Ferill 324. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
Svar
mennta- og menningarmálaráðherra við fyrirspurn frá Margréti Tryggvadóttur um brottfall nema í framhaldsskólum.
Fyrirspurnin hljóðar svo:
Hvernig skiptist brottfall nema í framhaldsskólum undanfarin tíu ár eftir skólum, kyni og aldri?
Í þessu svari eru gefnar upplýsingar um þrenns konar gerðir brotthvarfs tíu ár aftur í tímann eftir því sem upplýsingar leyfa, þ.e.: I. Árgangsbrotthvarf sem er kyngreint og nær yfir tíu ára tímabil, þ.e. árgangana 2003–2012, en ekki er hægt að sundurgreina það eftir skólum. II. Árlegt brotthvarf nýnema, en ráðuneytið hefur skilgreint það til að auðvelda skólum og skólayfirvöldum að fylgjast með þróun brotthvarfs m.a. eftir skólum og nemendahópum. Tölur liggja fyrir um árlegt brotthvarf nýnema á átta ára tímabili sem eru nýnemaárgangar 2010–2017 sundurgreindir eftir framhaldsskólum og eru þær birtar hér. Ætlunin er að það taki síðar til fleiri nemendahópa en nýnema og verði kyngreint. III. Snemmbært brotthvarf sem er ekki greint eftir framhaldsskólum og tekur mið af aldursbilinu 18–24 ára. Jafnframt eru gefnar upp niðurstöður um IV. hlutfall ungs fólks, 18–24 ára, sem er hvorki í vinnu né í námi/starfsþjálfun, fimm ár aftur í tímann.
I. Árgangsbrotthvarf.
Hagstofan birtir svokallað árgangsbrotthvarf, í fyrirspurn nefnt brottfall (e. cohort rate), sem mælir námsframvindu innritunarárgangs eftir ákveðið tímabil, t.d. fjórum, sex og sjö árum eftir fyrstu innritun í framhaldsskóla. Birtar eru upplýsingar um hversu stór hluti hefur horfið frá námi (er ekki í námi og ekki útskrifaðir), er enn í námi og útskrifaðir (sjá fylgiskjal 1). Til útskrifaðra teljast þeir sem hafa verið brautskráðir úr námi á framhaldsskólastigi sem er a.m.k. tvö ár að lengd (alþjóðlegur menntunarflokkur ISCED 3). Til brotthvarfs teljast þeir sem eru ekki útskrifaðir og ekki í námi. Þar sem nemendur geta lokið námi frá öðrum framhaldsskóla en þeir hófu nám í er árgangsbrotthvarf ekki skilgreint eftir framhaldsskólum. Hagstofan hefur ekki enn birt tölur um brotthvarf sex og sjö árum eftir innritun fyrir nemendur sem innrituðust árið 2011 og 2012.
Í fylgiskjali 1 má sjá kyngreint fjögurra ára brotthvarf nemenda sem hófu nám á tíu ára tímabili frá árinu 2003 til og með 2012. Þar sést að árgangsbrotthvarf þessara nemenda hefur verið nokkuð stöðugt þannig að 27% nemenda hefur horfið brott úr námi fjórum árum eftir að þeir hófu nám. Jafnframt að 31% drengja hefur horfið brott frá námi á þeim tíma og tæp 23% stúlkna (sjá töflu 1).
Mynd 1: Árgangsbrotthvarf fjórum árum eftir innritun.
Hér er efni sem sést aðeins í pdf-skjalinu.
Tafla 1: Árgangsbrotthvarf fjórum árum eftir innritun.
