarpið á síðustu stundu er orðavalið hjá þeim gestum yfirleitt það að ekkert samráð hafi verið haft við þá um málið.
Hvar er öll þessi samræðupólitík og allt þetta samráð sem menn hafa boðað í orði á síðustu þremur árum? Þetta er einfaldlega ekki á borði, þetta er einungis í orði og það er orðið þreytandi að heyra forustumenn ríkisstjórnarinnar tala um lýðræðisleg vinnubrögð, samráð og aukna samstöðu, bæði í samfélaginu og í þinginu, þegar vinnubrögðin eru með þeim hætti sem raun ber vitni. Það er sorglegt að verða vitni að þessu í máli eftir mál sem kemur frá þessari ríkisstjórn, því miður.
Þá að þeim mikilvæga málaflokki sem nýsköpunarmálin eru. Ég þakka hv. nefndarmönnum í meiri hluta og minni hluta fyrir að hafa tekið undir það sjónarmið okkar framsóknarmanna að það beri að lækka það gólf sem fyrirtækin þurfa að sýna fram á að þau hafi varið til rannsókna og þróunar úr 5 millj. kr. niður í 1 millj. kr. þannig að skattafsláttur komi til. Þetta er mjög mikilvægt og ég held að þarna höfum við sýnt, þótt við höfum haft lítinn tíma til að fara yfir þetta mál, að við getum með samstilltu átaki komið góðum málum til leiðar. Þessu ber að fagna.
Hins vegar kom fram í umsögnum hagsmunaaðila, m.a. hjá Samtökum iðnaðarins og Samtökum atvinnulífsins, að hámarkið sem þarna er kveðið á um væri ekki endilega nægilega hátt. Ég geri ekki tillögu um það í þessari umræðu vegna þess að ég tel að það þurfi að skoða þau mál betur, en ég held að efnahags- og skattanefnd þurfi í framhaldinu að fara betur yfir þær umsagnir sem komu frá Samtökum iðnaðarins og Samtökum atvinnulífsins. Veitum við nægilegt svigrúm til að efla nýsköpun í landinu og auka fjölbreytni í íslensku atvinnulífi sem við öll viljum? Ég spyr hvort við séum samkvæmt þessum lögum og þessum nýsköpunarþætti sem ég ræði hér að gera umhverfi þessa iðnaðar hér á landi, m.a. gagnvart erlendum fjárfestum, nægilega girnilegt eða áhugavert til að koma og taka þátt í uppbyggingu íslensks atvinnulífs. Eins og ég segi var slíkur hraði á málinu að það var einfaldlega ekki hægt að fara almennilega yfir það, því miður.
Frú forseti. Eitt hefur komið hér fram, það verður stórhækkun á staðfestingargjaldi Fiskistofu á flutningi sóknardaga, aflahlutdeildar og krókaaflahlutdeildar á milli skipa, um 64% hækkun. Nú getum við ekki sagt að það séu almennar verðlagshækkanir því að ef fram heldur sem horfir gæti því miður orðið verðhjöðnun hér á landi á næsta ári sem væri mjög alvarlegt fyrir okkur. Það er 64% hækkun á þessu gjaldi án þess að sjávarútvegs- og landbúnaðarnefnd fari yfir það með viðkomandi hagsmunaaðilum sem ætti að vera hinn rétti farvegur málsins. Það var því miður ekki gert vegna þess hve umfangsmikið þetta mál er og að efnahags- og skattanefnd þurfti að taka á svona fjölbreyttum viðfangsefnum á afskaplega stuttum tíma.
