Þskj. 687 — 405. mál.
Frumvarp til laga
um breytingar á lögum um kosningar til Alþingis, nr. 24/2000,
með síðari breytingum.
(Lagt fyrir Alþingi á 136. löggjafarþingi 2008–2009.)
1. gr.
2. gr.
a. Í stað orðanna „Hvalfjarðarstrandarhreppur, Skilmannahreppur, Innri-Akraneshreppur, Leirár- og Melahreppur“ í 1. tölul. kemur: Hvalfjarðarsveit.
b. Í stað orðanna „Borgarfjarðarsveit, Hvítársíðuhreppur, Borgarbyggð, Kolbeinsstaðahreppur“ í 1. tölul. kemur: Borgarbyggð.
c. Orðið „Saurbæjarhreppur“ í 1. tölul. fellur brott.
d. Í stað orðanna „Hólmavíkurhreppur, Broddaneshreppur“ í 1. tölul. kemur: Strandabyggð.
e. Í stað orðanna „Áshreppur, Sveinsstaðahreppur, Torfalækjarhreppur“ í 1. tölul. kemur: Húnavatnshreppur.
f. Orðin „Svínavatnshreppur, Bólstaðarhlíðarhreppur, Höfðahreppur“ í 1. tölul. falla brott.
g. Á eftir orðinu „Skagabyggð“ í 1. tölul. kemur: Sveitarfélagið Skagaströnd.
h. Í stað orðanna „Siglufjarðarkaupstaður, Ólafsfjarðarbær“ í 2. tölul. kemur: Fjallabyggð.
i. Orðið „Hríseyjarhreppur“ í 2. tölul. fellur brott.
j. Í stað orðanna „Aðaldælahreppur, Húsavíkurbær“ í 2. tölul. kemur: Norðurþing.
k. Orðin „Kelduneshreppur, Öxarfjarðarhreppur, Raufarhafnarhreppur“ í 2. tölul. falla brott.
l. Í stað orðanna „Þórshafnarhreppur, Skeggjastaðahreppur“ í 2. tölul. kemur: Langanesbyggð.
m. Í stað orðsins „Norður-Hérað“ í 2. tölul. kemur: Fljótsdalshérað.
n. Orðin „Fellahreppur, Austur-Hérað“ í 2. tölul. falla brott.
o. Orðin „Mjóafjarðarhreppur, Fáskrúðsfjarðarhreppur, Búðahreppur, Stöðvarhreppur“ í 2. tölul. falla brott.
p. Í stað orðsins „Gaulverjabæjarhreppur“ í 3. tölul. kemur: Flóahreppur.
q. Orðin „Hraungerðishreppur, Villingaholtshreppur“ í 3. tölul. falla brott.
r. Í stað orðsins „Grindavíkurkaupstaður“ í 3. tölul. kemur: Grindavíkurbær.
s. Í stað orðsins „Gerðahreppur“ í 3. tölul. kemur: Sveitarfélagið Garður.
t. Í stað orðsins „Vatnsleysustrandarhreppur“ í 3. tölul. kemur: Sveitarfélagið Vogar.
u. Í stað orðsins „Bessastaðahreppur“ í 4. tölul. kemur: Sveitarfélagið Álftanes.
3. gr.
Við útreikning skv. 1. mgr. skal fyrst miða við fjölda þingsæta í kjördæmum skv. 1. mgr. 8. gr. Ef skilyrði 1. mgr. eru fyrir hendi skal færa eitt kjördæmissæti frá því kjördæmi sem hefur fæsta kjósendur að baki hverju þingsæti til þess kjördæmis sem hefur flesta kjósendur að baki hverju þingsæti. Að því loknu er fjöldi kjósenda að baki hverjum þingmanni reiknaður að nýju miðað við þessa breytingu og kjördæmissæti fært milli kjördæma svo oft sem þörf krefur þar til hlutfall kjósenda að baki hverju þingsæti fer hvergi yfir þau mörk sem koma fram í 1. mgr.
4. gr.
5. gr.
6. gr.
Ákvæði til bráðabirgða.
a. Miða skal við íbúaskrá þjóðskrár fjórum vikum fyrir kjördag í stað fimm vikna skv. 1. mgr. 7. gr., a-lið 1. mgr. 23. gr. og 3. mgr. 27. gr. laganna. Sama á við þegar önnur ákvæði laganna vísa til þessara ákvæða.
b. Kjörskrá skal leggja fram almenningi til sýnis átta dögum fyrir kjördag í stað tíu daga skv. 1. mgr. 26. gr. laganna.
c. Landskjörstjórn skal birta auglýsingu um mörk kjördæmanna í Reykjavík skv. 2. mgr. 7. gr. laganna eigi síðar en þremur vikum fyrir kjördag í stað fjögurra vikna.
d. Frestur til að tilkynna framboð skv. 1. mgr. 30. gr. laganna er til kl. 12 á hádegi 11 dögum fyrir kjördag.
e. Auglýsingar á framboðum skv. 2. mgr. 44. gr. laganna skulu birtast eigi síðar en fimm dögum fyrir kjördag.