Ár | Alls % | Karlar % | Konur % |
2003 | 30 | 35 | 25 |
2004 | 28 | 31 | 24 |
2005 | 26 | 30 | 22 |
2006 | 27 | 31 | 24 |
2007 | 25 | 29 | 21 |
2008 | 26 | 30 | 22 |
2009 | 28 | 32 | 24 |
2010 | 26 | 31 | 20 |
2011 | 27 | 32 | 23 |
2012 | 26 | 30 | 22 |
Meðaltal | 26,9 | 31,1 | 22,7 |
II. Árlegt brotthvarf nýnema.
Ráðuneytið hefur nýlega skilgreint og hafið að reikna árlegt brotthvarf nýnema og er lagt til grundvallar hvort nemandi er skráður í framhaldsskóla næsta haust eftir að hann hóf nám í framhaldsskóla. Í töflu 2 og á mynd 2 má sjá niðurstöður sl. átta ára og er niðurstaðan kyngreind síðustu þrjú skólaárin. Þar má sjá að árlegt brotthvarf nýnema er oftast í kringum 7% frá skólaárinu 2010–2011 til skólaársins 2017–2018. Það má einnig sjá að árlegt brotthvarf flöktir nokkuð. Til samanburðar má nefna að í svipuðum útreikningum frá Hagstofu Íslands frá 2004 fyrir skólaárið 2002–2003 mældist árlegt brotthvarf nýnema 11,5%.
Mynd 2: Árlegt brotthvarf nýnema 2010–2017.
Hér er efni sem sést aðeins í pdf-skjalinu.
Tafla 2: Árlegt brotthvarf nýnema 2010–2017.
Skólaár | Kyn | Árlegt brotthvarf | Stærð nýnemaárgangs |
2010–2011 | 6,50% | 4051 | |
2011–2012 | 7,00% | 3934 | |
2012–2013 | 7,20% | 4129 | |
2013–2014 | 7,00% | 3782 | |
2014–2015 | 7,50% | 4053 | |
2015–2016 | 6,20% | 3995 | |
Karlar | 6,50% | 1955 | |
Konur | 5,90% | 2040 | |
2016–2017 | 7,30% | 4083 | |
Karlar | 8,10% | 2050 | |
Konur | 6,60% | 2033 | |
2017–2018 | 6,40% | 3980 | |
Karlar | 7,60% | 2015 | |
Konur | 5,20% | 1965 |
Fyrirvarar/útskýringar við töflu 2:
* Fyrir öll skólaárin er athugað hvort nemandi sé skráður í framhaldsskólanám í Innu, gagnagrunni framhaldsskólanna, eða í vinnustaðanámi samkvæmt námssamningi.
* Einnig er leiðrétt fyrir þá sem eru erlendis í skiptinámi á vegum AFS. Mögulegt er að skiptinemar annarra samtaka hafi farið til útlanda í skiptinám og gætu mögulega talist til brotthvarfshópsins. AFS eru stærstu skiptinemasamtökin á Íslandi.
Í fylgiskjali 2 má sjá árlegt brotthvarf nýnema eftir framhaldsskólum síðustu átta ár. Mikilvægt er að hafa í huga að margir þættir hafa áhrif á hættu á brotthvarfi. Þessir þættir eru t.d. námsárangur, hegðun, líðan, viðhorf og skuldbinding til náms, bakgrunnur, stuðningur fjölskyldu, utanumhald skóla o.fl. Þegar nýnemabrotthvarf er skoðað eftir framhaldsskólum verður að hafa í huga að nemendahópurinn er mjög misjafn milli framhaldsskóla.
III. Snemmbært brotthvarf.
Snemmbært brotthvarf (e. status rate, early school leaving) er skilgreint á eftirfarandi hátt: Hlutfall mannfjöldans á aldrinum 18–24 ára sem hefur ekki lokið prófi á framhaldsskólastigi sem er a.m.k. tvö ár að lengd, þ.e. er með grunnmenntun eða lægri menntun (alþjóðlegur menntunarflokkur ISCED 0, 1, eða 2) og er ekki skráð í nám eða starfsþjálfun. Snemmbært brotthvarf er því hvorki greint eftir framhaldsskólum né aldri. Á mynd 3 og í töflu 3 má sjá snemmbært brotthvarf á Íslandi síðustu 10 ár.
Mynd 3: Snemmbært brotthvarf 2008–2017.
Hér er efni sem sést aðeins í pdf-skjalinu.
Tafla 3: Snemmbært brotthvarf 2008–2017; Hlutfall %.
