Herra forseti. Ég þakka hæstv. ráðherra fyrir kynninguna á þessu mikilvæga frumvarpi. Það er mikilvægt að við setjum skýra lagastoð undir aðgerðir eins og þær sem hér er fjallað um, þvingun og nauðung, því að sjúklingar eiga rétt. Það er grundvallarréttur sjúklinga að ráða sér sjálfir og njóta ákveðinna réttinda, sjálfsákvörðunarréttar.

Ég fór yfir þær umsagnir sem birtust í samráðsgátt. Hér er tilvitnun í umsögn Landssamtakanna Geðhjálpar þar sem vitnað er í greinargerð með frumvarpinu, með leyfi forseta:

„Efni frumvarpsins snertir fyrst og fremst sjúklinga á heilbrigðisstofnunum ásamt aðstandendum þeirra. Enn fremur snertir efni frumvarpsins starfsfólk heilbrigðisstofnana. Áform um frumvarp og drög að frumvarpi voru birt til samráðs á samráðsgátt stjórnvalda. Mikið samráð var við Landspítala. Samráð var við dómsmála- og félagsmálaráðuneyti með reglulegum fundum en unnið er að löggjöf um öryggisgæslu í félagsmálaráðuneyti sem tengist efni þessa frumvarps að einhverju leyti.“

Í umsögn Geðhjálpar segir enn fremur, með leyfi forseta:

„Hagsmunasamtök notenda og aðstandenda voru ekki höfð með í ráðum við frumvarpsgerðina og er það miður. Því eins og segir í athugasemdinni: „Efni frumvarpsins snertir fyrst og fremst sjúklinga á heilbrigðisstofnunum.“ Raunverulegt samráð er ekki að setja frumvarp í samráðsgátt þegar það hefur verið skrifað heldur að skrifa það í samráði í rauntíma við þann hóp sem hefur mestra hagsmuna að gæta. Að þessu sinni eru það notendur geðþjónustu heilbrigðiskerfisins en til þeirra var ekkert leitað.“

Ég vil spyrja hæstv. ráðherra: Hvernig stendur á því að ekkert var leitað til notenda þjónustunnar?

Virðulegur forseti. Hv. þingmaður spyr um samráð við notendur þjónustunnar. Ég tek eftir því að í umsögn Landssamtakanna Geðhjálpar kemur það fram efnislega að þrátt fyrir að landssamtökin hefðu viljað aðra samsetningu á þeim hópi sem skrifaði frumvarpið sé jákvætt að ráðist hafi verið í vinnu við endurskoðun á þessum þvingunarúrræðum vegna þess að mikilvægt sé að skráningin sé klár. Nú sé staðan t.d. þannig að enginn viti hve oft þvingunum hafi verið beitt á deildum geðsviðs Landspítala sem sé algjörlega óásættanlegt. Í orðum Geðhjálpar í umsögn í samráðsgátt kemur þessi afstaða fram.

Ég vil líka undirstrika mikilvægi þess að í sérfræðiteymi því sem farið var yfir hér í framsögu á sæti einstaklingur sem hefur reynslu af nauðung í eigin lífi og það er afar mikilvægt. Ég treysti því að Geðhjálp komi athugasemdum sínum og ábendingum á framfæri við þinglega meðferð málsins og að hv. velferðarnefnd taki þær athugasemdir til gaumgæfilegrar skoðunar.

Virðulegi forseti. Ég þakka hæstv. ráðherra fyrir svarið og ítreka spurningu mína: Hvers vegna var ekki haft samband við notendur þjónustunnar þegar frumvarpið var samið? Það er haft samráð við Landspítala og starfsfólk heilbrigðisstofnana, það er haft samráð við dómsmálaráðuneytið og félagsmálaráðuneytið en ekki Landssamtökin Geðhjálp sem málið varðar mest — og þá væntanlega fulltrúa þeirra. Vissulega geta landssamtökin verið samþykk einhverju sem kemur fram í frumvarpinu. Skjóta þarf lagastoð undir það sem þar kemur fram. En það koma líka fram ýmsar athugasemdir við frumvarpið í umsögninni sem ekki var tekið tillit til í ráðuneytinu. Ég velti fyrir mér, talandi um þetta samráð og nú hefur hæstv. ráðherra reynslu af þingstörfum: Ef ráðuneytið telur ekki ástæðu til að bregðast við ábendingum notenda varðandi það sem er að finna í frumvarpinu á hæstv. ráðherra þá von á því að fulltrúar flokks hennar og fulltrúar meiri hlutans fari gegn því sem ráðherra setur fram hér, gegn umsögnum og ábendingum notenda þjónustunnar sem eru byggðar á reynslu notenda? Það er reynslumikið fólk sem ritar þessa umsögn, enda eru þetta landssamtök þeirra sem ýmist eru aðstandendur eða notendur þjónustunnar. Hvers vegna er ekki leitað fyrst til slíkrar þekkingar þegar gerðar eru breytingar á lögum eins og þessum?

