höfundalög, 2. umræða.
Hæstv. forseti. Ég mæli fyrir hönd hv. allsherjar- og menntamálanefndar fyrir nefndaráliti með breytingartillögu um frumvarp til laga um breytingu á höfundalögum, nr. 73/1972, með síðari breytingum (innleiðing reglugerðar um flytjanleika efnisveituþjónustu á netinu yfir landamæri á innri markaðnum). Nefndin fékk á sinn fund fulltrúa frá mennta- og menningarmálaráðuneyti og Neytendastofu. Bárust umsagnir frá Neytendasamtökunum, Neytendastofu og Myndstefi. Markmið frumvarpsins er að tryggja að einstaklingar sem ferðast á milli landa innan Evrópska efnahagssvæðisins og dvelja þar tímabundið geti nýtt sér áskrift að stafrænu efni sem þeir hafa keypt í sínu heimalandi. Með frumvarpinu er lagt til að innleidd verði ákvæði reglugerðar Evrópuþingsins og ráðsins 2017/1128 um flytjanleika efnisveituþjónustu á netinu yfir landamæri á innri markaðnum.
Á fundum nefndarinnar var bent á að nauðsynlegt væri að mæla skýrt fyrir um eftirlit Neytendastofu með ósanngjörnum samningsskilmálum í lögum um eftirlit með viðskiptaháttum og markaðssetningu, nr. 57/2005, og að innleiðing á reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins 2017/2394 um samvinnu eftirlitsaðila aðildarríkja á innri markaðnum um framfylgd neytendaverndarlöggjafar muni ekki hafa neinar sjálfkrafa breytingar í för með sér sem veitt geti Neytendastofu viðeigandi heimildir.
Í greinargerð með frumvarpinu segir hins vegar að ráðuneytið telji að Neytendastofa hafi heimild á grundvelli laga um eftirlit með viðskiptaháttum og markaðssetningu til að hafa eftirlit með að þjónustuveitendur efnisveitu á netinu bjóði áskrifendum sínum ekki ósanngjarna skilmála eða að þeir ástundi ekki villandi eða óréttmæta viðskiptahætti varðandi möguleika áskrifenda til að nýta sér aðgang sinn að efnisveitunum á meðan á tímabundinni dvöl stendur í öðru aðildarríki í samræmi við ákvæði reglugerðarinnar.
Þá kemur fram að þegar reglugerð um samvinnu um neytendavernd 2017/2394 verður innleidd verði eftirlitsskyldan samkvæmt reglugerðinni um flytjanleika efnisveituþjónustu á netinu væntanlega sett í lög um eftirlit með viðskiptaháttum og markaðssetningu og sömuleiðis verður skylt samkvæmt reglugerð um samvinnu um neytendavernd að tilnefna eftirlitsaðila með þeim reglum sem undir hana falla.
Að mati nefndarinnar þarf að tryggja eftirlit með reglum um efnisveitur. Með hliðsjón af framangreindu telur nefndin rétt að beina því til mennta- og menningarmálaráðuneytis að kanna nánar hvernig haga eigi þessu eftirliti og hvort tilefni sé til að kveða á um eftirlit Neytendastofu í þessum efnum og þá hvort afmarka eigi eftirlit stofunnar eingöngu við samningsskilmála áskriftar að efnisveitum eða hvort fela þurfi Neytendastofu eftirlit með ósanngjörnum skilmálum í neytendasamningum. Nefndin beinir því til ráðuneytisins að þetta verði gert í samvinnu við atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytið, enda heyra neytendamál og Neytendastofa þar undir, þar á meðal eftirlit með viðskiptaháttum og markaðssetningu.
Að lokum leggur nefndin til styttingu á fyrirsögn frumvarpsins og leggur til að frumvarpið verði samþykkt með þeirri breytingu að fyrirsögn frumvarpsins verði: Frumvarp til laga um breytingu á höfundalögum, nr. 73/1972, með síðari breytingum (flytjanleiki efnisveituþjónustu).
