Ferill 28. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
1995. – 1064 ár frá stofnun Alþingis.
119. löggjafarþing. – 28 . mál.
32. Frumvarp til laga
um breytingu á lögum nr. 38/1990, um stjórn fiskveiða, með síðari breytingum.
(Lagt fyrir Alþingi á 119. löggjafarþingi 1995.)
1. gr.
2. mgr. 5. gr. laganna, sbr. 1. gr. laga nr. 87/1994, orðast svo:
Falli veiðileyfi skips skv. 1. mgr. þessarar greinar niður má veita nýju eða nýkeyptu sambærilegu skipi veiðileyfi í þess stað enda hafi rétti til endurnýjunar ekki verið afsalað. Sé um að ræða endurnýjun báts, sem veiðar stundar með línu og handfærum með dagatak
2. gr.
6. gr. laganna, sbr. 2. gr. laga nr. 87/1994, orðast svo:
Bátar minni en 6 brl., sem stundað hafa veiðar með línu og handfærum með dagatak
Veiðar skulu bannaðar í desember og janúar sem og í sjö daga um páska og verslunar
Krókabátum gefst frá og með fiskveiðiári því er hefst 1. september 1995 kostur á að velja milli þess að stunda veiðar með þorskaflahámarki skv. 4. mgr. og þess að stunda veiðar með viðbótarbanndögum eins og nánar er lýst í 5.–9. mgr.
Þorskaflahámark þeirra báta er þann kost velja skal samtals nema sama hlutfalli af 21.000 lestum, miðað við óslægðan fisk, og nam samanlagðri hlutdeild þessara báta í heildarþorskafla krókabáta á almanaksárinu 1994. Skal því skipt milli einstakra báta á grundvelli veiðireynslu viðkomandi báts almanaksárin 1992, 1993 og 1994. Skal við þá skiptingu fyrst taka tvö bestu árin varðandi þorskafla hvers báts og reikna meðalþorskafla bátsins á þeim árum. Sá hluti þannig reiknaðs meðalafla fyrir hvern bát, sem umfram er 50 lestir, skal síðan margfaldaður með stuðlinum 0,7. Þannig umreiknaður meðalafli tveggja bestu áranna skal lagður til grundvallar hlutfallslegri skiptingu sameiginlegs þorskaflahá
Fyrir þá báta sem velja viðbótarbanndaga skal fiskveiðiárinu skipt upp í fjögur veiði
1. tímabil 1. september til 30. nóvember.
2. tímabil 1. febrúar til 30. apríl.
3. tímabil 1. maí til 30. júní.
4. tímabil 1. júlí til 31. ágúst.
Sameiginlegur hámarksafli þeirra báta er þennan kost velja telst sama hlutfall af 21.000 lestum af þorski, miðað við óslægðan fisk, og nam samanlagðri hlutdeild þessara báta í heildarþorskafla krókabáta á almanaksárinu 1994 og skal honum skipt þannig milli veiði
Fari þorskafli þeirra báta er þennan kost velja á einhverju veiðitímabili fram úr fyrr
Viðbótarbanndagar skulu falla á þær helgar sem veiðar eru ekki bannaðar á skv. 2. mgr. á viðkomandi tímabili og síðan bætast framan við fasta banndaga á viðkomandi tímabili. Þeim skal skipt eins jafnt niður og unnt er. Þó skulu fyrstu sjö viðbótarbanndagarnir á fyrsta tímabili vera í lok tímabilsins, fyrstu sjö viðbótarbanndagarnir á öðru tímabili vera í upphafi þess og fyrstu sjö viðbótarbanndagarnir á þriðja tímabili vera dagarnir fyrir sjó
Sé einn maður í áhöfn krókabáts er óheimilt að róa með og eiga í sjó fleiri en 12 bala af línu, en 20 bala séu tveir eða fleiri í áhöfn. Miðað er við að 420 krókar séu á línu í hverjum bala.
