Ferill 188. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
127. löggjafarþing 2001–2002.
Þskj. 282 — 188. mál.
Svar
viðskiptaráðherra við fyrirspurn Jóhönnu Sigurðardóttur um bifreiðatryggingar.
1. Hefur Fjármálaeftirlitið lagt mat á hvort tilefni sé til lækkunar á lögboðnum bifreiðatryggingum í ljósi afkomu tryggingafélaganna og stöðu bótasjóða, í samræmi við tilmæli þess árið 1999 um að vátryggingafélögin taki forsendur iðgjaldaákvörðunar til endurskoðunar? Ef svo er ekki, verður það þá gert og hvenær má vænta niðurstöðu?
Samkvæmt upplýsingum Fjármálaeftirlitsins gaf þróun tjóna á fyrri hluta þessa árs fyrirheit um að svigrúm gæti skapast til iðgjaldalækkana í lögboðnum ökutækjatryggingum. Samkvæmt upplýsingum vátryggingafélaganna hefur þessi þróun hins vegar ekki haldið áfram, því sjá megi aukningu í tjónum á ný. Fjármálaeftirlitið mun fylgjast með þróun þessara mála, m.a. þróun tjónakostnaðar á seinni hluta þessa árs. Fyrr en sú þróun liggur fyrir er ekki tímabært að taka ákvörðun um hvort Fjármálaeftirlitið ráðist í sérstaka athugun á iðgjöldum.
2. Hvernig hefur eigið fé, hagnaður, sjóðir og bankainnstæður tryggingafélaganna vaxið samanborið við vátryggingabætur á árunum 1999 og 2000 og fyrstu sex mánuði yfirstandandi árs? Hverjar voru arðgreiðslur á þessu tímabili?
Upplýsingar um rekstur og efnahag vátryggingafélaga birtast fyrst í ársreikningum einstakra vátryggingafélaga, sem allir eru opinber gögn, og síðan gefur Fjármálaeftirlitið út töflur með ársreikningunum ásamt sundurliðun eftir vátryggingagreinum á þeim reikningsliðum sem eðlilegt er að skipta niður. Fjármálaeftirlitið tekur hins vegar ekki saman upplýsingar úr árshlutareikningum vátryggingafélaga.
Eftirfarandi tafla sýnir eigið fé, hagnað, sjóði og bankainnstæður, bókfærð tjón (þ.e. greidd tjón) og tjón ársins árin 1999 og 2000 samkvæmt gögnum sem Fjármálaeftirlitið hefur gefið út. Einnig eru sýndar arðgreiðslur sem fram koma í skýringum ársreikninga vátryggingahlutafélaga.
Rekstur og efnahagur vátryggingafélaga annarra
en Viðlagatryggingar, nokkrir liðir í millj. kr.
| 2000 | 1999 | |
|
Eigið fé
|
13.324 | 11.948 |
|
Hagnaður
|
1.490 | 1.342 |
|
Sjóður og bankainnstæður
|
2.853 | 3.103 |
|
Bókfærð tjón
|
14.464 | 12.909 |
|
Tjón ársins
|
18.679 | 14.858 |
|
Arðgreiðslur
|
261 | 205* |
| *Arðgreiðslur ársins 1999 miðast eingöngu við skaðatryggingafélög. Samsvarandi tala fyrir árið 2000 er 232 millj. kr. | ||
Til þess að komast hjá tvítalningu er sleppt arðgreiðslum þeirra vátryggingafélaga sem alfarið eru í eigu annarra vátryggingafélaga, þ.e. Íslenskrar endurtryggingar hf. og Tryggingar hf.
3. Hefur Fjármálaeftirlitið upplýsingar um tekjur vátryggingafélaganna af lögboðnum bifreiðatryggingum árin 1999 og 2000 og áætlaðar tekjur yfirstandandi árs auk tjónaskuldar vegna þeirra á sama tíma?