Virðulegur forseti. Hv. þingmaður og formaður velferðarnefndar veit að þingleg meðferð málsins er eftir. Það er Alþingi sem er löggjafinn og sem betur fer hefur það ítrekað tekist í góðu samstarfi með frumvörp sem sú sem hér stendur hefur mælt fyrir í 1. umr. að þau hafa tekið breytingum til góðs í meðferð hv. velferðarnefndar og endað í ágætri samstöðu í atkvæðagreiðslu í þingsal. En ég vil hins vegar segja að eins og fram kemur voru áformin og drög að frumvarpi birt á samráðsgátt stjórnvalda þar sem Geðhjálp sendi inn umsögn og benti á að hagsmunasamtök notenda hefðu ekki verið með í ráðum við frumvarpsgerðina og töldu það miður. En ég vil geta þess að við vinnslu frumvarpsins var rætt við formann Geðhjálpar og drög að frumvarpi voru send samtökunum áður en málið var sent í samráðsgátt.

Herra forseti. Hér er afar mikilvægt frumvarp á ferðinni um það að skjóta lagastoð undir það þegar beita á nauðung eða þvingunum, sem almennt bann gildir um, við heilbrigðisþjónustu hvers konar. Með því er auðvitað verið að bregðast við, eins og kemur fram í greinargerð með frumvarpinu, ábendingum sem hafa ítrekað komið fram frá nefnd Evrópuráðsins um varnir gegn pyndingum sem og frá umboðsmanni Alþingis við OPCAT-eftirlit, en umboðsmaður Alþingis tók við því eftirliti og skilaði skýrslu 2018. Í skýrslunni kom fram að lagastoð væri ekki næg þegar grípa þyrfti til athafna gagnvart frelsissviptum einstaklingum í geðheilbrigðiskerfinu, á geðheilbrigðisstofnunum, og þegar þær athafnir fælu í sér þvinganir, valdbeitingu og inngrip í friðhelgi einkalífs þeirra þá væri ekki fyrir hendi fullnægjandi lagastoð. Þess vegna þarf að grípa þar inn í.

Auðvitað er óheppilegt að ekki sé nóg heildræn sýn á þetta vegna þess að í raun skarast mörg lög þegar um er að ræða þvingunaraðgerðir; lögræðislög, hegningarlög, lög um réttindi fatlaðra, lög um réttindi sjúklinga, barnaverndarlög, allt eru það lög sem þarf að skoða samhliða. En við hljótum þó alltaf að horfa fyrst og fremst á hvernig koma megi í veg fyrir nauðung eða þvingun. Tilgangurinn með þessu frumvarpi er jákvæður að því leyti að við verðum að hafa skýra lagastoð og hafa heimildina skýra fyrir þá sem þurfa að beita nauðung eða þvingun en ekki síður að hafa rammann algerlega skýran fyrir þann starfsmann sem þessu beitir eða þarf að beita. Það er kannski það sem maður veltir aðeins fyrir sér, þegar hæstv. ráðherra segir að tilgangurinn með þessu sé að lögfesta skýrar reglur um það hvenær megi beita nauðung og þvingun, hvort þetta frumvarp sé fullnægjandi og hvort það uppfylli þann tilgang að lögfesta nógu skýrar reglur.