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Frumvarp þetta er samið á vegum dómsmálaráðuneytisins. Þá var frumvarpið sent til Landskjörstjórnar er gaf umsögn sína um frumvarpið. Ríkisstjórnin hefur gefið út yfirlýsingu um að kosið verði til Alþingis 25. apríl næstkomandi. Á Alþingi hefur verið samþykkt frumvarp um breytingar á kosningalögum þar sem bætt er við lögin ákvæði til bráðabirgða um að íslenskum ríkisborgurum sem búsettir hafa verið erlendis lengur en átta ár en sóttu ekki um að verða teknir á kjörskrá fyrir 1. desember 2008 verði heimilað að sækja um að verða teknir á kjörskrá í síðasta lagi 25. mars 2009. Verði gengið til kosninga 25. apríl eins og ráðgert er mun viðmiðunardagur kjörskrár að óbreyttum lögum verða 21. mars, þ.e. fimm vikum fyrir kjördag. Þá verður ekki liðinn umsóknarfrestur íslenskra ríkisborgara sem búsettir hafa verið erlendis lengur en átta ár. Óhjákvæmilegt er að færa viðmiðunardag kjörskrár eina viku nær kjördegi svo framangreindir kjósendur séu á kjörskrárstofni þegar landskjörstjórn tekur ákvarðanir skv. 1. mgr. 7. gr. og 2. mgr. 23. gr. laganna. Miðað við að kosið verði 25. apríl mun framboðsfrestur skv. 1. mgr. 30. gr. laganna að óbreyttu renna út kl. 12 á föstudaginn langa. Hér er lagt til að þessi frestur færist fjórum dögum nær kjördegi. Með vísan til þess sem að framan er talið er í frumvarpi þessu lagt til að í ákvæði til bráðabirgða verði þessir frestir samkvæmt lögunum ásamt öðrum sem þeim tengjast styttir fyrir kosningarnar í vor.
Jafnframt eru lagðar til nokkrar minni háttar breytingar á lögunum og vísast til athugasemda við einstakar greinar um þær. Þær fela ekki í sér efnislegar breytingar heldur miða að því að skýra ýmis atriði eða lagfæra. Meðal annars er lagt til í samráði við landskjörstjórn að bæta nýrri málsgrein við 9. gr. laganna þar sem lýst er með hvaða hætti staðið sé að útreikningi á tilfærslu þingsæta milli kjördæma skv. 5. mgr. 31. gr. stjórnarskrárinnar.
Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.
Um 1. gr.
Um 2. gr.
Um 3. gr.
Um 4. gr.
Um 5. gr.
Um 6. gr.
Um ákvæði til bráðabirgða.
Við gerð kjörskrár skal miða við íbúaskrá þjóðskrár fimm vikum fyrir kjördag, sbr. a-lið 1. mgr. 23. gr. laganna, og óheimilt er að breyta kjörskrá vegna nýs lögheimilis nema að flutningurinn hafi átt sér stað í síðasta lagi fyrir þetta tímamark, sbr. 3. mgr. 27. gr. laganna. Þá skal landskjörstjórn miða við íbúaskrá þjóðskrár á sama tímamarki þegar mörk kjördæmanna í Reykjavík eru ákveðin, sbr. 1. mgr. 7. gr. laganna. Hér er lagt til að þessi viðmiðunartími styttist um viku, úr fimm vikum í fjórar.
Til samræmis við styttingu þess tíma sem gefst til að vinna kjörskrárstofna samkvæmt framangreindu og leggja fyrir sveitarstjórnir er hér lagt til að sá frestur sem kjósendum gefst til að kynna sér kjörskrána verði styttur úr tíu dögum í átta.
Samkvæmt 2. mgr. 7. gr. laganna ber landskjörstjórn að auglýsa mörk kjördæmanna í Reykjavík viku eftir að íbúaskrá þjóðskrár hefur verið „fryst“ eða fjórum vikum fyrir kjördag. Í ljósi þess að þessi viðmiðunartími færist nær kjördegi ef frumvarpið verður samþykkt verður að stytta þennan frest til samræmis.
Miðað við að kosið verði 25. apríl ætti framboðsfrestur skv. 30. gr. laganna að öllu óbreyttu að renna út 10. apríl sem ber upp á föstudaginn langa. Það er óheppilegt og því er hér lagt til að framboðsfrestur færist aftur fyrir páska. Er við það miðað að skila þurfi framboðum 11 dögum fyrir kjördag í stað 15 daga.
Frestur landskjörstjórnar til að birta auglýsingar um framboð skv. 2. mgr. 44. gr. laganna færist nær kjördegi til samræmis við áðurgreinda breytingu á framboðsfrestinum. Lagt er til að auglýsingarnar birtist fimm dögum fyrir kjördag í stað tíu daga.
Ákvæðið mun aðeins gilda um þessar tilteknu kosningar og að því gefnu að þær fari fram 25. apríl 2009.
Fylgiskjal.
Fjármálaráðuneyti,
fjárlagaskrifstofa:
Umsögn um frumvarp til laga um breytingar á lögum um kosningar til Alþingis,
nr. 24/2000, með síðari breytingum.
Þá eru með frumvarpinu gerðar breytingar á nokkrum ákvæðum laganna sem eru til frekari skýringar á lögunum. Auk þess eru gerðar lagfæringar vegna breyttra aðstæðna, m.a. er í frumvarpinu uppfærður listi með sveitarfélögum landsins miðað við breytingar sem hafa orðið út af sameiningu sveitarfélaga eða út af breytingum á heitum þeirra.
Verði frumvarpið óbreytt að lögum er ekki gert ráð fyrir að það hafi í för með sér kostnað fyrir ríkissjóð.