Fiskistofa skal fyrir 1. júlí 1995 senda útgerðum tilkynningu um reiknað þorskaflahá
Heimilt er án sérstaks leyfis að stunda fiskveiðar í tómstundum til eigin neyslu. Slíkar veiðar er einungis heimilt að stunda með handfærum án sjálfvirknibúnaðar. Afla, sem veiddur er samkvæmt heimild í þessari málsgrein, er óheimilt að selja eða fénýta á annan hátt.
3. gr.
4. mgr. 12. gr. laganna, sbr. 7. gr. laga nr. 87/1994, fellur niður.
4. gr.
Við 17. gr. laganna, sbr. 12. gr. laga nr. 36/1992, bætist ný málsgrein er verður 4. mgr. og orðast svo:
Ráðherra getur með reglugerð ákveðið að settur skuli, á kostnað útgerða, sjálfvirkur eft
5. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi og koma til framkvæmda við upphaf þess fiskveiðiárs er hefst 1. september 1995. Ákvæði 1. gr. koma þó þegar til framkvæmda. Hafi bindandi samningur verið gerður fyrir gildistöku laga þessara um kaup eða smíði á nýjum báti í stað báts er stundar veiðar með línu og handfærum með dagatakmörkunum skulu eldri reglur um endurnýjun þó gilda um þann bát enda hafi hann fengið útgefið haffærisskírteini fyrir 31. desember 1995. Sama gildir um samninga um breytingu á skipum sem fengu leyfi til veiða í atvinnuskyni fyrir 1. janúar 1986.
Ákvæði til bráðabirgða.
I.
Aflaheimildum skv. 1. mgr. skal árlega úthlutað til þeirra skipa sem orðið hafa fyrir mestri skerðingu við úthlutun aflamarks frá fiskveiðiárinu 1991/1992 til þess fiskveiðiárs er úthlutun
Ráðherra skal með reglugerð kveða nánar á um úthlutun samkvæmt þessari grein. Skal hann m.a. kveða á um við hvaða tíma skuli miða aflahlutdeild. Þá er ráðherra heimilt að ákveða að litið skuli í heild á veiðiheimildir skipa í eigu sömu útgerðar varðandi bótaútreikn
Á fiskveiðiárinu 1994/1995 skal úthluta sérstaklega til jöfnunar þeim hluta aflahámarks vegna línutvöföldunar skv. 6. mgr. 10. gr. sem ekki nýttist við línuveiðar í nóvember til febr
Við ráðstöfun aflaheimilda skv. 9. gr. á því tímabili sem um getur í 1. mgr. þessa ákvæðis er heimilt að taka mið af breytingum í aflamarki sem orðið hafa á lengra tímabili en milli fisk
II.
III.
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Samkvæmt verkefnaskrá sjávarútvegsráðuneytisins, sem samþykkt var af ríkisstjórn 22. apríl sl., skulu lög um stjórn fiskveiða þegar endurskoðuð. Helstu atriði þeirrar endurskoðunar eru samkvæmt verkefnaskránni eftirfarandi:
— Reglur um endurnýjun fiskiskipa verði endurskoðaðar þannig að tryggt verði að afkastageta fiskiskipaflotans aukist ekki. Heimilað verði að nýta skip sem úrelt hafa verið til ann
— Skapað verði svigrúm til að bæta hlut þeirra báta sem orðið hafa fyrir mestri skerðingu aflaheimilda vegna minnkandi þorskveiða.
— Til að tryggja stöðu þeirra sem haft hafa lífsviðurværi af krókaveiðum verður banndagakerfið tekið til endurskoðunar og leitað annarra leiða við stjórnun en að fjölga banndögum.
