144. löggjafarþing — 69. fundur
 24. feb. 2015.
afnám hafta.

[13:46]
Guðmundur Steingrímsson (Bf):

Virðulegur forseti. Mig langar að eiga orðastað við hæstv. forsætisráðherra um verkefni sem er vonandi í gangi af fullum krafti en það varðar afnám hafta. Maður er orðinn svolítið langeygur eftir einhverju plani um afnám hafta, að einhverjar áætlanir verði gerðar opinberar og farinn að velta því fyrir sér hverju það sæti að slíkar áætlanir hafi ekki litið dagsins ljós. Menn eru sjálfsagt að vanda sig eins og ég heyri einn hv. þingmann segja hér við sjálfan sig, en mig langar að velta því upp hvort það geti verið ágreiningur milli stjórnarflokkanna í þessu máli sem aftri ferlinu. Mér finnst að hæstv. forsætisráðherra tali oft eins og afnám hafta snúist um það að inn í íslenskt samfélag, í opinbera sjóði, geti skilað sér mörg hundruð milljarðar, að afnám hafta snúist ekki bara um að afnema höft og koma á frjálsum fjármagnsflutningum heldur séu þarna einhverjir sjóðir sem Íslendingar geti nýtt sér til alls konar verkefna. Ég er þeirrar skoðunar að á þessari nálgun, ef ég hef skilið forsætisráðherra rétt í þessu, séu verulegir annmarkar. Ég held að það geti verið erfitt, t.d. ef við skattleggjum þrotabúin með útgönguskatti, að réttlæta slíka skattlagningu fyrir dómstólum ef hún snýst um að skapa digra sjóði á Íslandi. Einnig get ég ímyndað mér að slík nálgun sé ýmsum hagfræðilegum annmörkum háð, að ef hér myndast digrir sjóðir út úr þessu ferli, nokkur hundruð milljarðar, hefði það sömu áhrif að dæla þeim peningum inn í hagkerfið og einfaldlega að prenta svoleiðis peninga. (Forseti hringir.) Getur hæstv. forsætisráðherra sagt við mig skýrt hvort hann líti svo á að ferlið við afnám hafta snúist um það að skapa hér digra sjóði?



[13:48]
forsætisráðherra (Sigmundur Davíð Gunnlaugsson) (F):

Virðulegur forseti. Mér bregður svolítið í brún að heyra viðhorf hv. þingmanns til þessa verkefnis, sem er aflétting hafta, fyrst og fremst afstöðu hv. þingmanns til þessara margumræddu kröfuhafa bankanna. Hv. þingmaður virðist bera hag þeirra mjög fyrir brjósti og óttast að stjórnvöld muni koma fram á þann hátt að þeir verði ósáttir eftir.

Virðulegur forseti. Þetta er í raun mjög einfalt mál eins og margoft hefur verið farið yfir í umræðu á þinginu og annars staðar. Til þess að hægt verði að aflétta fjármagnshöftum þarf að skapast svigrúm sem kemur í veg fyrir að afléttingin ógni efnahagslegum stöðugleika á Íslandi. Þetta var, að ég taldi, orðið óumdeilt. Seðlabankastjóri hefur farið yfir þetta margoft, fræðimenn á sviði hagfræði hafa farið yfir þetta. Ég hélt að það væri orðið algjörlega óumdeilt að samhliða afnámi hafta þyrfti að skapa efnahagslegt svigrúm þannig að ég veit eiginlega ekki hvernig ég á að bregðast við þessari nálgun hv. þingmanns, að hann líti á það á einhvern hátt sem ókost eða að verið sé að svína á mönnum ef opnuð verður greið leið hér út með fjármagn. Ég er bara svo undrandi að heyra þessa nálgun að ég þarf aðeins að jafna mig áður en ég held áfram að svara.



[13:50]
Guðmundur Steingrímsson (Bf):

Virðulegur forseti. Mér virðist hafa tekist að koma hæstv. forsætisráðherra úr jafnvægi með spurningu minni. Hann fær smátíma til að róa sig og ég ætla að útskýra mál mitt enn frekar. Ekki er deilt um að hér myndist svokallað svigrúm. Afnám hafta snýst um að létta af ákveðnum þrýstingi í fjármagnsflutningum milli landa og það er ákaflega líklegt að ef á verður lagður útgönguskattur á fjármagnsflutninga úr íslensku hagkerfi verði lokaniðurstaðan sú að nokkur hundruð milljarðar af íslenskum krónum safnist fyrir í Seðlabanka Íslands. Ég hef heyrt mjög veigamiklar röksemdir fyrir því að þær krónur sem safnast þar upp megi ekki fara að nota á Íslandi í alls konar verkefni vegna þess að það væri í raun og veru það sama og að prenta íslenskar krónur. Allir vita hvaða hagfræðilegu áhrif það hefði, það hefði einfaldlega í för með sér verðbólgu, það étur sjálft sig upp. Er hæstv. forsætisráðherra ósammála þeirri greiningu? Svo hef ég líka heyrt því fleygt að það mundi (Forseti hringir.) vera erfitt að réttlæta það fyrir dómstólum ef við settum á slíkan útgönguskatt ef hann væri matreiddur sem fjáröflun fyrir ríkissjóð. (Forseti hringir.) Þessar tvær röksemdir hef ég heyrt. Er hæstv. forsætisráðherra búinn að jafna sig og getur hann svarað því hvort hann hafi skilning á þessum röksemdafærslum?



[13:52]
forsætisráðherra (Sigmundur Davíð Gunnlaugsson) (F):

Virðulegur forseti. Ég hef ekki enn fengið skilning á áhyggjum hv. þingmanns af stöðu kröfuhafa og því að á einhvern hátt sé verið að svína á þeim ef tekinn væri upp svokallaður útgönguskattur. (GStein: Sagði það aldrei.) Hvað varðar spurninguna um hvernig ríkið nýtir það fjármagn sem verður til með skattlagningu, hvort sem það yrði til með útgönguskatti eða öðrum sköttum, þarf ríkið að sjálfsögðu að gæta þess að ýta ekki undir þenslu í ákvörðunum um útgjöld. En hér er ekki um að ræða að menn ætli að setja mörg hundruð milljarða á einu ári í framkvæmdir sem skapi þenslu. Ef staða ríkissjóðs batnar hins vegar þýðir það að ríkið þarf ekki að borga eins mikla vexti ár frá ári og er betur í stakk búið til þess að nýta það fjármagn, ekki síst í velferðarkerfið.