Ferill 465. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
1992–93. – 1062 ár frá stofnun Alþingis.
116. löggjafarþing. – 465 . mál.
803. Frumvarp til laga
um kynningu á efni reglugerða sem fela í sér fjárskuldbindingar fyrir ríkissjóð og sveitarfélög.
Flm.: Margrét Frímannsdóttir, Jóna Valgerður Kristjánsdóttir,
Jón Kristjánsson, Guðrún Helgadóttir.
1. gr.
Feli frumvarp til laga, sem lagt er fram á Alþingi, í sér heimild til ráðherra að setja reglugerð skal frumvarpinu fylgja greinargerð um efni hennar og skýring á þeim fjárskuldbindingum og fjárútlátum sem af kunna að hljótast fyrir ríki og sveitarfélög.
2. gr.
Þegar ráðherra hefur staðfest reglugerð og hún verið birt í Stjórnartíðindum skal fjármálaráðherra láta meta þær fjárskuldbindingar og fjárútlát fyrir ríki og sveitarfélög sem í henni felast. Ráðherra skal gera fjárlaganefnd Alþingis grein fyrir þessu mati með skýrslu innan átta vikna frá því að reglugerðin var birt.
3. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
Greinargerð.
Alþingi markaði þá stefnu með setningu nýrra þingskapalaga vorið 1991 að efla skyldi eftirlit með störfum framkvæmdarvaldsins. Samkvæmt því hefur fastanefndum þingsins verið veitt aukið svigrúm til starfa og nú er þeim m.a. heimilt að fjalla að eigin frumkvæði um önnur mál en þau sem þingið vísar til þeirra.
Í frumvarpi þessu er gert ráð fyrir að eftirlit þingsins með setningu reglugerða verði eflt. Árlega heimilar þingið framkvæmdarvaldinu að setja fjölda reglugerða með stoð í lögum. Í mörgum tilvikum er þó ekki ljóst þegar heimild er veitt hvernig þessu valdi verði beitt eða hvaða fjárskuldbindingu það muni hafa í för með sér fyrir ríki eða sveitarfélög. Verði af aðild Íslands að samningnum um Evrópska efnahagssvæðið mun framkvæmdarvaldið þurfa í ríkara mæli en áður að setja reglugerðir svo að koma megi í framkvæmd gömlum og nýjum ákvæðum samningsins. Líklegt er að reglugerðir verði settar með stoð í gömlum lagaheimildum og þeim beitt á annan hátt en til stóð þegar þau lög voru sett. Og ekki er loku fyrir það skotið að sumar reglugerðanna hafi í för með sér verulegan kostnað fyrir ríki og sveitarfélög sem Aþingi hefur ekki fengið tækifæri til að fjalla um eða taka afstöðu til. Flutningsmönnum þykir því tímabært að lögtaka ákvæði sem eiga að tryggja að þingið fái greinargóðar upplýsingar um þær reglugerðir sem fyrirhugað er að setja og um þær fjárskuldbindingar sem reglugerðir hafa í för með sér.
Reglugerðir varða almenning, fyrirtæki og sveitarfélög oft meira en sjálf lögin sem þær byggjast á, og þess vegna þykir eðlilegt að frumvörpum til laga fylgi greinargerðir um þær reglugerðir sem gert er ráð fyrir að verði heimilaðar. Með því gefst þingnefndum betra tækifæri en áður til að meta reglugerðarákvæði frumvarpa og fylgjast með því hvernig ráðherrar fara með það umboð sem þingið veitir þeim.
Flutningsmenn telja einnig eðlilegt að fjárlaganefnd þingsins hafi tök á að fylgjast með þeim fjárskuldbindingum sem felast í reglugerðum sem settar eru þannig að tryggt sé að tillit sé tekið til þeirra við gerð fjárlaga. Verði af aðild Íslands að samningnum um Evrópska efnahagssvæðið er mikilvægara en áður að fjárlaganefnd þingsins geti fylgst með þessum skuldbindingum, enda viðbúið að reglugerðavaldi verði beitt með öðrum hætti en áður hefur tíðkast.
Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.
Um 1. gr.
Gert er ráð fyrir að öllum frumvörpum til laga, sem lögð verða fram á Alþingi, fylgi sérstök greinargerð um þær reglugerðir sem gert er ráð fyrir að settar verði. Í greinargerð skal tíunda efni reglugerðarinnar og skýra sérstaklega þann kostnað sem hún kann að hafa í för með sér fyrir ríki og sveitarfélög.
Um 2. gr.
Samkvæmt greininni skal fjármálaráðherra láta meta fjárskuldbindingar og fjárútlát sem felast í sérhverri reglugerð sem sett er. Hann skal jafnframt gera fjárlaganefnd Alþingis grein fyrir þeim innan átta vikna frá því að reglugerðin birtist í Stjórnartíðindum. Ákvæði þetta þykir eðlilegt til að nefndin geti með skipulegum hætti fylgst með þessum kostnaði og tekið tillit til hans við gerð fjárlaga. Ákvæðið gerir nefndinni einnig kleift að veita framkvæmdarvaldinu ákveðið aðhald og möguleika á virku eftirliti með því hvernig ráðherrar fara með það umboð sem þeim hefur verið veitt með heimild til að setja reglugerð.
Um 3. gr.
Greinin þarfnast ekki skýringa.
