Ferill 176. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
123. löggjafarþing 1998–99.
Þskj. 398 — 176. mál.
Nefndarálit
við frv. til l. um Söfnunarsjóð lífeyrisréttinda.
Frá minni hluta efnahags- og viðskiptanefndar.
Hver á Söfnunarsjóð lífeyrisréttinda? Það er hafið yfir vafa að sjóðfélagarnir eiga réttindi hjá sjóðnum, enn fremur makar og börn sjóðfélaga ef þeir falla frá sem og makar og börn látinna sjóðfélaga. Eingöngu þetta fólk á rétt til greiðslna úr sjóðnum. Samtök sjóðfélaga, samtök launagreiðenda eða launagreiðendur eiga engan rétt til greiðslna úr sjóðnum sem slík. Hætti launþegi sem greiðir iðgjald til sjóðsins starfi hjá launagreiðanda rofnar allt samband launagreiðandans við sjóðinn vegna þess sjóðfélaga. Sjóðfélaginn á áfram geymdan rétt til greiðslna úr sjóðnum ef hann verður öryrki eða gamall. Maki hans og börn eignast rétt til greiðslna úr sjóðnum ef hann fellur frá.
Til lúkningar skuldbindingum sjóðsins vegna þeirra réttinda sem sjóðfélagar og nánustu aðstandendur þeirra eiga á sjóðurinn eignir í formi peninga, verðbréfa og fasteigna. Þessar eignir standa á móti þeim réttindum sem sjóðurinn hefur lofað framangreindum hópi sjóðfélaga og nánustu aðstandendum þeirra. Réttindi og skuldbindingar eiga að standast á, sbr. 14. gr. Eignir sjóðsins eiga því að vera jafngildar réttindunum sem sjóðfélagarnir og nánustu aðstandendur þeirra eiga. Þeir hljóta því að eiga þessar eignir sem standa til tryggingar réttindunum og þar með allan lífeyrissjóðinn, enda er vandséð hver annar eigi að eiga þessar eignir. Hrein eign Söfnunarsjóðs lífeyrisréttinda til greiðslu lífeyris nam 13,2 milljörðum kr. í árslok 1997 og um 6.000 sjóðfélagar greiddu iðgjöld til sjóðsins á árinu 1977.
Rétt er að nefna þá lífssýn sem margt fólk hefur að eignir séu betur geymdar í höndum einstaklinga en í höndum opinberra aðila eða aðila sem enga persónulega hagsmuni hafi af eignunum. Í samræmi við þessa lífssýn er óeðlilegt að þetta mikla fé sé án formlegs eiganda og því er lagt til að sjóðfélagarnir verði formlega lýstir eigendur þessa fjár.
Hver á að kjósa stjórn sjóðsins? Núna skipar fjármálaráðherra sjö manna stjórn sjóðsins þannig: Tvo án tilnefningar, tvo samkvæmt tilnefningu Landssamband lífeyrissjóða, tvo samkvæmt tilnefningu Sambands almennra lífeyrissjóða og einn samkvæmt tilnefningu BSRB. Allir þessir aðilar eru án nokkurra tengsla við sjóðfélaga eins og áður var rakið. Auk þess er ekki loku fyrir það skotið að þessir aðilar geti verið í beinni samkeppni við Söfnunarsjóð lífeyrisréttinda sem þeir eiga að stýra, t.d. varðandi góð fjárfestingartækifæri. Þar sem sjóðfélagarnir eiga sjóðinn eins og rakið er hér að framan og sjóðfélagarnir eiga afkomu sína í ellinni alfarið undir því hvernig til tekst með rekstur sjóðsins og ávöxtun fjármuna hans er mjög brýnt að þeir komi að vali á stjórn sjóðsins.
Margir hafa þá lífssýn að fullveðja einstaklingar eigi og séu færir um að taka ákvarðanir um helstu mál sem þá varða. Þær breytingartillögur, sem hér eru lagðar til, taka mið af þessari trú á einstaklinginn.
Minni hluti nefndarinnar getur ekki tekið undir það sjónarmið meiri hlutans að skipan stjórnar skuli vera óbreytt frá því sem nú er. Hann telur til bóta að ráðherra ákvarði laun stjórnarinnar en ekki stjórnin sjálf eins og verið hefur ef ekki verður fallist á að sjóðfélagar komi að stjórn og rekstri sjóðsins.
Minni hlutinn getur tekið undir breytingar meiri hlutans sem koma fram í 2. og og 3. tölul. breytingartillagna hans.
Alþingi, 26. nóv. 1998.
Pétur H. Blöndal,
frsm.
Gunnlaugur M. Sigmundsson.