Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect. Ferill 71. máls.
Þskj. 221 — 71. mál.
forsætisráðherra við fyrirspurn Árna Þórs Sigurðssonar um þróun efnahagsmála í nokkrum ríkjum.
1. Hver er þróun atvinnuleysis, hagvaxtar, verðbólgu, viðskiptahalla, stýrivaxta, gengisvísitölu og afkomu ríkissjóðs í einstökum aðildarríkjum Evrópska efnahagssvæðisins, Sviss, Bandaríkjunum og Japan? Óskað er eftir að þróunin undanfarin fjögur ár komi fram og spá fyrir þetta ár og hið næsta og eins hvaða gjaldmiðill er notaður í hverju einstöku landi.
Svar við þessum lið fyrirspurnarinnar kemur fram í eftirfarandi töflum.
2. Hvaða lærdóma telur ráðherra að megi draga af erfiðleikum þeirra hagkerfa á evrusvæðinu sem nú glíma við afleiðingar sterkrar evru og hárra stýrivaxta Seðlabanka Evrópu og birtast m.a. í minnkandi samkeppnishæfni og auknu atvinnuleysi?
Stýrivextir Seðlabanka Evrópu hafa verið lækkaðir töluvert undanfarna mánuði. Á sama tíma hefur evran veikst töluvert. Evrópsk hagkerfi standa því varla lengur frammi fyrir sérstökum vandræðum vegna hárra stýrivaxta eða sterkrar evru.
Hins vegar er ljóst að stjórn Seðlabanka Evrópu horfir til stöðu efnahagsmála á evrusvæðinu í heild þegar hún tekur ákvarðanir um stýrivexti. Því er mögulegt að stýrivaxtaákvarðanir Seðlabanka Evrópu samræmist ekki þörfum einstakra jaðarhagkerfa evrusvæðisins þar sem hagsveiflan getur verið ósamhverf miðað við stærri hagkerfi þess. Vaxtahækkanir Seðlabanka Evrópu, sem bankinn beitir til þess að ná fram stöðugu verðlagi, geta því haft neikvæð áhrif á einstök hagkerfi sem hugsanlega standa þegar frammi fyrir niðursveiflu og takmörkuðum verðbólguþrýstingi. Við slíkar aðstæður verða viðkomandi hagkerfi að reiða sig á stjórnun ríkisfjármála og uppbyggingu styrkra stoða efnahagslífsins þar sem þau geta ekki beitt peningamálastjórnun eða gengisbreytingum við aðlögun hagkerfisins.
136. löggjafarþing 2008–2009.
Prentað upp.
Þskj. 221 — 71. mál.
Leiðréttur texti.
Svar
forsætisráðherra við fyrirspurn Árna Þórs Sigurðssonar um þróun efnahagsmála í nokkrum ríkjum.
1. Hver er þróun atvinnuleysis, hagvaxtar, verðbólgu, viðskiptahalla, stýrivaxta, gengisvísitölu og afkomu ríkissjóðs í einstökum aðildarríkjum Evrópska efnahagssvæðisins, Sviss, Bandaríkjunum og Japan? Óskað er eftir að þróunin undanfarin fjögur ár komi fram og spá fyrir þetta ár og hið næsta og eins hvaða gjaldmiðill er notaður í hverju einstöku landi.
Svar við þessum lið fyrirspurnarinnar kemur fram í eftirfarandi töflum.
Tafla 1. Hagvöxtur. Breyting frá fyrra ári.