Hlutur lögboðinna ökutækjatrygginga í rekstrar- og efnahagsliðum vátryggingafélaga árin 1999 og 2000 samkvæmt skýrslum Fjármálaeftirlitsins er sýndur í eftirfarandi töflu. Fjármálaeftirlitið tekur ekki saman upplýsingar um rekstraráætlanir vátryggingafélaga, þannig að það hefur ekki áætlun um tekjur vátryggingafélaga á yfirstandandi ári.
| Lögboðnar ökutækjatryggingar | 2000 | 1999 |
|
Bókfærð iðgjöld
|
6.791 | 4.967 |
|
Breyting á iðgjaldaskuld
|
920 | 682 |
|
Iðgjöld ársins
|
5.870 | 4.285 |
|
Bókfærð iðgjöld, hluti endurtryggjenda
|
120 | 128 |
|
Breyting á iðgjaldaskuld, hluti endurtryggjenda
|
0 | -6 |
|
Endurtryggingariðgjöld
|
120 | 134 |
|
Eigin iðgjöld ársins
|
5.750 | 4.151 |
|
Fjárfestingartekjur af vátrygginga-/skaðatryggingarekstri
|
2.175 | 1.979 |
|
Aðrar tekjur að frádregnum hluta endurtryggjenda
|
0 | 0 |
|
Bókfærð tjón
|
5.611 | 5.052 |
|
Breyting á tjónaskuld
|
2.655 | 1.819 |
|
Tjón ársins
|
8.266 | 6.871 |
|
Bókfærð tjón, hluti endurtryggjenda
|
141 | 166 |
|
Breyting á tjónaskuld, hluti endurtryggjenda
|
179 | 113 |
|
Hluti endurtryggjenda í tjónum ársins
|
319 | 279 |
|
Eigin tjón ársins
|
7.947 | 6.592 |
|
Breyting á annarri vátryggingarskuld að frádregnum hluta endurtryggjenda
|
0 | 0 |
| Ágóðahlutdeild og afsláttur að frádregnum hluta endurtryggjenda
|
67 | 44 |
|
Sölukostnaður
|
670 | 517 |
|
Breyting á yfirfærðum sölukostnaði
|
0 | 0 |
|
Skrifstofu- og stjórnunarkostnaður
|
794 | 635 |
|
Umboðslaun og ágóðahluti frá endurtryggjenda
|
0 | 0 |
|
Hreinn rekstrarkostnaður
|
1.464 | 1.153 |
| Annar kostnaður að frádregnum hluta endurtryggjenda | 0 | 0 |
|
Breyting á útjöfnunarskuld
|
-206 | -689 |
| Hagnaður eða tap af vátrygginga-/skaðatryggingarekstri
|
-1.347 | -970 |
|
Iðgjaldaskuld frá fyrra ári
|
2.726 | 2.043 |
|
Iðgjaldaskuld til næsta árs
|
3.646 | 2.726 |
| Hluti endurtryggjenda í iðgjaldaskuld frá fyrra ári
|
0 | 6 |
|
Hluti endurtryggjenda í iðgjaldaskuld til næsta árs
|
0 | 0 |
| Tjónaskuld frá fyrra ári
|
17.461 | 15.642 |
|
Tjónaskuld til næsta árs
|
20.116 | 17.461 |
| Hluti endurtryggjenda í tjónaskuld frá fyrra ári
|
387 | 274 |
|
Hluti endurtryggjenda í tjónaskuld til næsta árs
|
566 | 387 |
|
Útjöfnunarskuld frá fyrra ári
|
476 | 1.165 |
|
Útjöfnunarskuld til næsta árs
|
270 | 476 |
|
Ágóðaskuld og afsláttur frá fyrra ári
|
41 | 34 |
|
Ágóðaskuld og afsláttur til næsta árs
|
65 | 47 |
|
Hluti endurtryggjenda í ágóðaskuld og afslætti frá fyrra ári
|
0 | 0 |
|
Hluti endurtryggjenda í ágóðaskuld og afslætti til næsta árs
|
0 | 0 |
| Hlutfallstölur |
||
|
Tjón ársins/iðgjöld ársins
|
140,8% | 160,3% |
|
Hreinn rekstrarkostnaður/iðgjöld ársins
|
24,9% | 26,9% |
|
Fjárfestingartekjur/iðgjöld ársins
|
37,0% | 46,2% |
|
Tjón+hr. kostnaður – fjárfestingatekjur/iðgjöld ársins
|
128,7% | 141,1% |
|
Hagnaður eða tap af vátryggingarekstri/iðgjöld ársins
|
−22,9% | −22,6% |
|
Eigin tjón/eigin iðgjöld
|
138,2% | 158,8% |
|
Eigin vátryggingarskuld/eigin iðgjöld
|
409,2% | 489,6% |
4. Hefur verið staðið eðlilega að skattgreiðslum af hagnaði tryggingafélaganna með tilliti til framlaga í bótasjóði og hafa framlög í sjóðina verið eðlileg og í samræmi við áætlaðar tjónaskuldir á hverjum tíma að mati Fjármálaeftirlitsins?