Mig langar að lokum að segja að við í Framsóknarflokknum, hv. þm. Eygló Harðardóttir og sá sem hér stendur, munum mæla fyrir breytingartillögu við þetta mál. Ég hef rakið það að í nýsköpunarmálunum voru góðir hlutir gerðir sem við munum styðja en í þeirri breytingartillögu sem á að koma við frumvarpið um breytingu á lagaákvæðum um skatta og gjöld segir, með leyfi frú forseta:
„Við 3. gr. bætist nýr liður, svohljóðandi: Við A-lið bætist nýr töluliður, svohljóðandi: Einstakar gjafir til menningarmála, vísindalegra rannsóknastarfa, viðurkenndrar líknarstarfsemi og kirkjufélaga, enda sé gjöfin ekki undir 50.000 kr. Fjármálaráðherra ákveður með reglugerð hvaða málaflokkar og stofnanir falli undir þennan tölulið og hvernig skal standa að skráningu þeirra.“
Þessi tillaga snýr að því að leggi fyrirtæki og lögaðilar lið þessum mikilvægu stofnunum, til að mynda mörgum hjálparstofnunum og líknarstofnunum, geti þau dregið samsvarandi upphæðir frá skatti. Þetta þekkist í mörgum löndum. Mig minnir, og ég vona að minnið sé ekki að bregðast mér í þessu þó að það sé liðið svona á kvöld og mikið álag hafi verið á okkur í efnahags- og skattanefnd, að hæstv. forsætisráðherra og hæstv. fjármálaráðherra hafi einhvern tímann orðað þessa hluti á árum áður þegar þáverandi hv. þingmenn voru í stjórnarandstöðu. Nú er að sjá hvort nýir tímar hafi runnið upp og hvort hæstv. ráðherrar muni styðja þessa breytingartillögu. Reyndar er það svo, svo ég haldi því til haga sem vel hefur verið gert, að þegar við ræddum nýsköpunarmálin, og þá voru þau í sérstöku frumvarpi og fengu þann sess sem þau áttu að fá, studdu stjórnarliðar og þorri þingsins margar af þeim tillögum sem við í Framsóknarflokknum lögðum fram í þeim efnum. Var það mikið fagnaðarefni. Þess vegna þakka ég líka fyrir það að meiri hluti nefndarinnar skyldi hafa tekið undir þau sjónarmið okkar að lækka þetta gólf sem er á rannsókna- og þróunarkostnaði fyrirtækja í nýsköpun. Við þurfum að efla íslenskt atvinnulíf í dag, við þurfum að auka fjölbreytni í því. Stjórnmálamenn og sveitarfélög eiga svo sem ekki að vasast í því að búa til slík störf með beinum hætti, heldur eigum við að skapa umgjörðina, og vonandi getum við stigið fleiri jákvæð skref í þá átt að fjölga störfum á þessu sviði. Ég held að það séu mikil sóknarfæri þegar kemur að þessu máli en þá vinnum við ekki eins og efnahags- og skattanefnd hefur þurft að gera síðasta hálfa mánuðinn eða svo, að vinna að 58 greinum um 15 eða 16 lagabálka þar sem allt er á rúi og stúi. Menn taka þess vegna fyrir marga ólíka málaflokka á vettvangi nefndarinnar á einum örstuttum fundi og þess vegna fær þessi mikilvæga umræða ekki eins mikið svið og við hefðum kosið. Menn segja hér ár eftir ár að til standi að bæta vinnubrögð þingsins og vonandi fara þau að batna vegna þess að það er ekki hægt að bjóða viðkomandi málaflokkum upp á þetta. Ég er ekki að tala um okkur þingmenn í því samhengi.
Ef við förum eitt ár aftur í tímann þegar skattkerfi Íslendinga var breytt í grundvallaratriðum á ótrúlega stuttum tíma, á örfáum dögum, jafnvel þó að nær allir umsagnaraðilar hefðu varað við því, kom í ljós að fjölmörg mistök voru gerð í þeirri lagasetningu. Það vissum við og m.a. er í þessum bandormum hér verið að leiðrétta einhver þeirra mistaka sem þá voru gerð. Þessi vinnubrögð ganga ekki. Þau skaða orðspor þingsins og þá starfsemi sem hér á að vera og þau störf en líka það að okkur gengur hægar að byggja okkur upp á ný.
Nú er það svo í dag, segja þeir aðilar sem vilja fjárfesta í íslensku atvinnulífi, sama hvort þeir eru innlendir eða erlendir, að óstöðugt umhverfi í skattamálum og aukið flækjustig eru farin að valda því að fjárfesting í hinum ýmsu atvinnugreinum er mun minni en hún ella hefði orðið. Það er búið, eins og ég hef áður sagt, að flækja skattkerfið. Eftirlitið með því er dýrara og menn eru farnir að veigra sér við mikilli fjárfestingu. Hvað þýðir það? Störfin verða ekki eins mörg fyrir vikið. Atvinnuleysið verður meira, eða fólksflóttinn meiri, og þessi stefna gengur einfaldlega ekki upp. Þessi ríkisstjórn hefur snúið frá mjög einföldu og gegnsæju skattkerfi undangenginna ára í mjög flókið og óskilvirkt kerfi, því miður.
Að öðru leyti vonast ég eftir því að þrátt fyrir skamman tíma sem við fengum í nefndinni til að fara yfir þessi mál verði samstarfið áfram gott á nýju ári. Ég tek undir, svo ég endurtaki það, það sem hv. þm. Pétur Blöndal sagði áðan um þær breytingartillögur sem hann hefur lagt fram. Ég tel að nú eigum við þingmenn að taka völdin í okkar hendur loksins, að efnahags- og skattanefnd fari núna í upphafi ársins yfir þær tillögur sem hún átti að leggja hér fram ásamt því jafnvel að fara yfir þær tillögur sem ég viðra í nefndaráliti mínu og jafnvel þá breytingartillögu sem við hv. þm. Eygló Harðardóttir flytjum, ef svo ólíklega færi að hún yrði felld í atkvæðagreiðslu á morgun. Við þurfum einfaldlega að fara að láta þetta verða að nýju þingræðisríki þar sem Alþingi Íslendinga fer með æðsta vald og að framkvæmdarvaldið vinni í umboði Alþingis. Þetta er því miður ekki þannig í dag, sama hvað við segjum, og ef mönnum hefur verið einhver alvara með þeirri þingmannanefnd sem sett var á fót til að fara yfir rannsóknarskýrslu Alþingis, þar sem allir þingmenn sem tóku þátt í þeirri vinnu voru sammála um að það ætti að auka völd Alþingis á ný, skulum við fara að hefja þá vegferð. Ég held að það sé best að byrja á því því að það er greinilega ekki verið að gera það hér með afgreiðslu á þessu frumvarpi. Við skulum hefja þá vinnu á nýju ári.
