150. löggjafarþing — 133. fundur
 28. ágúst 2020.
ríkisábyrgð á láni til Icelandair.

[13:54]
Þórhildur Sunna Ævarsdóttir (P):

Forseti. Í upphafi þeirra efnahagsþrenginga sem nú blasa við virtist ríkisstjórnin ekki æst í að koma Icelandair til hjálpar og má þar m.a. vísa í orð hæstv. forsætisráðherra Katrínar Jakobsdóttur í viðtali á Bylgjunni í maí þar sem hún sagði, með leyfi forseta:

„[Icelandair] hefur ákveðið að fara í það verkefni að safna nýju hlutafé og við höfum sagt að við styðjum þá vegferð. Ef hún gengur upp er ríkið reiðubúið að koma með lánalínu eða einhvers konar ríkisábyrgð.“

Af þessu mátti ráða, a.m.k. í maí, að ráðherrann setti það skilyrði fyrir ríkisábyrgð að félaginu hefði tekist það ætlunarverk sitt að auka hlutafé sitt. En nú er staðan önnur og lánalína er í boði án þess að hlutafjárútboð hafi einu sinni átt sér stað. Þá hlýt ég að spyrja: Hvað hefur breyst í afstöðu hæstv. ráðherra? Hvers vegna er núna ásættanlegt að veita ríkisábyrgð, þessa lánalínu, án þess að hlutafjárútboð hafi farið fram? Ég sé ekki að nokkuð hafi breyst í stöðu félagsins nema reyndar að það hefur notið ríkulegs ríkisstuðnings í formi uppsagnaleiðarinnar og hlutabótaleiðarinnar. Jú, reyndar hefur það breyst að félaginu tókst að semja um ríflega kjaraskerðingu flugfreyja og flugliða með mjög óvönduðum og jafnvel ólöglegum hætti. Ég tók ekki eftir neinum andmælum hæstv. ráðherra þegar Icelandair sagði upp öllum flugfreyjum sínum á einu bretti og hótaði að semja við annað stéttarfélag. Ég tók hins vegar eftir fagnaðarlátum hæstv. ráðherra þegar kúgunarverknaðurinn var innsiglaður með samningum við flugfreyjur. Ég spyr því hæstv. ráðherra: Var það fullnaðarsigur Icelandair yfir kjarabaráttu flugfreyja sem breytti afstöðu hennar gagnvart ríkisábyrgð?



[13:56]
forsætisráðherra (Katrín Jakobsdóttir) (Vg):

Herra forseti. Fyrir þinginu liggur frumvarp, sem er til umræðu hér á eftir, um ríkisábyrgð á lánalínu til Icelandair sem háð er ákveðnum skilyrðum. Þau skilyrði hafa verið alveg ljós frá því í vor og ekkert hefur breyst í því verkefni. Ríkið hefur allan tímann lagt áherslu á að félagið ráðist sjálft í fjárhagslega endurskipulagningu, að félagið ljúki sjálft kjarasamningum sínum, samningum við hluthafa, lánardrottna og ljúki við hlutafjárútboð eigi að koma til þess að af slíkri ríkisábyrgð á lánalínu verði. Frumvarpið sem hér liggur fyrir snýst fyrst og fremst um heimild til fjármála- og efnahagsráðherra til að veita slíka ábyrgð svo fremi sem þetta gangi eftir.

Þetta verkefni hefur frá upphafi byggt á ákveðnum leiðarljósum um að mikilvægt sé að hér á landi sé íslenskt flugfélag, með höfuðstöðvar á Íslandi, sem sé starfandi á íslenskum vinnumarkaði; að hér sé starfandi flugfélag sem geti orðið mikilvægur aðili í efnahagslegri viðspyrnu, ekki síst ferðaþjónustunnar, á Íslandi. Þessi leiðarljós hafa legið fyrir frá upphafi og það frumvarp sem liggur fyrir þinginu er mjög eðlilegt framhald af þeirri yfirlýsingu sem gefin var í vor. Ef hv. þingmaður skilur frumvarpið einhvern veginn öðruvísi þá átta ég mig ekki á því.

Hv. þingmaður vísar til kjarasamninga flugfreyja. Já, ég er þeirrar skoðunar að slíkar deilur eigi að leysa við samningaborðið. Mér fannst það mjög jákvætt að þessi deila leystist við samningaborðið. Ef hv. þingmaður er ósammála því er það hennar mál. En já, mér finnst eðlilegt að vinnudeilur leysist við samningaborðið og að báðir aðilar eigi að leggja sitt af mörkum til að svo verði.



[13:58]
Þórhildur Sunna Ævarsdóttir (P):

Virðulegur forseti. Hæstv. ráðherra segir að henni finnist mikilvægt að slíkar deilur leysist við samningaborðið. En ég spyr hæstv. ráðherra: Er sama hvernig það er gert? Skiptir engu máli hvernig samningum var náð, hvaða aðferðum var beitt? Ég heyrði ráðherrann segja rétt í þessu að afstaða ríkisstjórnarinnar birtist í verkum hennar og verk ríkisstjórnarinnar birtast mér þannig að Icelandair hafi tekist að spara sér fé með bolabrögðum og árás á grunnstoðir vinnuréttar á Íslandi. Fyrirtækið er verðlaunað með ríkisábyrgð. Þannig horfir þetta við mér. Eða hvernig túlkar hæstv. ráðherra það að reka allar flugfreyjur og hóta því að semja við eitthvert ótilgreint stéttarfélag í staðinn og láta flugmenn jafnvel ganga í þeirra störf til að ná árangri í stéttabaráttu? Finnst henni það ásættanlegt? Finnst henni það vera ásættanleg aðferðafræði við samningaborðið? Er það eitthvað sem á að verðlauna með ríkisstuðningi?



[13:59]
forsætisráðherra (Katrín Jakobsdóttir) (Vg):

Herra forseti. Ég greini það af orðum hv. þingmanns að hún og flokkur hennar hafa væntanlega efasemdir um það frumvarp sem hér liggur fyrir um veitingu ríkisábyrgðar. Ég vil bara minna hv. þingmann á að þarna hefur ríkisstjórnin frá upphafi lagt fram þau skýru leiðarljós sem ég fór yfir áðan. Við getum verið sammála eða ósammála um þau leiðarljós. Mér finnst mikilvægt að hér á landi sé starfandi flugfélag með höfuðstöðvar á Íslandi, sem sé starfandi á íslenskum vinnumarkaði. Mér finnst mikilvægt að hér sé til staðar flugfélag sem getur gegnt lykilhlutverki í að endurreisa ferðaþjónustu. Mér finnst það mikilvægt leiðarljós en ég veit ekki hvað hv. þingmanni finnst. Mér finnst það mikilvægt leiðarljós, eins og komið hefur fram í kynningu á þessu máli, að við hins vegar gætum að almannahag og almannafé með því að hafa þessar skýru girðingar sem lagðar eru hér til, þ.e. að félagið ljúki sjálft sinni fjárhagslegu endurskipulagningu, safni sjálft hlutafé og ríkið sé þar í raun og veru fyrst og fremst í stuðningshlutverki. (Forseti hringir.) Kannski er hv. þingmaður ósammála mér um öll þessi leiðarljós og þá erum við það bara.