— Framsalstakmarkanir bitna harðar á einstaklingsútgerðum en öðrum, þar á meðal sú regla að ekkert skip megi flytja til sín meira aflamark en nemur því sem það fékk úthlutað í upp
Í samræmi við framangreinda verkefnaskrá hefur það frumvarp sem hér er lagt fram verið samið í sjávarútvegsráðuneytinu. Með þeim breytingum sem lagðar eru til í frumvarpinu er verið að bregðast við þeim brýnu vandamálum og athugasemdum sem lágu að baki markmið
Ljóst er að niðurskurður veiðiheimilda og þá sérstaklega þorskaflaheimilda hefur skapað mikla erfiðleika í sjávarútvegi sem sjávarútvegurinn hefur þurft að takast á við með margvís
Það hefur þó sýnt sig að mismunandi greinar útgerðarinnar hafa átt misjafnlega auðvelt með að nýta sér þau sóknarfæri sem hafa skapast, svo sem eins og veiðar á öðrum tegundum en þeim sem bundnar eru aflamarki og veiðar á fjarlægum miðum. Hefur einkum verið bent á erfiðleika minni aflamarksbáta og skipa í þessu sambandi. Í þessu frumvarpi er lagt til í ákvæði til bráðabirgða I að úthlutað verði 5.000 lestum af þorski, miðað við óslægðan fisk, til jöfnunar til viðbótar og að teknu tilliti til 12.000 þorskígildislesta jöfnunar skv. 9. gr. lag
Annað meginviðfangsefni verkefnaáætlunar sjávarútvegsráðuneytisins er að finna aðra að
Núgildandi reglur, sem settar voru með lögum nr. 87/1994, úthluta sameiginlegum há
Sú regla sem áður var í gildi samkvæmt lögum nr. 38/1990 gerði ráð fyrir óheftri sókn krókabáta utan ákveðinna banndaga, þó þannig að ef heildarhlutdeild þessara báta í botnfisk
Þorskafli krókabáta hefur verið sem hér segir undanfarin 6 almanaksár:
(Tafla bls. 6 mynduð.)
Á þessari stundu er ekki vitað hver heildarafli krókabáta á botnfisktegundum í aflamarki verður á yfirstandandi fiskveiðiári, en ef hlutfallsleg aukning á 3. og 4. tímabili verður svipuð og á 1. og 2. tímabili má gera ráð fyrir því að aflinn muni ná rúmlega 44.000 lestum, miðað við óslægðan afla, sem eru rúmlega 35.000 þorskígildislestir, eða um 75% umfram þær 20.170 þorskígildislestir sem heimild þeirra miðast við. Miðað við það yrðu banndagar á næsta fisk
Ljóst er að mikil fjölgun banndaga getur komið sér afar illa fyrir þá sem stundað hafa þess
Þróunin hefur verið sú að margir af þeim nálægt 1.100 bátum, sem leyfi hafa til króka
Í raun virðist aðeins um tvær leiðir að velja að því marki að halda heildarveiði krókabáta innan meðalafla fiskveiðiáranna 1991/1992 og 1992/1993. Annars vegar að fjölga banndögum um meira en tvo þriðju, sem mundi kippa grundvelli undan rekstri margra þeirra sem hafa stundað þessar veiðar, í þágu þeirra sem vilja stækka hlut sinn í sameiginlegu aflahámarki krókaflotans. Og hins vegar að setja aflahámark á hvern einstakan bát á grundvelli aflareynslu síðustu ára. Eðlilegt er að miða slíkt aflahámark við leyfilegan þorskafla eingöngu, en láta dagatakmörkunum eftir að takmarka sókn í aðrar tegundir en þorsk. Ástæðan er sú að vægi þorsks í afla þessara báta er yfir 80 af hundraði. Aflahámarkið mundi því miðast við 21.500 lestir af þorski, miðað við óslægðan fisk, en ekki 20.170 þorskígildislestir sem er viðmiðun sem ákvarðar heimilaðan afla krókabáta samtals í fleiri tegundum.
Varðandi útfærslu á hinni miklu fækkun sóknardaga, sem verður að koma til ef ekki er sett aflahámark, hafa verið reifaðar ýmsar hugmyndir. Má þar nefna einstaklingsbundið val róðrar
Til að verja stöðu þeirra sem lífsviðurværi hafa haft af krókaveiðum, samtímis því að stað
Með hliðsjón af framangreindum sjónarmiðum er gerð sú tillaga í 2. gr. frumvarpsins að eigendum krókabáta verði gefinn kostur á að velja um hvorri hinna tveggja takmarkana þeir vilji sæta.
