144. löggjafarþing — 56. fundur
 26. janúar 2015.
ástandið í Nígeríu.

[15:03]
Guðmundur Steingrímsson (Bf):

Virðulegur forseti. Mig langar að nota tækifærið hér í fyrirspurnatíma til að setja utanríkispólitískt mál stuttlega á dagskrá, fá viðbrögð hæstv. utanríkisráðherra við því og skyggnast aðeins í það sem er að gerast varðandi eitt tiltekið mál í utanríkisþjónustunni. Mig langar sem sagt að ræða Boko Haram og þau ömurlegu tíðindi sem berast frá Nígeríu hvað eftir annað, tíðindi af yfirgripsmiklum mannréttindabrotum sem þar eiga sér stað. Þar er verið að ræna stúlkubörnum og grípa til alls konar aðgerða sem við höfum ekki séð áður. Þarna virðist vera skelfilegt ástand.

Nú spyr ég utanríkisráðherra hvað utanríkisþjónustan og ríkisstjórnin eru að gera á alþjóðavettvangi til að beita sér fyrir einhvers konar úrlausn mála í Nígeríu. Ég spyr ekki síst vegna þess að íslensk utanríkisþjónusta og íslensk yfirvöld hafa í gegnum tíðina getað beitt sér í svona málum. Ég tek Palestínu og Ísrael sem dæmi þar sem við höfum getað stigið inn sem lítil þjóð með okkar málflutningi, okkar áherslu á alþjóðasáttmála og þar fram eftir götunum. Eins hefur utanríkisráðherra og utanríkisþjónustan beitt sér í því sem er að gerast í Úkraínu og mig langar að spyrja í ljósi þessa hvað við erum að gera á alþjóðavettvangi til að vekja máls á ástandinu í Nígeríu, hvort við erum að hvetja til einhverra aðgerða gegn Boko Haram og þar fram eftir götunum.



[15:05]
utanríkisráðherra (Gunnar Bragi Sveinsson) (F):

Virðulegi forseti. Ég þakka þingmanninum fyrir fyrirspurnina. Það er alveg rétt sem fram kemur hjá hv. þingmanni, þær fréttir sem við erum að fá og þær staðreyndir sem blasa við okkur um ástandið í Nígeríu og framferði Boko Haram eru skelfilegar. Hv. þingmaður nefndi hér Palestínu og Ísrael. Ég vil nú ekki líkja þessu við það, ég vil frekar líkja þessu við ástandið sem við horfum á hjá ISIS-glæpamönnunum sem drepa og myrða fólk í stórum hópum í Miðausturlöndum, í Írak, Sýrlandi og víðar. Ástandið í Nígeríu hefur því miður ekki fengið jafn mikla athygli og þær hörmungar sem ég minntist á hér í Sýrlandi og Írak, en engu að síður er um mjög alvarlega hluti að ræða í Nígeríu.

Við höfum rætt þessi mál og tekið undir á alþjóðavettvangi, hvort sem er hjá Sameinuðu þjóðunum eða annars staðar þar sem verið er að ræða þetta. Ég ætla ekki að fullyrða, hv. þingmaður, að við höfum tekið málið upp að fyrra bragði á fundum, hvort sem það er hjá Sameinuðu þjóðunum eða annars staðar, en ég hef hins vegar tekið málið upp á fundum með ráðamönnum frá Nígeríu, átti fundi með þremur ráðherrum þaðan ekki alls fyrir löngu, síðasta haust, þar sem málið var rætt og ljóst að stjórnvöld eiga í miklum erfiðleikum með að taka á eða bregðast við þessum skæruliðum eða þessum hryðjuverkamönnum sem Boko Haram eru vegna þess hvernig landið liggur, hversu stórt það er, dreifbýlt o.s.frv.

Ég mundi gjarnan vilja segja að Íslendingar gætu lagt þessu máli sérstaklega lið. Við getum það, eins og annars staðar, hugsanlega með mannúðaraðstoð og einhverju slíku. Það hefur þó ekki gerst mikið fram að þessu. Alþjóðasamfélagið held ég að þurfi að veita nígerískum stjórnvöldum stuðning með þeim hætti sem frekast er unnt. Margir hafa lýst því yfir að það beri að gera. Ég held að Bandaríkjamenn hafi reyndar stutt þá eitthvað, en þarna eru skæruliðar, þarna eru hryðjuverkamenn sem fara í þorp frá þorpi, ræna og myrða börn, konur og gamalmenni (Forseti hringir.) og alla sem fyrir þeim verða. Þetta er vitanlega skelfilegt.



[15:07]
Guðmundur Steingrímsson (Bf):

Virðulegur forseti. Ég þakka svarið. Ég vil segja svo það sé alveg skýrt að ég var ekki að bera saman eða segja að það væri sambærilegt ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs og ástandið í Nígeríu, en hins vegar tala ég um þessi dæmi í sömu andrá vegna þess að ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs hefur verið skelfilegt oft og tíðum, en Íslendingar hafa náð að beita sér varðandi það ástand með málflutningi sínum og ýmsum öðrum aðgerðum í gegnum tíðina. Eins hefur ástandið verið mjög vont í Úkraínu á algjörlega ósambærilegan hátt og er í Nígeríu en þar hafa Íslendingar líka, og hæstv. utanríkisráðherra á hrós skilið fyrir framgöngu sína í þeim málum, beitt sér með málflutningi. Ég fagna því að mannréttindabrotin í Nígeríu séu á radar utanríkisþjónustunnar og ríkisstjórnarinnar og hvet hæstv. ráðherra til að beita sér meira í þessum málum gegn þeim viðurstyggilegu mannréttindabrotum (Forseti hringir.) sem þarna eiga sér stað.



[15:08]
utanríkisráðherra (Gunnar Bragi Sveinsson) (F):

Virðulegi forseti. Enn og aftur þakka ég hv. þingmanni því að þetta er sannarlega mál sem vert er að vekja athygli á. Eins og ég nefndi áðan höfum við stutt við yfirlýsingar eða tekið undir þær þegar verið er að gagnrýna eða skora á eða leita leiða til að hafa áhrif á nígerísk stjórnvöld. Nígería er að sjálfsögðu fullvalda ríki sem er með lögmæt stjórnvöld og við höfum stutt þau í baráttunni sem þau heyja. Við eigum og höfum í gegnum tíðina átt ágæt samskipti við Nígeríu. Ísland á í miklum viðskiptum við landið og hefur átt lengi þannig að tengsl milli þessara tveggja landa eru allnokkur. Þar af leiðandi höfum við sýnt þessu máli skilning og áhuga og stutt eftir bestu getu við þau stjórnvöld. Ég tek hvatningu þingmannsins mjög fagnandi.