| 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | |
| Ástralía | 3,0 | 2,6 | 4,1 | 2,9 | 2,7 |
| Austurríki | 2,3 | 3,3 | 3,3 | 2,3 | 1,7 |
| Belgía | 2,0 | 2,9 | 2,8 | 1,7 | 1,7 |
| Kanada | 3,1 | 2,8 | 2,7 | 1,2 | 2,0 |
| Tékkland | 6,4 | 6,4 | 6,5 | 4,5 | 4,8 |
| Danmörk | 2,5 | 3,9 | 1,8 | 1,2 | 0,6 |
| Finnland | 3,1 | 4,8 | 4,3 | 2,8 | 2,3 |
| Frakkland | 1,9 | 2,4 | 2,1 | 1,8 | 1,5 |
| Þýskaland | 1,0 | 3,1 | 2,6 | 1,9 | 1,1 |
| Grikkland | 3,8 | 4,2 | 4,0 | 3,5 | 3,4 |
| Ungverjaland | 4,1 | 3,9 | 1,3 | 2,0 | 3,1 |
| Ísland | 7,5 | 4,4 | 3,8 | 0,4 | –0,4 |
| Ísland FJR1 | 7,4 | 4,4 | 4,9 | 1,7 | –1,6 |
| Írland | 5,9 | 5,7 | 4,0 | 1,5 | 3,3 |
| Ítalía | 0,7 | 1,9 | 1,4 | 0,5 | 0,9 |
| Japan | 1,9 | 2,4 | 2,1 | 1,7 | 1,5 |
| Suður Afríka | 4,2 | 5,1 | 5,0 | 4,3 | 5,0 |
| Lúxemborg | 4,8 | 5,9 | 4,6 | 3,0 | 4,0 |
| Mexíkó | 2,8 | 4,8 | 3,3 | 2,8 | 3,3 |
| Holland | 1,5 | 3,0 | 3,5 | 2,3 | 1,8 |
| Nýja-Sjáland | 2,8 | 2,3 | 3,4 | 1,3 | 2,1 |
| Noregur | 2,7 | 2,5 | 3,5 | 2,6 | 1,8 |
| Pólland | 3,6 | 6,2 | 6,6 | 5,9 | 5,0 |
| Portúgal | 0,9 | 1,3 | 1,9 | 1,6 | 1,8 |
| Slóvenía | 6,6 | 8,5 | 10,4 | 7,3 | 6,1 |
| Spánn | 3,6 | 3,9 | 3,8 | 1,6 | 1,1 |
| Svíþjóð | 3,3 | 4,5 | 2,8 | 2,1 | 2,1 |
| Sviss | 2,4 | 3,2 | 3,1 | 2,0 | 1,4 |
| Tyrkland | 8,4 | 6,9 | 4,5 | 3,7 | 4,5 |
| Bretland | 1,8 | 2,9 | 3,0 | 1,8 | 1,4 |
| Bandaríkin | 3,1 | 2,9 | 2,2 | 1,2 | 1,1 |
| Evrusvæðið | 1,7 | 2,9 | 2,6 | 1,7 | 1,4 |
| Samtals OECD | 2,7 | 3,1 | 2,7 | 1,8 | 1,7 |
|
Heimild: OECD-gagnagrunnur nema annað sé tekið fram. 1Hagstofa Íslands og spá ráðuneytisins (Þjóðarbúskapurinn – Haustskýrsla 2008). |
|||||
Tafla 2. Atvinnuleysi. Breyting frá fyrra ári.
| 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | |
| Ástralía | 5,0 | 4,8 | 4,4 | 4,2 | 4,7 |
| Austurríki | 5,7 | 5,4 | 5,0 | 4,8 | 4,8 |
| Belgía | 8,5 | 8,2 | 7,5 | 7,0 | 7,2 |
| Kanada | 6,8 | 6,3 | 6,0 | 6,1 | 6,3 |
| Tékkland | 7,9 | 7,2 | 5,3 | 4,6 | 4,4 |
| Danmörk | 4,8 | 3,9 | 3,7 | 3,3 | 3,7 |
| Finnland | 8,4 | 7,7 | 6,9 | 6,3 | 6,0 |
| Frakkland | 8,9 | 8,8 | 7,9 | 7,5 | 7,6 |
| Þýskaland | 10,5 | 9,7 | 8,3 | 7,4 | 7,4 |