Í framkvæmd yrði þetta þannig að báðir hópar yrðu að sæta þeim 136 banndögum sem gilda á yfirstandandi fiskveiðiári, en þar fyrir utan mundu menn sjálfir velja um hvort þeir kjósi einstaklingsbundið hámark á þorskafla tiltekins báts eða fastákveðna viðbótarbanndaga.
Hlutdeild hópanna tveggja í heildaraflahámarki allra krókabáta mundi ráðast af hlutdeild báta í hvorum hópnum um sig í þorskafla almanaksárið 1994.
Áður en menn velja hvort þeir kjósi einstaklingsbundið þorskaflahámark eða við
Frumvarpið gerir ráð fyrir að tvö bestu árin af síðustu þremur yrðu lögð til grund
Að því er varðar þann hóp sem kýs viðbótarbanndaga er lagt til samkvæmt frum
Auk framangreindra ákvæða um útdeilingu viðbótaraflamarks til jöfnunar og ákvæði um endurskoðun varðandi krókabáta, sem eru veigamestu ákvæði í þessu frumvarpi sem hér er lagt fram, er í 1. gr. frumvarpsins gerð tillaga um að herða endurnýjun
Þess skal að lokum getið að samhliða þessu frumvarpi er flutt frumvarp til laga um breytingu á lögum um Þróunarsjóð sjávarútvegsins. Það frumvarp miðar að því að ná því markmiði í verkefnaskrá sjávarútvegsráðuneytisins að skip sem úrelt hafi verið eft
Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.
Um 1. gr.
Með þessari grein er lagt til að settar verði strangari reglur varðandi endurnýjun svonefndra krókabáta en gilda um endurnýjun annarra skipa í fiskiskipaflotanum. Aug
Þá er með þessari grein lagt til að óheimilt verði að auka afkastagetu eldri skipa nema úrelt sé á móti afkastaaukningunni. Ráðherra er ætlað sem fyrr að setja nánari ákvæði um endurnýjun fiskiskipa með reglugerð. Má reikna með að stærð skipanna (rúmmál) verði fyrst og fremst höfð til viðmiðunar við mat á afkastagetu framvegis sem hingað til. Samkvæmt núgildandi reglum er óheimilt að stækka skip sem bæst hafa í flotann í stað annarra skipa eftir 1986 án þess að úrelda á móti stækkuninni. Eldri skip er hins vegar heimilt að stækka án úreldinga. Er lagt til að þessi mismunun verði af lögð og að framvegis gildi sama regla um öll skip að þessu leyti. Eftir þá breyt
Um 2. gr.
Hér er lagt til að gerð verði breyting á veiðistjórnun svonefndra krókabáta. Um þró
Nýmæli í greininni lýtur að því að útgerðum krókabáta gefst kostur á að velja milli tveggja aðferða við að halda heildarþorskafla krókabátanna í skefjum. Annars vegar geta þeir valið þorskaflahámark er tekur mið af veiðireynslu liðinna ára og hins veg
Varðandi þá báta er þorskaflahámark velja er lagt til að aflahámark hvers báts verði miðað við aflareynslu bátsins á sl. þremur almanaksárum. Alltaf er álitamál hve líta á til langs tíma þegar aflareynsla er lögð til grundvallar framtíðarveiðirétti. Hér á landi er þó nokkur hefð fyrir því að miða við þrjú ár í þessum efnum og almennt ákvæði þess efnis er í 8. gr. laga 38/1990. Þá er lagt til að varðandi hvern bát skuli valin tvö bestu árin af framangreindum þremur árum en á móti skuli ekki taka tillit til frátafa frá veiðum. Reynslan sýnir að afar erfitt er að taka tillit til einstaklingsbundinna að
Ljóst er að meðalþorskafli þessara báta á því þriggja almanaksára viðmiðunartíma
