sveigjanleg starfslok.
Virðulegur forseti. Okkar fjölbreytta og vaxandi samfélag skortir starfskrafta og bregst við með stórfelldum innflutningi á starfskröftum frá fjölmörgum þjóðum. Á meðan því vindur fram skiptir það fólk hundruðum á ári hverju sem gert er að hætta störfum fyrir aldurs sakir þó að það sé fullhraust og hafi vilja til áframhaldandi starfa. Vinnan göfgar jú og viðheldur snerpu, gleði og árvekni. Hæstv. menningar- og viðskiptaráðherra segir réttilega í nýlegum þætti Dagmála á sjónvarpsrás Morgunblaðsins, með leyfi forseta:
„Hér þarf að ryðja úr vegi hindrunum til að auka hagvöxt og lífsgleði. Ég er á því að við þurfum líklega að hækka eftirlaunaaldurinn, hafa það valfrjálst þannig að við séum með fleiri störf og lengur.“
Ráðherrann vísaði til þess að aðrar þjóðir hafi hækkað eftirlaunaaldur og bendir réttilega á að Íslendingar hafi ánægju af því að vinna. Hv. þm. Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir lagði fram á síðasta löggjafarþingi tillögu til þingsályktunar um afnám 70 ára aldurstakmörkunar í lögum um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins og var tillagan studd af þingmönnum úr fjölmörgum flokkum. Flokkur fólksins hefur ítrekað lagt fram frumvarp um afnám skerðinga ellilífeyris vegna atvinnutekna en óumdeilt er að áframhaldandi vinna eftir að ellilífeyrisaldri er náð eykur möguleika aldraðra til að bæta kjör sín, einkum þeirra sem lægstar hafa tekjurnar. Fyrsta skrefið í rétta átt hefur verið stigið með tvöföldum frítekjumarksins. Næsta skref þarf að stíga til fulls. Á yfirstandandi þingi hafa Miðflokksmennirnir Sigmundur Davíð Gunnlaugsson og Bergþór Ólason lagt fram tillögu í sjötta sinn um breytingu á gildandi lögum sem felur í sér hækkandi starfslokaaldur ríkisstarfsmanna þar sem vísað er til þess m.a. hve mikill auður liggur í þekkingu og reynslu fólks sem til að mynda hefur unnið sem sérfræðingar eða embættismenn um langa hríð. Með vísan til þess sem hér hefur verið rakið, og þá ekki síst orða sjálfs hæstv. menningar- og viðskiptaráðherra, vil ég því spyrja hvort hér gæti ekki óvenju mikils samhljóms þvert á ólíka flokka, bæði meiri og minni hluta. Þá spyr ég sömuleiðis: Er eftir nokkru að bíða með að fínpússa og samræma hér hin sameiginlegu meginsjónarmið í löngu tímabæru frumvarpi er stutt yrði (Forseti hringir.) miklum meiri hluta skynsamra þingmanna allra þeirra flokka sem hér hefur verið vitnað til?
Virðulegur forseti. Ég vil þakka hv. þm. Jakobi Frímanni Magnússyni kærlega fyrir mjög áhugaverða umræðu, eitthvað sem væri gott að fjalla betur um í þingsal Alþingis. Hann spyr hvort ekki sé samhljómur meðal okkar og þeirra flokka sem ræða um aldur og vinnumarkaðinn. Jú, það er sannarlega samhljómur. Mér verður hugsað til Ásgeirs Trausta, tónlistarmannsins sem samdi fallegt lag um samhljóm. Ég er hreinlega sammála hv. þingmanni um að það sé mjög mikilvægt að fara í aðgerðir á svokallaðri framboðshlið hagkerfisins sem lýtur að vinnumarkaðnum um það að einstaklingar hafi meira valfrelsi hvað það varðar að þau geti verið lengur á vinnumarkaðinum, kjósi þau að gera svo. Að sama skapi er mjög mikilvægt að þeir sem ekki hafa heilsu til þess geti hætt miðað við þá staðreynd. Það sem við sjáum og er mjög jákvætt er að lífaldur þjóða er að hækka verulega. Það eru vissar áskoranir sem felast í því. Við sjáum það til að mynda í Japan þar sem hæstv. forsætisráðherra þeirra var með ákall til þjóðarinnar um að þjóðin þyrfti að eignast fleiri börn vegna þess að lífaldur þjóðarinnar væri að hækka svo hratt. Sem betur fer er staðan ekki sú sama hér á Íslandi. Við sjáum þó hækkandi lífaldur en líka fólksfjölgun. Þannig að mörgu leyti er ágætisjafnvægi í þessu. En til að stuðla enn frekar að góðu jafnvægi og tryggja öflugan vinnumarkað þá er það mín skoðun, og ég er sammála hv. þingmanni, að það sé brýnt að fara í kerfisumbætur á vinnumarkaðnum.
Virðulegur forseti. Ég vil þakka hæstv. ráðherra skýr og jákvæð svör. Þetta mál er dæmi um það sem ég myndi gjarnan vilja sjá meira af í þinginu, að við getum lagst á árar hvert með öðru í því sem blasir við að þurfi að gera. Ég hef oft heyrt það sagt að þeir sem eru komnir á svokallaðan aldur og eru skyldaðir til að hætta að vinna — þá hefst hið raunverulega öldrunarferli með hraði. Mönnum hrakar við það eitt að vera ekki að fást við áhugaverð, krefjandi verkefni. Ég held að við sjáum það öll að sem betur fer er lífaldur hækkandi, heilbrigðisþjónustan hefur gert það að verkum að fólk deyr síður við þennan aldur en áður var. Mættum við ekki bara líta á það sem sjálfsagðan hlut, í ljósi þessara góðu jákvæðu viðbragða, að við settum saman frumvarp sem allir gætu sammælst um og tækjum til afgreiðslu á þinginu, um að afnema þessa 70 ára reglu sem er úrelt? Ég get komið með þetta tilbúið á mánudaginn.
Virðulegur forseti. Ég vil þakka hv. þingmanni fyrir afar uppbyggilegar umræður hér og við mættum jafnvel sjá svolítið meira af þessu. Mig langar aðeins að fara inn á hækkun lífaldurs þjóða, þetta er að gerast mjög víða um heim allan. Ég minntist á Japan en það er ekki bara Japan, það er Þýskaland og Ítalía. Ítalía er í mjög erfiðri stöðu, þar eru ríkisskuldir mjög háar, 140% af vergri landsframleiðslu meðan þær eru í kringum 30% hér á Íslandi og því er hreinlega haldið fram að hagkerfið þar sé ekki sjálfbært vegna þess að þeir fjölga sér ekki og það er ekki farið í kerfisbreytingar á vinnumarkaðinum sem felast í því að hækka aldur þeirra sem stunda atvinnu. Ég tel að Ísland hafi hér verið mjög framarlega í flokki og oft verið á undan kúrfunni með margar kerfisbreytingar og þetta er klárlega kerfisbreyting sem við eigum að fara í og ég þakka hv. þingmanni fyrir að leggja þetta til.