Núverandi ástand, þar sem ákvörðun um inngrip er tekin af starfsfólki geðheilbrigðisstofnana án skýrra lagaheimilda, er óásættanlegt. Það kom skýrt fram í umsögn Landssamtakanna Þroskahjálpar þegar frumvarpið fór inn í samráðsgátt en bæði Landssamtökin Geðhjálp og Landssamtökin Þroskahjálp hafa áhyggjur af því að þær heimildir sem verið er að veita í þessu frumvarpi séu mögulega of óskýrar. Undanþágurnar sem eru í b-lið 3. gr., þar sem verið er að bæta við nýrri grein, 27. gr. c, eru þannig orðaðar að þetta er mjög vítt og óljóst. Ákvörðun yfirlæknis eða vakthafandi sérfræðilæknis, um nauðung eða fjarvöktun samkvæmt 1. mgr., þarf að vera í þeim tilgangi að koma í veg fyrir að sjúklingur valdi sér eða öðrum líkamstjóni eða stórfelldu eignatjóni. Það á einnig við fyrirbyggjandi aðgerðir sem ætlað er að forða því að aðstæður komi upp sem leitt geta til líkamstjóns eða stórfellds eignatjóns. Þá segir í 2. tölulið að þetta þurfi líka að vera í þeim tilgangi að uppfylla grunnþarfir sjúklings, svo sem varðandi næringu, heilsu og hreinlæti. Maður veltir sérstaklega fyrir sér hvort þetta sé nógu skýrt, með leyfi forseta:

„Það á einnig við fyrirbyggjandi aðgerðir sem ætlað er að forða því að aðstæður komi upp sem leitt geta til líkamstjóns eða stórfellds eignatjóns.“

Það virðist sem þetta sé fullloðið. Það virðist vera sem þetta sé svo matskennt að sérfræðingur geti nánast — og nú er ég ekki að ætla sérfræðingum neitt illt heldur eingöngu að segja að með því að staðfesta frumvarpið eins og það er þarna er hætta á að löggjafanum sé ekki að takast að lögfesta skýrar reglur. Hvað eru skýrar reglur? Hvernig getum við sagt sérfræðingi á geðheilbrigðissviði að þetta eigi einnig við um fyrirbyggjandi aðgerðir sem ætlað er að forða því að aðstæður komi upp? Þetta er eitthvað sem við munum þurfa að skoða í nefndinni.

Þegar umboðsmaður Alþingis fór í heimsókn á þrjár lokaðar deildir kom fram í skýrslunni frá 2018 að mannréttindi notenda væru brotin þar nær daglega. Þá veltir maður fyrir sér hvort mannréttindi eru brotin nær daglega af því að lagastoð skorti eða vegna þess að ákvarðanir byggist ekki á nógu skýrum heimildum, að þetta séu ákvarðanir sem eru þannig teknar að rökstuðningurinn fyrir þeim sé ekki nógu góður og mögulega að of oft sé farið í aðgerðir sem eru ekki algjörlega nauðsynlegar til varnar lífi og heilsu sjúklingsins og þeirra sem þar eru nærri.

Það kemur einnig fram í þeim fáu umsögnum sem bárust að mögulega væri verið að byrja á öfugum enda. Það má segja að svo sé af því að hvergi er rætt um þá hugmyndafræði sem nauðsynleg er í þessum málaflokki. Hvernig viljum við haga þessum málum? Hvernig viljum við haga geðheilbrigðismálum á Íslandi? Í gær mælti ég fyrir þingsályktunartillögu þingflokks Samfylkingarinnar um að farið verði í byggingu nýs geðsjúkrahúss á Íslandi. Hvers vegna? Jú, af því að það er orðið algjörlega tímabært. Geðheilbrigðisþjónusta innan Landspítala fer fram í úr sér gengnu húsnæði við Hringbraut, sem og við Klepp. Ég hvet hæstv. ráðherra til að kynna sér þá þingsályktunartillögu og hvet þingheim allan til að skoða þetta af því að það væri a.m.k. fyrsta skrefið til þess að viðurkenna að geðheilbrigðisþjónusta á Íslandi hefur verið olnbogabarn frá fyrstu tíð. Ég ætla ekki að tala um að þarna séu geymdir einstaklingar sem kerfið skilur eftir en ekki er hægt að horfa fram hjá því að þarna eru frelsissviptir einstaklingar sem geta ekki einu sinni fengið að njóta útivistar vegna þess hvernig húsnæðismálum er háttað.

Mig langar líka að ræða um það að enginn möguleiki er á að fá að dvelja á lyfjalausri deild á Íslandi eins og þekkist annars staðar á Norðurlöndunum og víða um heim. Slíkt hefur ekki komist á dagskrá í geðheilbrigðisþjónustu á Íslandi. Þess vegna hefur sjúklingur ekki val um að ná tökum á veikindum sínum án lyfjainngrips ef svo ber undir. Heilmikið hefur verið talað um þetta í samfélagi þeirra sem eiga við geðrænar áskoranir að stríða og ég held að árið 2021 verði heilbrigðisyfirvöld að taka á þessu.

