Ferill 71. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
125. löggjafarþing 1999–2000.
Þskj. 71 — 71. mál.
Frumvarp til laga
um breytingu á lögum um almannatryggingar, nr. 117/1993, með síðari breytingum.
Flm.: Jóhanna Sigurðardóttir, Guðrún Ögmundsdóttur, Jóhann Ársælsson,
Ásta R. Jóhannesdóttir, Össur Skarphéðinsson.
1. gr.
Bætur almannatrygginga, svo og greiðslur skv. 59. gr. og fjárhæðir skv. 17. gr., skulu breytast ársfjórðungslega í samræmi við fjárlög hverju sinni. Ákvörðun þeirra skal taka mið af launavísitölu. Þó skulu framangreindar bætur, greiðslur og fjárhæðir hækka í samræmi við verðlag samkvæmt vísitölu neysluverðs ef slík viðmiðun leiðir til hærri bóta.
2. gr.
Greinargerð.
Með frumvarpi þessu er lögð til breyting á því ákvæði almannatryggingalaga sem kveður á um hækkun bóta, greiðslna og fjárhæða samkvæmt lögunum. Með lögum nr. 130/1997, um ráðstafanir í ríkisfjármálum á árinu 1998, var núgildandi regla sett. Þar er gert ráð fyrir að bætur almannatrygginga, svo og greiðslur skv. 59. gr. og fjárhæðir skv. 17. gr. almannatryggingalaganna, séu endurskoðaðar árlega í samræmi við fjárlög hverju sinni og breytt í samræmi við þróun launa, en hækki þó aldrei minna en verðlag samkvæmt vísitölu neysluverðs.
Í ljós hefur komið að á síðustu árum hefur launavísitala hækkað mun meira en vísitala neysluverðs. Því hefði viðmiðun við fyrrnefnda vísitölu leitt til mun meiri og sanngjarnari hækkana en viðmiðun við vísitölu neysluverðs hefur gert, sjá fylgiskjal með yfirliti frá Hagstofu Íslands um breytingar á vísitölu neysluverðs 1996–99 og launavísitölu 1997–99. Þar kemur fram að meðaltalshækkun vísitölu neysluverðs árið 1998 var 1,7% en meðaltalshækkun launavísitölu á sama tíma var 9,4%.
Stjórnvöld hafa valið þá leið að fylgja vísitölu neysluverðs í stað þess að fylgja þróun launa við fyrrgreindar breytingar. Hér er lagt til að launavísitölu verði fylgt og að framangreindar breytingar komi til framkvæmda ársfjórðungslega í stað þess að slíkt gerist árlega enda vísitölur reiknaðar út mánaðarlega. Bið eftir hækkunum og uppfærslu í allt að tólf mánuði er talin óeðlilega löng og óréttlát. Landssamband eldri borgara hefur lagt áherslu á að þessu verði breytt, sbr. ályktun um kjaramál frá landsfundi sambandsins 20.–21. maí sl. Í ályktuninni er lýst nauðsyn þess að hækka grunnlífeyri almannatrygginga án skerðingar tekjutryggingar og að í kjölfarið verði breytingar á upphæð grunnlífeyris almannatrygginga og annarra bótaflokka látnar fylgja breytingum á launavísitölu Hagstofunnar og verðlagi sem komi til framkvæmda eigi sjaldnar en ársfjórðungslega.
Ef sú staða kæmi síðan upp að vísitala neysluverðs reyndist hagstæðari viðmiðun er lagt til að við hana verði miðað í stað launavísitölunnar og er fyrirvara í 3. málsl. 1. gr. frumvarpsins ætlað að tryggja það. Ástæða þess að það er lagt fram nú er að flutningsmenn telja nauðsynlegt að kjör þess hóps sem nýtur réttar samkvæmt almannatryggingalögum verði leiðrétt og bætt.