| Grikkland | 9,5 | 8,6 | 8,0 | 7,7 | 7,7 |
| Ungverjaland | 7,3 | 7,5 | 7,4 | 7,7 | 7,6 |
| Ísland | 2,6 | 2,9 | 2,3 | 3,4 | 5,7 |
| Ísland FJR1 | 2,1 | 1,3 | 1,0 | 2,7 | 3,8 |
| Írland | 4,4 | 4,4 | 4,5 | 5,7 | 6,5 |
| Ítalía | 7,8 | 6,8 | 6,1 | 6,2 | 6,5 |
| Japan | 4,4 | 4,1 | 3,9 | 3,8 | 3,8 |
| Suður-Afríka | 3,7 | 3,5 | 3,2 | 3,1 | 3,1 |
| Lúxemborg | 4,7 | 4,4 | 4,4 | 4,5 | 4,9 |
| Mexíkó | 3,5 | 3,2 | 3,4 | 3,7 | 3,6 |
| Holland | 4,9 | 4,1 | 3,3 | 2,6 | 2,7 |
| Nýja-Sjáland | 3,7 | 3,8 | 3,6 | 3,8 | 3,8 |
| Noregur | 4,6 | 3,4 | 2,5 | 2,5 | 2,8 |
| Pólland | 17,7 | 13,8 | 9,6 | 7,8 | 6,9 |
| Portúgal | 7,7 | 7,7 | 8,0 | 7,9 | 7,9 |
| Slóvenía | 16,1 | 13,3 | 11,0 | 10,3 | 9,6 |
| Spánn | 9,2 | 8,5 | 8,3 | 9,7 | 10,7 |
| Svíþjóð | 5,8 | 5,3 | 4,6 | 4,3 | 4,4 |
| Sviss | 4,4 | 4,0 | 3,6 | 3,6 | 3,8 |
| Tyrkland | 10,0 | 9,7 | 9,5 | 10,2 | 10,5 |
| Bretland | 4,8 | 5,5 | 5,4 | 5,5 | 5,8 |
| Bandaríkin | 5,1 | 4,6 | 4,6 | 5,4 | 6,1 |
| Evrusvæðið | 8,8 | 8,2 | 7,4 | 7,2 | 7,4 |
| Samtals OECD | 6,5 | 6,0 | 5,6 | 5,7 | 6,0 |
|
Heimild: OECD-gagnagrunnur nema annað sé tekið fram. 1Hagstofa Íslands og spá ráðuneytisins (Þjóðarbúskapurinn – Haustskýrsla 2008). |
|||||
Tafla 3. Verðbólga. Breyting frá fyrra ári.
| 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | |
| Ástralía | 2,7 | 3,5 | 2,3 | 4,1 | 3,1 |
| Austurríki | 2,1 | 1,7 | 2,2 | 3,1 | 2,2 |
| Belgía | 2,5 | 2,3 | 1,8 | 3,7 | 2,0 |
| Kanada | 2,2 | 2,0 | 2,1 | 1,3 | 1,3 |
| Tékkland | 1,9 | 2,6 | 3,0 | 6,8 | 2,9 |
| Danmörk | 1,8 | 1,9 | 1,7 | 3,3 | 2,6 |
| Finnland | 0,8 | 1,3 | 1,6 | 3,5 | 2,5 |
| Frakkland | 1,9 | 1,9 | 1,6 | 3,5 | 2,4 |
| Þýskaland | 1,9 | 1,8 | 2,3 | 2,9 | 2,1 |
| Grikkland | 3,5 | 3,3 | 3,0 | 4,2 | 3,2 |
| Ungverjaland | 3,6 | 3,9 | 8,0 | 6,3 | 3,7 |
| Ísland | 4,0 | 6,7 | 5,1 | 9,8 | 6,0 |
| Ísland FJR1 | 4,0 | 6,8 | 5,0 | 11,5 | 5,7 |
| Írland | 2,2 | 2,7 | 2,9 | 3,4 | 2,1 |
| Ítalía | 2,2 | 2,2 | 2,0 | 3,6 | 2,1 |
| Japan | –0,6 | 0,2 | 0,1 | 0,9 | 0,4 |
| Suður Afríka | 2,8 | 2,2 | 2,5 | 4,0 | 3,2 |
| Lúxemborg | 3,8 | 3,0 | 2,7 | 4,0 | 2,1 |
| Mexíkó | 4,0 | 3,6 | 4,0 | 4,4 | 3,3 |