Það þarf einnig að ræða að upp verði tekin fortakslaus skráning þvingana, að í hvert einasta skipti sem undanþáguákvæði er beitt sé það skráð með fullnægjandi hætti og þeirri skráningu skilað einhvers staðar inn þannig að eftirlit sé með deildum. Þær sögur sem berast m.a. okkur í velferðarnefnd frá fólki sem sætt hefur þvingunum, þær sögur sem berast út í samfélagið þegar fréttir koma upp á yfirborðið eins og af ástandinu í Arnarholti og sögur úr nútímanum, því sem er í gangi núna þegar er verið að beita t.d. þvingun við lyfjagjöf, eru þess eðlis að það verður að vera einhvers konar stíft eftirlit með því í hvert einasta skipti sem undanþáguákvæði er beitt þannig að ef þvingun eða nauðung er beitt þá verði það skráð og alltaf fylgst með því.

Ein umsögn kom frá einstaklingi inn í samráðsgátt sem býr augljóslega yfir mikilli reynslu, að því er virtist persónulegri reynslu, um að hótanir um nauðung séu í raun nauðung sem slík, af því að einstaklingurinn er frelsissviptur. Hann er inni á lokaðri deild þannig að hótunum um nauðung er ekki hægt að bregðast við nema þá með því að samþykkja. Það er ekki eins og viðkomandi hafi val þannig að það er í raun nauðung í sjálfu sér.

Ég verð að segja að ég hlakka til að vinna þetta frumvarp. Ég hlakka til að kalla eftir umsögnum. Ég hlakka til að fá til okkar fulltrúa notenda þjónustunnar af því að ég held að sú vinna kunni líka að gagnast okkur varðandi það verkefni sem nefndin er með á borðinu hjá sér núna, sem er að taka ákvörðun um hvernig á að framkvæma rannsókn á aðbúnaði og aðstæðum fullorðinna einstaklinga sem hafa verið að glíma við fötlun eða geðrænar áskoranir á undanförnum árum á Íslandi. Að því leyti er mjög gott að fá þetta frumvarp inn núna. Það er mikilvægt að skjóta skýrri lagastoð undir þær aðgerðir sem er beitt í dag og ég held að það færi vel á því á Íslandi árið 2021 að fara í markvissa heildræna stefnumótunarvinnu um það og vinnu varðandi hugmyndafræði um þjónustu við þá sem glíma við geðrænar áskoranir.

Herra forseti. Ég vil þakka hæstv. heilbrigðisráðherra fyrir framsöguna og ekki síst fyrir að flytja þetta mál. Þetta er viðkvæmt mál en engu að síður afar mikilvægt og mikilsvert að við séum að stíga það skref að reyna að forma löggjöf í kringum þennan erfiða og eiginlega alltaf mjög þunga þátt í heilbrigðisþjónustu. Ég tala af töluverðri reynslu hvað þetta varðar og þekki þess vegna kannski betur en ella hvernig þessi mál virka á vettvangi, þegar heilbrigðisstarfsmenn taka ákvarðanir af þessu tagi. Það er yfirleitt ekki einfalt eða gert af neinni léttúð. Það er alla vega ekki mín reynsla.

Ég vil nefna sérstaklega nokkur atriði án þess að fara út í langt mál. Í fyrsta lagi er það fjarvöktun. Fjarvöktun er úrræði sem er ekki eingöngu notað í nauðungarskyni en ef reynt er að rýna í textann er einhvern veginn gengið út frá því í frumvarpinu að það sé þannig. Ég tel að það verði þá eitt af verkefnum nefndarinnar að skýra hugtakið betur, koma jafnvel með sérstaka orðskýringu þar að lútandi og þá ekki hvað síst til að skilja fjarvöktun sem er ekki í nauðungarskyni frá fjarvöktun sem er fyrst og fremst til þess fallin að fylgjast með hegðun einstaklings eða gerðum eða einhverju þess háttar. Það er svo sannarlega annað en t.d. fjarvöktun þar sem er fylgst með lífsmörkum eða einhverju slíku, sem er náttúrlega gert á hverjum degi og ég efast um að nokkur geri miklar athugasemdir við. Þegar fjarvöktun er beitt, til að mynda í eftirlitsskyni, er hins vegar gríðarlega mikilvægt að skrá það, eins og kemur fram í frumvarpinu, og að það sé þá byggt á einhverju öðru en tilfinningum eða einhverju slíku, og það skráð greinilega að henni sé beitt á ákveðnum forsendum, í ákveðinn tíma og málið verði endurskoðað innan ákveðins tímaramma. Öll þessi atriði hafa alla vega sums staðar í nágrannalöndum okkar fengið stöðu í löggjöf og sums staðar er reyndar gengið svo langt að nánast er skrifað niður á hversu margra klukkutíma fresti eigi að skrá, skrásetja og endurskoða. Það er eitthvað sem nefndin þarf að horfa til og fara yfir.