Eftirlit með skattgreiðslum vátryggingafélaga er á hendi skattyfirvalda. Fram kemur í svari Fjármálaeftirlitsins að því sé ekki kunnugt um annað en að vátryggingafélögin fari eftir gildandi skattareglum á hverjum tíma. Fjármálaeftirlitið fylgist með vátryggingarskuld hvers vátryggingafélags um sig og sérstaklega með tjónaskuld, einkum í lögboðnum ökutækjatryggingum. Eins og fram hefur komið í skýrslum Fjármálaeftirlitsins um athuganir þess á síðustu árum hafa ekki verið gerðar sérstakar athugasemdir við mat einstakra vátryggingafélaga á henni.
Vegna orðalags spurningarinnar er nauðsynlegt að gefa skýringar á hugtökum. Eins og orðanotkun í reikningsskilum og rekstri fyrirtækja hefur þróast er heitið bótasjóður rangnefni, þótt það hafi verið notað í ársreikningum vátryggingafélaga fram til ársins 1995. Um er að ræða skuldalið vegna þegar orðinna en óuppgerðra tjóna. Liðurinn heitir nú tjónaskuld, sem er eðlilegra heiti. Breytingar á tjónaskuldinni eru færðar í rekstrarreikning og koma þar fram sem gjaldaliður ef tjónaskuld hækkar milli ára. Ekki er rétt að tala um framlög í því sambandi, vegna þess að breytingin er mismunur tjónaskuldar við upphaf og lok ársins.
5. Hver hafa vísitöluáhrif iðgjaldahækkana á bifreiðatryggingum verið síðastliðin þrjú ár?
Viðskiptaráðuneytið hefur ekki undir höndum upplýsingar um áhrif iðgjaldahækkana á vísitölu, enda heyra mál er lúta að vísitölum og útreikningi þeirra undir ráðherra Hagstofu Íslands. Ráðuneytinu er því ekki fært að svara framangreindum lið.
6. Hvað líður skoðun Samkeppnisstofnunar á meintu samráði tryggingafélaga og fákeppni á tryggingamarkaði og hvenær er að vænta niðurstöðu?
Samkvæmt upplýsingum Samkeppnisstofnunar er athugun stofnunarinnar á samkeppnisháttum á vátryggingamarkaðnum árin 1993–1999 langt komin. Er niðurstöðu hennar að vænta á næstu mánuðum.
7. Hvað má áætla að mikið fé hjá tryggingafélögunum losni úr tjónaskuld fyrir árin 1997–2000 að mati Fjármálaeftirlitsins?
Fjármálaeftirlitið spáir ekki um matsþróun einstakra ára eða tímabila nema í undantekningartilvikum. Þannig liggur t.d. ekkert fyrir annað en tjónaskuldin sjálf um það hver verði endanlegur kostnaður vegna tjóna sem urðu á árunum 1997–2000. Þess má hins vegar geta að við reikningsskil vegna ársins 2000 var mat eldri tjóna (sem urðu 1999 eða fyrr) lækkað um 2,6 milljarða kr. frá mati þeirra í byrjun ársins. Af þeirri lækkun voru 1,4 milljarðar kr. í lögboðnum ökutækjatryggingum.