Páll Magnússon var fjarverandi við afgreiðslu málsins en skrifar undir álitið með heimild í 4. mgr. 18. gr. starfsreglna fyrir fastanefndir Alþingis. Undir þetta álit hv. allsherjar- og menntamálanefndar rita eftirtaldir hv. þingmenn: Páll Magnússon, formaður nefndarinnar, Hjálmar Bogi Hafliðason, Andrés Ingi Jónsson, Anna Kolbrún Árnadóttir, Birgir Ármannsson, Guðmundur Andri Thorsson, Halla Gunnarsdóttir, Helgi Hrafn Gunnarsson, gerir það með fyrirvara, og Jón Steindór Valdimarsson.
Virðulegi forseti. Ég kem hingað aðeins til að gera grein fyrir fyrirvaranum sem ég hafði við nefndarálit allsherjar- og menntamálanefndar um málið. Ég styð málið, tel það mjög gott og mikilvægt. Það snýst í raun og veru um það að höfundaréttur komi ekki í veg fyrir að fólk geti notað þjónustu milli landa, t.d. streymisþjónustu eins og Spotify. Mér finnst þess virði að nefna að það að sannreyna hvar fólk er staðsett á internetinu er í fyrsta lagi ekki auðvelt og jafnvel getur það verið ómögulegt ef það er ásetningur notandans að fela hvaðan hann kemur. Það sem mér finnst mikilvægt að komi fram og sé á hreinu er að það er að mínu mati skýlaus réttur notandans að fela það frá hvaða landi hann kemur. Mér finnst mjög mikilvægt að notendur geti falið það að þeir séu t.d. á Íslandi, í Sádi-Arabíu, Norður-Kóreu eða hvar sem er. Sjálfur er ég áskrifandi að þjónustu sem gerir mér þetta kleift með einni skipun, einum músarsmelli myndi venjulegt fólk segja, þar sem ég get valið frá hvaða landi ég kem til að skoða internetið. Þetta geri ég oft til þess að athuga t.d. hvort eitthvað sé bilað. Ef ég kemst ekki inn á einhvern vef athuga ég t.d. hvort hann virki í Noregi, Þýskalandi eða Suður-Kóreu. Sömuleiðis getur verið fróðlegt að skoða internetið aðeins frá öðrum löndum því að vefir laga sig náttúrlega að notendum og því hvaðan þeir koma, Google sérstaklega. Stundum fer ég í gegnum Finnland vegna þess að mér þykir vænt um Finnland, ég bjó þar í eitt ár, og þá verður allt í einu allt internetið á finnsku sem mér finnst stundum ægilega fyndið.
Það er mjög mikilvægt að þetta sé mögulegt. Það er mikilvægt að pólitíkin fari ekki að þróast í þá átt að reyna einhvern veginn að koma í veg fyrir það. Það er ekkert í þessu sem kemur í veg fyrir það en í 5. gr. reglugerðarinnar virðist samt vera smávægileg tilraun til að skylda fólk til að sannreyna búsetuaðildarríki áskrifandans sem er gott og blessað en maður veltir fyrir sér hvernig. Aðferðirnar eru aldrei alveg fullkomnar og verða vonandi aldrei. Það er sá fyrirvari sem ég hef á málinu, það er vonandi þannig að við munum alltaf geta notað netið og hulið það hvar við búum og hvar við erum.
Að því sögðu tek ég fram að málið er gott. Það skemmir ekkert fyrir þessu mikilvæga gildi. Mér fannst bara rétt að þetta kæmi fram til þess að kynslóðir framtíðarinnar sem fara að fletta upp í þingræðum kl. 21.50 í kvöld um höfundaréttarmál og höfundaréttarmál hjá EES hafi a.m.k. heyrt þetta sjónarmið fyrst þær eru að eyða tíma sínum í að garfa í því.