Annað atriði sem ég tel mjög mikilvægt er að vísu aðeins komið inn á í frumvarpinu. Það er í 1. gr. frumvarpsins þar sem nauðung er skilgreind, þ.e. þar sem sjúklingi er haldið föstum og gefið lyf í þeim tilgangi að draga úr ofbeldisfullri hegðun. Sem betur fer er það langoftast tilfellið að þegar sjúklingum eru gefin lyf til að hafa áhrif á hegðun eða þess háttar er það ekki endilega gert í einhverri þvingun. Það er sjaldnast sem fólki er haldið. En ég þori að fullyrða að ekki er alltaf skráð að raunverulega ástæðan fyrir því að eitthvert tiltekið lyf er valið umfram annað sé að reyna að hafa meiri áhrif á hegðun en aðra þætti sem snúa að dvöl einstaklingsins á sjúkradeild. Það verður eitt af því sem við munum vafalítið horfa til.

Mér finnst að rýna þurfi dálítið d-lið 3. gr. þar sem er ákvörðun um undanþágu frá banni við beitingu nauðungar. Þar er áskilnaður um að tilkynna skuli nánasta aðstandanda um ákvörðun og, ef við á, lögráðamanni sjálfræðissvipts manns o.s.frv. Það er ekki alveg gefið að það séu hagsmunir sjúklings, sem liggur inni á einhverri deild í tilteknu ástandi, að farið sé til aðstandenda með hverja einustu meðferðarákvörðun sem viðkomandi sætir. Það kann alveg að vera að sambandið við aðstandanda sé flóknara en svo að það þjóni hagsmunum sjúklingsins að það sé alltaf gert. Að mínu mati þarf að hafa a.m.k. pínulitla rifu á það að með samkomulagi við sjúkling megi víkja frá þessu eða eitthvað þess háttar. Stundum er það sannarlega þannig og persónulega hef ég oft lent í slíkum aðstæðum.

Það er gríðarlega mikilvægt að allar svona ákvarðanir séu tímabundnar eins og kemur fram í d-lið 3. gr. Síðan er útskýrt að það megi aldrei vera lengur en til sex mánaða í senn. Mér þykir það rúmt. Ef við ætlum að hafa heimild sem getur varað í allt að sex mánuði í senn þá þurfa að vera skilmerki á því hversu oft á því tímabili þurfi að endurskoða ákvörðunina eða með hvaða millibili. Mér finnst að alla vega þurfi að vera einhvers konar rammi utan um það. Að vísu eru á einhverjum stöðum í frumvarpinu reglugerðarheimildir og vel má vera að þær nái ágætlega utan um þessi atriði eða að hægt sé að ná utan um þau með reglugerðarheimildum. En vegna þess hvað þetta er viðkvæmt held ég að best sé, ef nokkur tök eru á því, að skrifa svona atriði inn í lagatextann. Ég held að það geti verið alla vega einnar messu virði að freista þess þar sem það er hægt.

En ég ætla ekki að hafa þessi orð fleiri, herra forseti. Þetta er afar mikilvægt frumvarp og ég ætla ekki að segja að það verði skemmtilegt að vinna það en það er áskorun að taka þátt í svona krefjandi verkefni.