Launavísitala 1997–99.
| Umreiknað til árshækkunar miðað við hækkun vísitölunnar | ||||||||||
| Des. 1988 = 100 | Vísitala launamánaðar | Breyting frá fyrra mánuði, % | Síðustu 3 mánuði, % | Síðustu 6 mánuði, % | Síðustu 12 mánuði, % | |||||
| 1997 | ||||||||||
| Janúar | 148,8 | 0,1 | 1,6 | 1,2 | 1,4 | |||||
| Febrúar | 148,9 | 0,1 | 1,9 | 1,4 | 1,4 | |||||
| Mars | 149,5 | 0,4 | 2,2 | 2,0 | 1,4 | |||||
| Apríl | 154,1 | 3,1 | 15,0 | 8,1 | 4,5 | |||||
| Maí | 156,7 | 1,7 | 22,7 | 11,8 | 6,0 | |||||
| Júní | 157,1 | 0,3 | 21,9 | 11,6 | 6,2 | |||||
| Júlí | 157,9 | 0,5 | 10,2 | 12,6 | 6,8 | |||||
| Ágúst | 158,0 | 0,1 | 3,4 | 12,6 | 6,8 | |||||
| September | 158,5 | 0,3 | 3,6 | 12,4 | 7,1 | |||||
| Október | 159,3 | 0,5 | 3,6 | 6,9 | 7,5 | |||||
| Nóvember | 159,8 | 0,3 | 4,6 | 4,0 | 7,8 | |||||
| Desember | 160,7 | 0,6 | 5,7 | 4,6 | 8,1 | |||||
| Meðaltal | 155,8 | – | – | – | 5,4 | |||||
| 1998 | ||||||||||
| Janúar | 167,9 | 4,5 | 23,4 | 13,1 | 12,8 | |||||
| Febrúar | 168,4 | 0,3 | 23,3 | 13,6 | 13,1 | |||||
| Mars | 168,7 | 0,2 | 21,4 | 13,3 | 12,8 | |||||
| Apríl | 169,2 | 0,3 | 3,1 | 12,8 | 9,8 | |||||
| Maí | 169,4 | 0,1 | 2,4 | 12,4 | 8,1 | |||||
| Júní | 169,9 | 0,3 | 2,9 | 11,8 | 8,1 | |||||
| Júlí | 170,4 | 0,3 | 2,9 | 3,0 | 7,9 | |||||
| Ágúst | 171,4 | 0,6 | 4,8 | 3,6 | 8,5 | |||||
| September | 171,7 | 0,2 | 4,3 | 3,6 | 8,3 | |||||
| Október | 172,1 | 0,2 | 4,1 | 3,5 | 8,0 | |||||
| Nóvember | 172,5 | 0,2 | 2,6 | 3,7 | 7,9 | |||||
| Desember | 173,3 | 0,5 | 3,8 | 4,0 | 7,8 | |||||
| Meðaltal | 170,4 | – | – | – | 9,4 | |||||
| 1999 | ||||||||||
| Janúar | 180,4 | 4,1 | 20,7 | 12,1 | 7,4 | |||||
| Febrúar | 180,9 | 0,3 | 20,9 | 11,4 | 7,4 | |||||
| Mars | 181,2 | 0,2 | 19,5 | 11,4 | 7,4 | |||||
| Apríl | 181,4 | 0,1 | 2,2 | 11,1 | 7,2 | |||||
Breytingar vísitölu neysluverðs 1996–1999.