| Holland | 1,5 | 1,7 | 1,6 | 2,4 | 3,0 |
| Nýja-Sjáland | 3,0 | 3,4 | 2,4 | 3,4 | 2,8 |
| Noregur | 1,5 | 2,3 | 0,7 | 3,6 | 2,5 |
| Pólland | 2,2 | 1,3 | 2,5 | 4,5 | 5,5 |
| Portúgal | 2,1 | 3,0 | 2,4 | 3,0 | 2,2 |
| Slóvenía | 2,7 | 4,5 | 2,8 | 4,0 | 3,6 |
| Spánn | 3,4 | 3,6 | 2,8 | 4,6 | 3,0 |
| Svíþjóð | 0,5 | 1,4 | 2,2 | 3,2 | 2,8 |
| Sviss | 1,2 | 1,1 | 0,7 | 2,2 | 1,5 |
| Tyrkland | 8,2 | 9,6 | 8,8 | 9,6 | 7,5 |
| Bretland | 2,0 | 2,3 | 2,3 | 3,0 | 2,5 |
| Bandaríkin | 3,4 | 3,2 | 2,9 | 3,9 | 2,2 |
| Evrusvæðið | 2,2 | 2,2 | 2,1 | 3,4 | 2,4 |
|
Heimild: OECD-gagnagrunnur nema annað sé tekið fram. 1Hagstofa Íslands og spá ráðuneytisins (Þjóðarbúskapurinn – Haustskýrsla 2008). |
|||||
Tafla 4. Skammtímavextir. Breyting frá fyrra ári.
| 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | |
| Ástralía | 5,6 | 6,0 | 6,7 | 7,5 | 7,0 |
| Austurríki | |||||
| Belgía | |||||
| Kanada | 2,8 | 4,2 | 4,6 | 2,9 | 2,9 |
| Tékkland | 2,0 | 2,3 | 3,1 | 4,2 | 4,2 |
| Danmörk | 2,2 | 3,1 | 4,3 | 4,6 | 4,2 |
| Finnland | |||||
| Frakkland | |||||
| Þýskaland | |||||
| Grikkland | |||||
| Ungverjaland | 7,0 | 6,9 | 7,6 | 8,1 | 7,7 |
| Ísland | 9,4 | 12,4 | 14,3 | 15,3 | 15,3 |
| Ísland FJR1 | 9,4 | 12,4 | 13,4 | 15,2 | 13,0 |
| Írland | |||||
| Ítalía | |||||
| Japan | 0,0 | 0,2 | 0,7 | 0,8 | 0,7 |
| Suður-Afríka | 3,6 | 4,5 | 5,2 | 5,4 | 5,7 |
| Lúxemborg | |||||
| Mexíkó | 9,3 | 7,3 | 7,4 | 7,3 | 6,8 |
| Holland | |||||
| Nýja-Sjáland | 7,1 | 7,5 | 8,3 | 8,8 | 8,2 |
| Noregur | 2,2 | 3,1 | 5,0 | 6,2 | 6,1 |
| Pólland | 5,2 | 4,2 | 4,8 | 6,5 | 7,2 |
| Portúgal | |||||
| Slóvenía | 2,9 | 4,3 | 4,3 | 4,3 | 4,1 |
| Spánn | |||||
| Svíþjóð | 1,7 | 2,3 | 3,6 | 4,3 | 4,3 |
| Sviss | 0,8 | 1,6 | 2,6 | 2,8 | 2,9 |
| Tyrkland | 15,6 | 17,9 | 18,3 | 18,9 | 17,3 |
| Bretland | 4,7 | 4,8 | 6,0 | 5,6 | 4,4 |
| Bandaríkin | 3,5 | 5,2 | 5,3 | 2,7 | 3,1 |
| Evrusvæðið | 2,2 | 3,1 | 4,3 | 4,5 | 4,1 |
|
Heimild: OECD-gagnagrunnur nema annað sé tekið fram. 1Hagstofa Íslands og spá ráðuneytisins (Þjóðarbúskapurinn – Haustskýrsla 2008). |
|||||
Tafla 5. Nafngengi á móti bandaríkjadal (nema annað sé tekið fram).