Varðandi þá báta er viðbótarbanndagana velja munu að mestu gilda sömu reglur og gilda samkvæmt núgildandi lögum um krókabátana í heild. Viðmiðunarafli þessara báta samsvarar sama hlutfalli af 21.000 lestum af óslægðum þorski og nemur hlutfalli þeirra af þorskafla krókabáta á almanaksárinu 1994. Viðbótarbanndagarnir miðast því ein
Fiskveiðiárinu er skipt upp í sömu veiðitímabil og samkvæmt gildandi lögum og er afla skipt hlutfallslega milli tímabila á sama hátt og nú er gert. Útreikningur á fjölda viðbótarbanndaga er sömuleiðis óbreyttur. Reiknireglan fyrir viðbótarbanndag
Tillögur eru gerðar um breytingar á því hvenær ársins viðbótarbanndögum sé bætt við. Hin gífurlega aflaaukning krókabáta leiðir að sjálfsögðu til að viðbótarbanndag
Þá er í greininni lagt til að ákveðin takmörk verði sett á heimilaða línulengd króka
Gert er ráð fyrir að Fiskistofa vindi bráðan bug að því að senda öllum útgerðum krókabáta tilkynningu um reiknað þorskaflahámark hvers báts og forsendur þess. Er út
Um 3. gr.
Hér er lagt til að fellt verði úr gildi ákvæði það um takmörkun á framsalsheimild aflamarks sem gildi átti að taka 1. janúar 1996. Ákvæði þetta var samþykkt á vor
Um 4. gr.
Nú er víða um heim í undirbúningi að taka upp fiskveiðieftirlit með sjálfvirkum eft
Um 5. gr.
Hér er lagt til að breytingar þessar komi til framkvæmda í upphafi næsta fiskveiði
Um ákvæði til bráðabirgða I.
Í þessu ákvæði er lagt til að næstu fjögur fiskveiðiár verði árlega úthlutað 5.000 lestum af óslægðum þorski til þeirra skipa sem hafa orðið fyrir mestri skerðingu við úthlutun aflamarks frá fiskveiðiárinu 1991/1992. Skal þessi úthlutun fara fram eftir að tekin hefur verið ákvörðun um ráðstöfun aflaheimilda skv. 9. gr. laganna. Úthlutun samkvæmt þessu ákvæði skal miðast við að skerðing umfram tiltekin mörk verði að fullu bætt. Sú takmörkun er aftur á móti ákveðin á þessum bótum að ekkert skip skal fá í sinn hlut bætur umfram 10 lestir af þorski, miðað við slægðan fisk, og enn frem
Með því að takmarka hámarksbætur við 10 lestir koma bæturnar minni bátum hlut
Í 3. mgr. þessarar greinar er ráðherra veitt heimild til þess að ákveða að við bóta
Í 4. mgr. ákvæðisins er gert ráð fyrir því að þeim hluta aflahámarks sem ekki nýtt
Í lokamálsgrein ákvæðisins er kveðið á um að heimilt verði að miða við lengra tímabil en frá einu fiskveiðiári til hins næsta við ráðstöfun aflaheimilda skv. 9. gr. en hingað til hefur það verið gert. Ekki er útlit fyrir frekari samdrátt í þorskveiðiheim
Um ákvæði til bráðabirgða II.
Hér er lagt til að á næstu fjórum fiskveiðiárum verði teknar frá 500 lestir af þorski, miðað við óslægðan fisk, og þeim úthlutað sem viðbótarþorskaflahámarki til báta í allra minnstu byggðarlögunum sem algjörlega eru háð veiðum krókabáta. Lækkar það þorskaflahámark sem til skipta kemur milli krókabáta eftir almennum reglum sem þessu nemur. Stjórn Byggðastofnunar skal árlega taka ákvörðun um úthlutun þessara afla
Um ákvæði til bráðabirgða III.
Eins og rakið er í athugasemdum við 4. gr. er fiskveiðieftirlit með sjálfvirkum eft
Fylgiskjal.
Fylgiskjal bls. 13 repró í Gut. (1 bls.)