2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | |
Alls | 24,4 | 21,3 | 22,6 | 19,7 | 20,1 | 20,5 | 19,1 | 18,8 | 19,8 | 17,8 |
Karlar | 26,2 | 25,1 | 26,0 | 22,2 | 23,6 | 24,4 | 24,4 | 24,9 | 23,6 | 22,5 |
Konur | 22,4 | 17,4 | 19,0 | 17,1 | 16,5 | 16,4 | 13,6 | 12,4 | 15,6 | 12,7 |
IV. Hlutfall ungs fólks sem er hvorki í vinnu né í námi/starfsþjálfun.
Nokkuð skyld mæling en eðlisólík hinum sem tengjast brotthvarfi ungs fólks frá námi er svokölluð NEET-mæling (neither in Employment nor in Education or Training), en það er hlutfall ungs fólks (aldur 18–24 ára) sem er hvorki í vinnu né í námi eða starfsþjálfun/starfsmenntun. Í nefnara er allur mannfjöldinn á aldursbilinu. Í teljara er sá hluti hans sem er hvorki í vinnu né í námi eða starfsþjálfun/starfsmenntun. Athugið að í teljara eru ekki einungis þeir sem eru atvinnulausir heldur allir óvirkir á vinnumarkaði af öðrum sökum en að vera í námi eða starfsmenntun. Mynd 4a og tafla 4a sýna þróunina á tímabilinu 2013–2017.
Mynd 4a: Hlutfall 18–24 ára sem er hvorki í vinnu né í námi/starfsþjálfun (NEET) 2013–2017.
Hér er efni sem sést aðeins í pdf-skjalinu.
Tafla 4a: Hlutfall 18–24 ára sem er hvorki í vinnu né í námi/starfsþjálfun (NEET) 2013–2017; hlutfall %.
2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | |
Allir | 6,6 | 6,9 | 5,6 | 4,5 | 4,1 |
Karlar | 8,2 | 7,3 | 7,2 | 4,7 | 4,5 |
Konur | 4,8 | 6,6 | 3,8 | 4,2 | 3,7 |
Við samanburð á hlutfalli ungs fólks sem er hvorki í vinnu né í námi/starfsþjálfun (NEET) milli Norðurlandanna árið 2017 má sjá að langlægsta hlutfallið er á Íslandi (sjá mynd 5 og töflu 5).
Mynd 4b: Hlutfall 20–34 ára sem er hvorki í vinnu né í námi/starfsþjálfun (NEET) 2017.
Hér er efni sem sést aðeins í pdf-skjalinu.
Tafla 4b: Hlutfall 20–34 ára sem er hvorki í vinnu né í námi/starfsþjálfun (NEET) 2017.
Land | % árið 2017 |
Noregur | 9,8 |
Svíþjóð | 7,8 |
Finnland | 14,5 |
Danmörk | 11,8 |
Ísland | 4,9 |
Fylgiskjal I.
Árgangsbrotthvarf (e. cohort rate).
* Mælir námsframvindu innritunarárgangs eftir ákveðið tímabil, t.d. fjórum, sex og sjö árum eftir fyrstu innritun í framhaldsskóla, þ.e. hversu stór hluti hefur horfið frá námi (er ekki í námi og ekki útskrifaður), er enn í námi og útskrifaður. Til útskrifaðra teljast þeir sem hafa verið brautskráðir úr námi á framhaldsskólastigi sem er a.m.k. tvö ár að lengd (alþjóðlegur menntunarflokkur ISCED 3). Til brotthvarfs teljast þeir sem eru ekki útskrifaðir og ekki í námi.
* Árgangsbrotthvarf er hvorki skilgreint eftir framhaldsskólum né aldri.
* Hagstofa Íslands heldur utan um útreikninga og birtingu á árgangsbrotthvarfi og er tafla 5 unnin úr upplýsingum frá Hagstofunni.
Tafla 5: Yfirlit yfir hlutfall brautskráðra, nemenda enn í námi og árgangsbrotthvarf, fjórum, sex og sjö árum eftir innritun árið 2003 til og með ársins 2012.