| Umreiknað til árshækkunar miðað við hækkun vísitölunnar | ||||||||||||
| Maí 1988 = 100 | Vísitala | Breytingar í hverjum mánuði, % | Síðasta mánuð, % | Síðustu 3 mánuði, % | Síðustu 6 mánuði, % | Síðustu 12 mánuði, % | ||||||
| 1996 | ||||||||||||
| Janúar | 174,9 | 0,4 | 4,9 | 0,0 | 2,4 | 1,6 | ||||||
| Febrúar | 175,2 | 0,2 | 2,1 | 2,1 | 2,0 | 1,7 | ||||||
| Mars | 175,5 | 0,2 | 2,1 | 3,0 | 1,6 | 2,0 | ||||||
| Apríl | 175,8 | 0,2 | 2,1 | 2,1 | 1,0 | 2,3 | ||||||
| Maí | 176,9 | 0,6 | 7,8 | 3,9 | 3,0 | 2,8 | ||||||
| Júní | 176,7 | -0,1 | -1,3 | 2,8 | 2,9 | 2,6 | ||||||
| Júlí | 176,9 | 0,1 | 1,4 | 2,5 | 2,3 | 2,4 | ||||||
| Ágúst | 178,0 | 0,6 | 7,7 | 2,5 | 3,2 | 2,6 | ||||||
| September | 178,4 | 0,2 | 2,7 | 3,9 | 3,3 | 2,5 | ||||||
| Október | 178,5 | 0,1 | 0,7 | 3,7 | 3,1 | 2,1 | ||||||
| Nóvember | 178,6 | 0,1 | 0,7 | 1,4 | 1,9 | 2,5 | ||||||
| Desember | 177,8 | -0,4 | -5,2 | -1,3 | 1,2 | 2,1 | ||||||
| Meðaltal | 177,1 | – | – | – | – | 2,3 | ||||||
| 1997 | ||||||||||||
| Janúar | 178,4 | 0,3 | 4,1 | -0,2 | 1,7 | 2,0 | ||||||
| Febrúar | 178,5 | 0,1 | 0,7 | -0,2 | 0,6 | 1,9 | ||||||
| Mars | 178,4 | -0,1 | -0,7 | 1,4 | 0,0 | 1,7 | ||||||
| Apríl | 179,7 | 0,7 | 9,1 | 2,9 | 1,3 | 2,2 | ||||||
| Maí | 179,4 | -0,2 | -2,0 | 2,0 | 0,9 | 1,4 | ||||||
| Júní | 179,8 | 0,2 | 2,7 | 3,2 | 2,3 | 1,8 | ||||||
| Júlí | 180,1 | 0,2 | 2,0 | 0,9 | 1,9 | 1,8 | ||||||
| Ágúst | 180,6 | 0,3 | 3,4 | 2,7 | 2,4 | 1,5 | ||||||
| September | 181,3 | 0,4 | 4,8 | 3,4 | 3,3 | 1,6 | ||||||
| Október | 181,9 | 0,3 | 4,0 | 4,1 | 2,5 | 1,9 | ||||||
| Nóvember | 181,7 | -0,1 | -1,3 | 2,5 | 2,6 | 1,7 | ||||||
| Desember | 181,4 | -0,2 | -2,0 | 0,2 | 1,8 | 2,0 | ||||||
| Meðaltal | 180,3 | – | – | – | – | 1,8 | ||||||
| 1998 | ||||||||||||
| Janúar | 182,4 | 0,6 | 6,8 | 1,1 | 2,6 | 2,2 | ||||||
| Febrúar | 182,0 | -0,2 | -2,6 | 0,7 | 1,6 | 2,0 | ||||||
| Mars | 182,7 | 0,4 | 4,7 | 2,9 | 1,6 | 2,4 | ||||||
| Apríl | 183,1 | 0,2 | 2,7 | 1,5 | 1,3 | 1,9 | ||||||
| Maí | 183,7 | 0,3 | 4,0 | 3,8 | 2,2 | 2,4 | ||||||
| Júní | 184,0 | 0,2 | 2,0 | 2,9 | 2,9 | 2,3 | ||||||
| Júlí | 183,6 | -0,2 | -2,6 | 1,1 | 1,3 | 1,9 | ||||||
| Ágúst | 182,6 | -0,5 | -6,3 | -2,4 | 0,7 | 1,1 | ||||||
| September | 182,8 | 0,1 | 1,3 | -2,6 | 0,1 | 0,8 | ||||||
| Október | 183,6 | 0,4 | 5,4 | 0,0 | 0,5 | 0,9 | ||||||
| Nóvember | 184,1 | 0,3 | 3,3 | 3,3 | 0,4 | 1,3 | ||||||
| Desember | 183,7 | -0,2 | -2,6 | 2,0 | -0,3 | 1,3 | ||||||
| Meðaltal | 183,3 | – | – | – | – | 1,7 | ||||||
| 1999 | ||||||||||||
| Janúar | 184,8 | 0,6 | 7,4 | 2,6 | 1,3 | 1,3 | ||||||
| Febrúar | 184,5 | -0,2 | -1,9 | 0,9 | 2,1 | 1,4 | ||||||
| Mars | 185,4 | 0,5 | 6,0 | 3,8 | 2,9 | 1,5 | ||||||
| Apríl | 186,4 | 0,5 | 6,7 | 3,5 | 3,1 | 1,8 | ||||||
| Maí | 187,3 | 0,5 | 6,0 | 6,2 | 3,5 | 2,0 | ||||||