Virðulegi forseti. Mig langar að segja nokkur orð í lok þessarar stuttu en mikilvægu umræðu um þetta mál sem ég hugsa þá kannski sem nesti að hafa með inn í nefndina því að ég held að þær ábendingar sem hafa komið hér fram séu allar mikilvægar. Það eru sambærileg ákvæði um beitingu nauðungar og þvingunar í lögum um réttindagæslu fyrir fatlað fólk, nr. 88/2011. Ég held að mikilvægt sé að skoða þau ákvæði, a.m.k. að kanna hversu vel þær heimildir hafa nýst og hversu skýrar þær hafa verið vegna þess að sannarlega mun þetta alltaf verða háð einhverju mati. Ég held að við getum aldrei haft það þannig að heimildir af þessu tagi séu með einhverjum hætti vélrænar eða fyrirsjáanlegar á allan hátt. En það sem er ákveðinn og mikilvægur öryggisventill er þessi fortakslausa skráning. Það kom aðeins fram í umræðunni áðan að mikilvægt væri að hnykkja á því en það er svo í frumvarpinu að skyldan um að skrá tilvik, og hvert einasta tilvik, er fortakslaus.

Hér hafa aðeins verið nefnd sjónarmið sem lúta að endurskoðun lögræðislaga. Það er auðvitað stórt mál og ég held að við vildum öll að sú vinna væri komin lengra, einmitt í ljósi þess að hún varðar svo stór og mikilvæg svið í mannréttindum. Þetta varðar grundvallarmannréttindi. Það eru mál sem þarf virkilega að taka til umfjöllunar og þingið hefur tekið ákvörðun um að gera það. Það sem hér er lagt fram er einn angi af því í raun og veru en kemur til af því að þessi endurskoðun er brýn. Það verður ekki við svo búið lengur að við séum ekki a.m.k. með viðleitni til þess að hafa skýran lagagrunn þarna.

Vegna þess að hér var kallað eftir stefnumótun og stefnumörkun í geðheilbrigðismálum vil ég nefna að ég naut þess þegar ég tók sæti sem heilbrigðisráðherra að þingið hafði samþykkt þingsályktun um áætlun um geðheilbrigðismál og uppbyggingu geðheilbrigðisþjónustu. Sú samþykkt Alþingis, sem ég held að hafi verið einróma og allir þingmenn hafi greitt atkvæði með, er frá árinu 2016. Það sem er gert í mínum tíma er að fullfjármagna þá áætlun og tryggja m.a. annars stigs þjónustu í formi geðheilsuteyma um allt land. Það er nýtt, þessi annars stigs þjónusta var ekki áður. Á árinu 2020 erum við að þjónusta 2.600 manns með þessu úrræði, 2.600 manns sem þurftu að leita úrræða annars staðar áður. Með þessum aðferðum erum við vonandi að sinna þeim sem búa við geðheilsuvanda fyrr í heilbrigðisþjónustunni, með fleiri sálfræðingum á fyrsta stiginu en líka með geðheilsuteymum á öðru stiginu til að draga úr álagi á þriðja stigi. Ég held að þetta sé afar mikilvægt út frá meginreglunni um að við viljum að rétt þjónusta sé veitt á réttum stað, að fólk búi ekki við að fá ekki þjónustu fyrr en það er komið í djúpan og flókinn vanda.

Eftir að hafa verið í embætti í nálægt fjögur ár tel ég að við þurfum að halda áfram að sækja fram í geðheilbrigðismálum. Við höfum tekið mjög mörg stór skref á þessu kjörtímabili. Eitt af því er þarfagreining að því er varðar húsnæði, mönnun og annan umbúnað þjónustunnar. Ég tel að við leysum ekki mál með því að taka ákvörðun um eina tiltekna byggingu. Við þurfum að taka ákvörðun um næstu skref í uppbyggingu Landspítala við Hringbraut á Landspítalalóð og þar með talið öfluga göngudeildarþjónustu sem er samþætt göngudeildarþjónusta, bæði fyrir geðheilbrigðisþjónustu og aðra heilbrigðisþjónustu. Þetta verður að haldast í hendur við aðra stefnumótun.

Virðulegi forseti. Af því að í andsvari áðan var vikið að þeim möguleika að þetta mál gæti á einhvern hátt verið partur af flokkspólitískum línum þá held ég að mikilvægt sé að því sé algjörlega til haga haldið að þegar ég legg málið fram til meðferðar í hv. velferðarnefnd vænti ég þess að öll velferðarnefnd og allt þingið sé þannig innstillt gagnvart málinu að við séum fyrst og fremst að reyna að ná vel utan um það vegna þess hversu viðkvæmt það er og að við viljum vanda til verka. Hér er um að ræða viðfangsefni sem ætti að vera hafið yfir pólitískar skotgrafir, virðulegi forseti.