Innritun | Staða | Alls % | Karlar % | Konur % | |
2003 | 2007 | ||||
Brautskráðir alls | 44 | 36 | 52 | ||
Árgangsbrotthvarf | 30 | 35 | 25 | ||
Enn í námi | 26 | 29 | 23 | ||
2009 | |||||
Brautskráðir alls | 58 | 51 | 65 | ||
Árgangsbrotthvarf | 28 | 34 | 23 | ||
Enn í námi | 14 | 15 | 12 | ||
2010 | |||||
Brautskráðir alls | 62 | 56 | 68 | ||
Árgangsbrotthvarf | 28 | 34 | 23 | ||
Enn í námi | 10 | 11 | 9 | ||
2004 | 2008 | ||||
Brautskráðir alls | 45 | 38 | 52 | ||
Árgangsbrotthvarf | 28 | 31 | 24 | ||
Enn í námi | 28 | 31 | 24 | ||
2010 | |||||
Brautskráðir alls | 58 | 52 | 64 | ||
Árgangsbrotthvarf | 30 | 34 | 25 | ||
Enn í námi | 12 | 13 | 11 | ||
2011 | |||||
Brautskráðir alls | 61 | 55 | 67 | ||
Árgangsbrotthvarf | 27 | 33 | 22 | ||
Enn í námi | 11 | 12 | 11 | ||
2005 | 2009 | ||||
Brautskráðir alls | 47 | 40 | 53 | ||
Árgangsbrotthvarf | 26 | 30 | 22 | ||
Enn í námi | 28 | 30 | 25 | ||
2011 | |||||
Brautskráðir alls | 60 | 55 | 65 | ||
Árgangsbrotthvarf | 27 | 31 | 23 | ||
Enn í námi | 13 | 15 | 12 | ||
2012 | |||||
Brautskráðir alls | 64 | 58 | 69 | ||
Árgangsbrotthvarf | 27 | 32 | 22 | ||
Enn í námi | 9 | 10 | 9 | ||
2006 | 2010 | ||||
Brautskráðir alls | 47 | 39 | 54 | ||
Árgangsbrotthvarf | 27 | 31 | 24 | ||
Enn í námi | 26 | 30 | 23 | ||
2012 | |||||
Brautskráðir alls | 60 | 53 | 66 | ||
Árgangsbrotthvarf | 28 | 32 | 23 | ||
Enn í námi | 13 | 15 | 11 | ||
2013 | |||||
Brautskráðir alls | 63 | 57 | 69 | ||
Árgangsbrotthvarf | 28 | 33 | 23 | ||
Enn í námi | 9 | 11 | 8 | ||
2007 | 2011 | ||||
Brautskráðir alls | 48 | 42 | 55 | ||
Árgangs brotthvarf | 25 | 29 | 21 | ||
Enn í námi | 27 | 29 | 24 | ||
2013 | |||||
Brautskráðir alls | 61 | 54 | 68 | ||
Árgangs brotthvarf | 29 | 35 | 22 | ||
Enn í námi | 11 | 11 | 10 | ||
2014 | |||||
Brautskráðir alls | 63 | 57 | 70 | ||
Árgangs brotthvarf | 29 | 34 | 23 | ||
Enn í námi | 8 | 9 | 7 | ||
2008 | 2012 | ||||
Brautskráðir alls | 50 | 42 | 58 | ||
Árgangs brotthvarf | 26 | 30 | 22 | ||
Enn í námi | 24 | 28 | 20 | ||
2014 | |||||
Brautskráðir alls | 62 | 55 | 68 | ||
Árgangs brotthvarf | 28 | 32 | 23 | ||
Enn í námi | 11 | 13 | 9 | ||
2015 | |||||
Brautskráðir alls | 64 | 59 | 70 | ||
Árgangs brotthvarf | 28 | 33 | 23 | ||
Enn í námi | 8 | 8 | 7 | ||
2009 | 2013 | ||||
Brautskráðir alls | 49 | 41 | 57 | ||
Árgangs brotthvarf | 28 | 32 | 24 | ||
Enn í námi | 23 | 27 | 19 | ||
2015 | |||||
Brautskráðir alls | 60 | 53 | 67 | ||
Árgangs brotthvarf | 29 | 35 | 24 | ||
Enn í námi | 10 | 12 | 9 | ||
2016 | |||||
Brautskráðir alls | 63 | 56 | 70 | ||
Árgangs brotthvarf | 29 | 35 | 24 | ||
Enn í námi | 8 | 9 | 7 | ||
2010 | 2014 | ||||
Brautskráðir alls | 51 | 41 | 61 | ||
Árgangs brotthvarf | 26 | 31 | 20 | ||
Enn í námi | 24 | 28 | 19 | ||
2016 | |||||
Brautskráðir alls | 62 | 53 | 72 | ||