Þá vil ég líka láta þess getið að það þarf að efla Alþingi Íslendinga, ekki veitir af. Það þarf ekki að skera niður í störfum Alþingis Íslendinga því að það eru mikil verðmæti í því að sú vinna sem er unnin hér sé vönduð. Mér fannst hv. þm. Pétur H. Blöndal viðhafa ágætisnálgun í umræðu í dag eða í gær þegar við ræddum um að nú væri erfitt í ári. Ég sé einfaldlega ekkert að því að við fáum færustu sérfræðinga viðkomandi ráðuneyta yfir til Alþingis og að þeir starfi með viðkomandi þingnefndum og við leggjum aukna áherslu á það að frumkvæði og lagasetning sé í höndum Alþingis og alþingismanna en ekki eingöngu framkvæmdarvaldsins. Yfir 90% af þeim frumvörpum sem hafa komið hingað inn og verið samþykkt á vettvangi þingsins á undangengnum árum hafa öll komið úr ráðuneytunum og Alþingi hefur verið og er í dag stimpilpúði fyrir framkvæmdarvaldið og ráðherrana í viðkomandi ríkisstjórn. Ef við höfum eitthvað lært af þessu hruni sem varð á Íslandi er það það að slíkum vinnubrögðum verðum við að breyta. Ég veit og treysti því að hv. þm. Pétur H. Blöndal sé mér sammála í þeim efnum og vonandi fleiri þingmenn. Eins og ég segi, ég tel og vona að að lokinni þessari ræðu um þetta flókna frumvarp sem er upp á 58 greinar þar sem því miður helstu atvinnuvegum landsins er ekki gert nægilega hátt undir höfði sé þetta í síðasta skipti sem ég þurfi að ræða svona slæman bandorm í eins mörgum greinum. Flækjustigið er hátt og efnahags- og skattanefnd Alþingis fékk einungis hálfan mánuð til að fara yfir jafnviðamikið mál og þetta er. Ég er handviss, frú forseti, svo það sé sagt hér og hafi verið sagt um þetta mál, um að á árinu þurfi 2011 að leiðrétta einhver mistök eða yfirsjón í þessari lagasetningu.
Að lokum vil ég segja, um leið og ég held því til haga að það hefur verið mikið álag á okkur þingmenn í þessari nefnd — við erum svo sem kjörnir til þess en skipulagið mætti vera miklu betra — að álag á starfsmenn nefndarinnar hefur líka verið gríðarlegt. Ég held að það sé rétt að við þökkum hv. nefndarriturum sem voru fleiri en einn og fleiri en tveir og fleiri en þrír sem aðstoðuðu okkur í þessu 100 metra hlaupi sem afgreiðslan á þessu máli er. Það ágæta fólk á heiður skilinn og skjalavinnsla Alþingis sem hefur þurft að vinna nótt sem nýtan dag við að prenta út öll þessi álit sem hafa komið frá okkur í stríðum straumum sem eðlilegt er vegna þess að við höfum þurft að afgreiða mörg mál á mjög stuttum tíma. Allt þetta ágæta fólk á heiður skilinn en ég endurtek enn og aftur að ég vona að ég þurfi aldrei aftur að standa að afgreiðslu á frumvarpi sem þessu. (Gripið fram í: Þetta var …, Birkir.)
[20:55]Útbýting:
Frú forseti. Ég ætla ekki að lengja þessa umræðu en koma með örstutta athugasemd, hún hefði getað farið undir liðinn störf þingsins.
Síðastliðinn laugardag var ég boðaður á fund í efnahags- og skattanefnd kl. 9 að morgni. Það er allt í lagi með það. Á dagskrá voru tvö mál og svo önnur mál. Ég bjó mig náttúrlega undir þessi tvö mál kvöldið áður og eitthvað fram í nóttina til að vera undirbúinn. Á miðjum fundi, frú forseti, en fundurinn átti að standa til kl. 12, er dreift nýrri dagskrá með fjórum viðbótarmálum þannig að samtals urðu á dagskrá sex mál og stóð fundurinn til kl. 4. Fjöldi gesta kom o.s.frv. Ég veit ekki, ég er nú ekki sérfræðingur í þingsköpum, en ég efast um að þetta standist. Og þetta er ekki gott vegna þess að ég vil vera undirbúinn undir þau mál sem nefndin ræðir. Ég get það ekki þegar dagskránni er breytt á miðjum fundi. Ég gagnrýni þetta eins og margt annað sem hefur gerst í haust. Þó að ég sé kannski ekki alveg hlutlaus þá hugsa ég að þetta hafi sjaldan verið verra.