Breyting frá fyrra ári.
| Bráðabirgðatölur og spá | ||||||
| Mynt | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | |
| Ástralía | Dollar | 1,313 | 1,328 | 1,195 | 1,071 | 1,058 |
| Austurríki | Euro | |||||
| Belgía | Euro | |||||
| Kanada | Dollar | 1,212 | 1,134 | 1,074 | 1,007 | 1,007 |
| Tékkland | Koruny | 23,95 | 22,59 | 20,29 | 16,31 | 16,073 |
| Danmörk | Krone | 5,996 | 5,943 | 5,443 | 4,848 | 4,814 |
| Finnland | Euro | |||||
| Frakkland | Euro | |||||
| Þýskaland | Euro | |||||
| Grikkland | Euro | |||||
| Ungverjaland | Forint | 199,5 | 210,4 | 183,6 | 164,3 | 161,4 |
| Ísland | Króna | 62,9 | 69,9 | 64,1 | 75,6 | 78,9 |
| Ísland FJR1 | Króna | 108,7 | 121,4 | 118,3 | 148,9 | 144,5 |
| Írland | Euro | |||||
| Ítalía | Euro | |||||
| Japan | Yen | 110,1 | 116,4 | 117,8 | 104,5 | 104,4 |
| Suður-Afríka | Rand | 1024,2 | 951,8 | 929,5 | 1 017,3 | 1 044,9 |
| Lúxemborg | Euro | |||||
| Mexíkó | Peso | 10,890 | 10,903 | 10,929 | 10,585 | 10,511 |
| Holland | Euro | |||||
| Nýja-Sjáland | Dollar | 1,421 | 1,542 | 1,361 | 1,289 | 1,300 |
| Noregur | Krone | 6,441 | 6,415 | 5,858 | 5,116 | 5,045 |
| Pólland | Zloty | 3,234 | 3,103 | 2,765 | 2,235 | 2,184 |
| Portúgal | Euro | |||||
| Slóvenía | Koruna | 31,04 | 29,65 | 24,68 | 20,87 | 20,448 |
| Spánn | Euro | |||||
| Svíþjóð | Krona | 7,472 | 7,373 | 6,758 | 6,055 | 5,983 |
| Sviss | Franc | 1,246 | 1,253 | 1,200 | 1,049 | 1,046 |
| Tyrkland | Lira | 1,341 | 1,430 | 1,300 | 1,240 | 1,248 |
| Bretland | Pound | 0,550 | 0,543 | 0,500 | 0,509 | 0,510 |
| Bandaríkin | Dollar | 1,000 | 1,000 | 1,000 | 1,000 | 1,000 |
| Evrusvæðið | Euro | 0,805 | 0,797 | 0,730 | 0,649 | 0,644 |
| SDR | 0,677 | 0,680 | 0,653 | 0,619 | 0,618 | |
|
Heimild: OECD-gagnagrunnur nema annað sé tekið fram. 1Gengisvísitala. Heimild: Hagstofa Íslands og spá ráðuneytisins (Þjóðarbúskapurinn – Haustskýrsla 2008). |
||||||
Tafla 6. Viðskiptajöfnuður sem % af VLF. Breyting frá fyrra ári.
