Virðulegi forseti. Eins og fram kemur í þingsályktunartillögunni sem vísað er til er markmið hennar m.a. að vinna að jafnræði við launasetningu ólíkra starfsstétta sem vinna hjá hinu opinbera og einnig að greina launakjör ólíkra starfsstétta. Þannig var í svari mínu við sambærilegri fyrirspurn síðasta vor sagt að á vettvangi kjaramálaráðs, sem er formlegur samráðsvettvangur ríkis og sveitarfélaga, þar á meðal Reykjavíkurborgar, hafi verið samþykkt sameiginleg kjarastefna þessara aðila. Markmið kjarastefnunnar er m.a. að tryggja jafnræði í launasetningu opinberra starfsmanna, líkt og þingsályktunin kveður á um, og einnig að auka gagnsæi um laun og önnur kjör og tryggja samkeppnishæfni hins opinbera á vinnumarkaði.

Í kjarastefnunni kemur einnig fram að opinberir vinnuveitendur vinni saman að bættri launatölfræði og samræmdri nýtingu upplýsinga um laun og launaþróun. Kjarastefnan er ekki bara orð á blaði. Samstarf opinberra vinnuveitenda er mikið, bæði formlega og óformlega, og samstarfið er í samræmi við markmið stefnunnar. Þá koma þessi atriði jafnframt til umfjöllunar þegar kjarasamningar eru gerðir. Þannig kemur málefnið til reglubundinnar umfjöllunar meðal þátttakenda á opinbera vinnumarkaðnum. Fram til þessa hafa þó ekki verið haldnir formlegir fundir sérstaklega um þetta málefni sem slíkt með aðilum vinnumarkaðarins.

Í þingsályktuninni og einnig í ræðu sem hv. þingmaður og fyrirspyrjandi hélt þegar tillagan var lögð fram er lagt til að ráðist verði í greiningu á launakjörum fjölmennra kvennastétta, svo sem kennara og heilbrigðisstarfsfólks, í samanburði við aðrar stéttir með sambærilega menntun og ábyrgð sem starfa hjá hinu opinbera. Þetta er sama greiningarvinna og fram fer í starfshópi sem var settur á laggirnar í samræmi við samkomulag undirritað 19. september 2016 um breytingar á lífeyriskerfi opinberra starfsmanna. Starfshópurinn er skipaður fulltrúum vinnuveitenda ríkisins, sveitarfélaga og Reykjavíkurborgar ásamt þremur fulltrúum bandalaga opinberra starfsmanna. Markmið þessarar vinnu er að meta og jafna launamun á milli hins opinbera og almenna markaðarins. Greiningarvinnan er nauðsynleg til að komast að hlutlægri niðurstöðu í þeim efnum en hún nýtist einnig til að leggja mat á launadreifingu og launamun hinna ýmsu starfsstétta hjá hinu opinbera. Þannig uppfyllir hún skilyrði þingsályktunartillögunnar og nýtist í þeim efnum. Niðurstaða greiningarvinnunnar liggur ekki fyrir en þegar þar að kemur verður hún einnig mikilvægt framlag til að ná markmiðum þessarar þingsályktunartillögu. Starfshópurinn hefur hist reglulega og vinnunni miðar ágætlega áfram.

Ég leyfi mér sömuleiðis í þessu sambandi að benda á að í maí sl. skrifuðu stjórnvöld og aðilar vinnumarkaðarins undir samkomulag um hlutverk og umgjörð nýrrar kjaratölfræðinefndar. Nefndin er samstarf heildarsamtaka á vinnumarkaði ríkis og sveitarfélaga um gerð og hagnýtingu tölfræðigagna um laun og efnahag til undirbúnings og eftirfylgni með kjarasamningum. Nefndinni er ætlað að stuðla að því að aðilar samkomulagsins hafi sameiginlegan skilning á eðli, eiginleikum og þróun þeirra hagtalna sem mestu varða við gerð kjarasamninga. Unnið er að stofnun nefndarinnar og gangi störf hennar samkvæmt væntingum má ætla að áður en langt um líður verði tölfræðiupplýsingar um laun betri og gæði greiningarvinnu þar með einnig.