Árgangs brotthvarf | 29 | 36 | 21 | ||
Enn í námi | 9 | 11 | 7 | ||
2017 | |||||
Brautskráðir alls | .. | .. | .. | ||
Árgangs brotthvarf | .. | .. | .. | ||
Enn í námi | .. | .. | .. | ||
2011 | 2015 | ||||
Brautskráðir alls | 51 | 43 | 59 | ||
Árgangs brotthvarf | 27 | 32 | 23 | ||
Enn í námi | 22 | 25 | 18 | ||
2017 | |||||
Brautskráðir alls | .. | .. | .. | ||
Árgangs brotthvarf | .. | .. | .. | ||
Enn í námi | .. | .. | .. | ||
2018 | |||||
Brautskráðir alls | .. | .. | .. | ||
Árgangs brotthvarf | .. | .. | .. | ||
Enn í námi | .. | .. | .. | ||
2012 | 2016 | ||||
Brautskráðir alls | 52 | 45 | 60 | ||
Árgangs brotthvarf | 26 | 30 | 22 | ||
Enn í námi | 22 | 25 | 18 | ||
2018 | |||||
Brautskráðir alls | .. | .. | .. | ||
Árgangsbrotthvarf | .. | .. | .. | ||
Enn í námi | .. | .. | .. | ||
2019 | |||||
Brautskráðir alls | .. | .. | .. | ||
Árgangsbrotthvarf | .. | .. | .. | ||
Enn í námi | .. | .. | .. | ||
.. Gögn ekki birt hjá Hagstofu. |
Fylgiskjal II.
Árlegt brotthvarf nýnema eftir framhaldsskólum.
* Brotthvarf úr framhaldsskóla á einu skólaári, þ.e. sá hluti nemenda í aðalskóla við byrjun skólaárs sem hættir í þeim skóla án þess að útskrifast og fór ekki í annan skóla.
* Mennta- og menningarmálaráðuneyti hefur nýlega hafið útreikninga og skilgreiningu. Hefur ekki birst opinberlega.
Í töflu 6 má sjá átta ára greiningu á árlegu brotthvarfi nýnema eftir framhaldsskólum. Fyrir hvern framhaldsskóla er gefin upp árleg brotthvarfstala nýnema og fjöldi nýnema sem hófu nám við skólann um haustið viðkomandi ár samkvæmt innritunargögnum.
Við túlkun á árlegu brotthvarfi er mikilvægt að hafa í huga að samsetning nemendahópa í framhaldsskólum er ólík. Í sumum þeirra er einsleitur nemendahópur en í öðrum eru hóparnir fjölbreyttari. Þessi munur er mun meiri en t.d. milli grunnskóla. Það er því viðbúið að munur á brotthvarfi milli skóla geti verið umtalsverður. Sem dæmi útskýra einkunnir nýnemahópa úr grunnskóla u.þ.b. helming af breytileika árlegs nýnemabrotthvarfs milli framhaldsskóla (nýnemaárgangur 2015–16: R2=0,535). Ráðuneytið hvetur því til varfærni þegar brotthvarf á milli skóla er skoðað og túlkað. Fjölmargir þættir hafa áhrif á brotthvarf nemenda úr framhaldsskólum og beinn samanburður á milli skóla út frá brotthvarfstölum gefur ekki einn og sér rétta mynd af starfsemi skólans.
Mynd 6a: Árlegt nýnemabrotthvarf 2010–2017 eftir framhaldsskólum.
Hér er efni sem sést aðeins í pdf-skjalinu.
Tafla 6a: Árlegt nýnemabrotthvarf 2010–2017 eftir framhaldsskólum.
Hér er efni sem sést aðeins í pdf-skjalinu.
Mynd 6b: Árlegt nýnemabrotthvarf 2010–2017 eftir framhaldsskólum.
Hér er efni sem sést aðeins í pdf-skjalinu.
Tafla 6b: Árlegt nýnemabrotthvarf 2010–2017 eftir framhaldsskólum.
Hér er efni sem sést aðeins í pdf-skjalinu.