| 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | |
| Ástralía | –5,8 | –5,5 | –6,2 | –4,7 | –4,6 |
| Austurríki | 2,1 | 2,8 | 3,1 | 3,5 | 3,2 |
| Belgía | 2,6 | 2,7 | 1,4 | 1,1 | 0,9 |
| Kanada | 2,0 | 1,6 | 0,9 | –0,2 | –0,8 |
| Tékkland | –1,6 | –3,1 | –2,5 | –2,6 | –1,8 |
| Danmörk | 4,3 | 2,7 | 1,1 | 0,6 | 0,7 |
| Finnland | 3,6 | 4,5 | 4,3 | 3,4 | 2,4 |
| Frakkland | –0,9 | –1,2 | –1,2 | –1,8 | –1,6 |
| Þýskaland | 5,2 | 6,1 | 7,7 | 7,9 | 7,7 |
| Grikkland | –7,2 | –11,1 | –14,1 | –15,3 | –15,2 |
| Ungverjaland | –6,8 | –6,1 | –5,0 | –4,4 | –4,1 |
| Ísland | –16,1 | –25,0 | –15,7 | –13,3 | –8,6 |
| Ísland FJR1 | –16,1 | –25,4 | –15,4 | –16,8 | –8,2 |
| Írland | –3,5 | –4,2 | –5,0 | –5,0 | –3,8 |
| Ítalía | –1,7 | –2,7 | –2,6 | –2,4 | –2,6 |
| Japan | 3,7 | 3,9 | 4,8 | 4,4 | 4,4 |
| Suður-Afríka | 1,9 | 0,6 | 0,6 | –0,9 | –1,0 |
| Lúxemborg | 11,1 | 10,5 | 9,9 | 9,0 | 9,2 |
| Mexíkó | –0,7 | –0,3 | –0,8 | –1,0 | –2,0 |
| Holland | 7,2 | 8,3 | 6,5 | 6,1 | 5,9 |
| Nýja-Sjáland | –8,5 | –8,6 | –7,9 | –7,7 | –8,1 |
| Noregur | 16,3 | 17,3 | 16,4 | 19,4 | 18,6 |
| Pólland | –1,2 | –2,7 | –3,7 | –4,5 | –5,6 |
| Portúgal | –9,5 | –10,1 | –9,8 | –11,6 | –11,6 |
| Slóvenía | –8,6 | –7,0 | –5,3 | –4,3 | –3,1 |
| Spánn | –7,4 | –8,6 | –10,1 | –10,1 | –9,8 |
| Svíþjóð | 6,8 | 8,5 | 8,3 | 8,6 | 8,4 |
| Sviss | 13,7 | 14,7 | 16,9 | 9,9 | 11,0 |
| Tyrkland | –4,7 | –6,1 | –5,8 | –5,4 | –5,3 |
| Bretland | –2,5 | –3,9 | –4,2 | –3,3 | –3,1 |
| Bandaríkin | –6,1 | –6,2 | –5,3 | –5,0 | –4,4 |
| Evrusvæðið | 0,4 | 0,2 | 0,2 | 0,1 | 0,0 |
| –1,5 | –1,7 | –1,4 | –1,3 | –1,1 | |
| Heimild: OECD-gagnagrunnur nema annað sé tekið fram. 1Hagstofa Íslands og spá ráðuneytisins (Þjóðarbúskapurinn – Haustskýrsla 2008) . |
|||||
2. Hvaða lærdóma telur ráðherra að megi draga af erfiðleikum þeirra hagkerfa á evrusvæðinu sem nú glíma við afleiðingar sterkrar evru og hárra stýrivaxta Seðlabanka Evrópu og birtast m.a. í minnkandi samkeppnishæfni og auknu atvinnuleysi?
Stýrivextir Seðlabanka Evrópu hafa verið lækkaðir töluvert undanfarna mánuði. Á sama tíma hefur evran veikst töluvert. Evrópsk hagkerfi standa því varla lengur frammi fyrir sérstökum vandræðum vegna hárra stýrivaxta eða sterkrar evru.
Hins vegar er ljóst að stjórn Seðlabanka Evrópu horfir til stöðu efnahagsmála á evrusvæðinu í heild þegar hún tekur ákvarðanir um stýrivexti. Því er mögulegt að stýrivaxtaákvarðanir Seðlabanka Evrópu samræmist ekki þörfum einstakra jaðarhagkerfa evrusvæðisins þar sem hagsveiflan getur verið ósamhverf miðað við stærri hagkerfi þess. Vaxtahækkanir Seðlabanka Evrópu, sem bankinn beitir til þess að ná fram stöðugu verðlagi, geta því haft neikvæð áhrif á einstök hagkerfi sem hugsanlega standa þegar frammi fyrir niðursveiflu og takmörkuðum verðbólguþrýstingi. Við slíkar aðstæður verða viðkomandi hagkerfi að reiða sig á stjórnun ríkisfjármála og uppbyggingu styrkra stoða efnahagslífsins þar sem þau geta ekki beitt peningamálastjórnun eða gengisbreytingum við aðlögun hagkerfisins.