Mig langar undir lokin að nefna örstutt, og endurtaka þannig orð mín frá því í vor, að við erum hérna að ræða um viðfangsefni sem er dálítið margslungið. Það er ekki alveg einfalt, það eru ekki til nein einföld svör. Það verður ekki leyst með einni aðferð, einu átaki í skyndi, en þeim mun mikilvægara er að málið sé rætt og að við séum stanslaust að. Eins og ég hef rakið er á mörgum sviðum í samtali við vinnumarkaðinn verið að taka þessi mál til skoðunar og við erum að færast í rétta átt, að því er ég tel. Hins vegar segir reynslan, og ég held að hv. þingmaður þekki það mjög vel sjálfur úr sínu fyrra starfi, að samanburður t.d. milli einkageirans og opinbera geirans getur verið gríðarlega snúinn og jafnvel þó að menn séu með tölur fyrir framan sig eiga þær sér alltaf einhverjar skýringar og einhvern bakgrunn og erfitt getur verið að festa fingur á nákvæmlega öllum réttindum alls staðar (Forseti hringir.) sem eigi að taka með í slíkan samanburð.

Ég þakka fyrir umræðuna. Þetta er mikilvægt málefni og ég vonast til að á þessu kjörtímabili náum við verulegum áföngum í að gera betur á þessu sviði.

Virðulegur forseti. Ég þakka hæstv. ráðherra svarið þó að ég verði að lýsa vonbrigðum með það, því að lítið hefur þá breyst í þessum málum frá því að ég spurði síðast út í þau. Mjög miður er að horfa upp á það að hér er vísað í greiningarvinnu sem hófst fyrir þremur árum og er enn ekki lokið. Við erum í kjarasamningalotu á vettvangi hins opinbera þessa dagana og þessar vikurnar. Þingsályktunartillaga þessi var lögð fram haustið 2017, einmitt til þess að hún gæti nýst inn í komandi kjarasamningalotu sem nú er að ljúka. Rétt er að minna á það að hér hafa verið gerðir kjarasamningar til langs tíma á almennum vinnumarkaði. Væntanlega verða gerðir kjarasamningar á hinum opinbera vinnumarkaði til svipaðrar lengdar, sem segir okkur að ekkert muni í raun og veru gerast í þessum málum, alla vega ekki á vettvangi kjarasamninga, næstu þrjú árin. Það þykir mér ansi mikið meðvitundarleysi hjá ríkisstjórn sem telur sig hafa og segist vera með mikinn metnað í jafnréttismálum.

Ég átta mig alveg á að þetta er margslungið mál og alls ekki auðvelt að ná utan um það. Þess vegna var lögð mikil áhersla á það í þingsályktuninni á sínum tíma að lagst yrði í þessa greiningarvinnu til að við fengjum skýrari mynd af því við hvað er að glíma. Þótt okkur beri almennt saman um að þessi launamunur sé fyrir hendi vitum við ekki nákvæmlega í hverju hann felst eða hvort aðrar skýringar kunni að vera á honum. Þess vegna eru mikil vonbrigði að ekkert hafi gerst varðandi greininguna sjálfa. Við bíðum enn niðurstöðu þar og auðvitað er að sama skapi augljóst og skýrt metnaðarleysi af hálfu ríkisstjórnarinnar í þessum efnum að þessi þingsályktun hefur greinilega ekki verið höfð að neinu leiðarljósi inn í yfirstandandi kjaraviðræður og verður ekki túlkað öðruvísi en að ríkisstjórnin hafi engan áhuga á því að ráðast að ríkjandi launamun. Þetta virðist vera nákvæmlega sama svar og ég fékk á síðasta þingi: Það er ekkert verið að gera.

Virðulegi forseti. Ég tel að ég hafi rakið í nokkuð löngu máli það starf sem er unnið á þessu sviði og um þetta málefni og vísa m.a. til kjaratölfræðinefndar. Hins vegar er líka einn mælikvarði á það hvernig stjórnvöldum tekst með framgangi sínum að vinna að trausti við þessa vinnu alla, að við höfum nýlega séð gerða kjarasamninga á almenna markaðnum til langs tíma og yfir stendur lota við opinbera geirann sem ég hef ágætisvæntingar til að geti fengið farsæla niðurstöðu. Á endanum er einn mikilvægasti mælikvarðinn á það hvernig stjórnvöld hverju sinni hafa fundið samstarfsfleti um mikilvæg mál fyrir vinnumarkaðinn, nefnilega það hvernig gengur að skapa frið á vinnumarkaði.

Ég ætla ekki að lengja umræðuna frekar. Ég þakka hv. þingmanni fyrir að taka upp mikilvægt mál vegna þess að jafnræði við launasetningu er mikilvægt mál og mál sem í gegnum áratugina hefur kannski ekki fengið eðlilega athygli. Leiðir að því markmiði geta verið margar og verið í vinnu samhliða. Margt hefur líka áunnist varðandi kynbundinn launamun hjá hinu opinbera á undanförnum árum sem er ágætt að hafa í huga.