Ferill 142. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
151. löggjafarþing 2020–2021.
Þingskjal 143 — 142. mál.
Tillaga til þingsályktunar
um sveigjanlega tilhögun á fæðingar- og foreldraorlofi.
Flm.: Anna Kolbrún Árnadóttir, Bergþór Ólason, Birgir Þórarinsson,
Gunnar Bragi Sveinsson, Karl Gauti Hjaltason, Ólafur Ísleifsson,
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, Sigurður Páll Jónsson, Þorsteinn Sæmundsson.
Alþingi ályktar að fela félags- og barnamálaráðherra að leggja fram frumvarp til breytinga á lögum um fæðingar- og foreldraorlof, nr. 95/2000, með síðari breytingum, þess efnis að foreldrum verði tryggður sameiginlegur réttur til tólf mánaða fæðingarorlofs sem þeir geti skipt með sér á 24 mánaða tímabili.
Greinargerð.
Þingsályktunartillaga þessi er lögð fram með það að markmiði að tryggja jafnan rétt foreldra til sjálfstæðrar ákvörðunartöku um tilhögun fæðingarorlofs, en það er mat flutningsmanna að foreldrar barna séu jafnan réttu aðilarnir til að meta hvað sé barni þeirra fyrir bestu.
Í áðurnefndum frumvarpsdrögum er tekið fram að tilefni og nauðsyn lagasetningarinnar sé að nú eru 20 ár liðin frá því að núverandi lög um fæðingarorlof tóku gildi og því sé rétt að aðlaga fæðingarorlofskerfið að þeirri miklu þróun sem hefur orðið í samfélaginu, þar á meðal í jafnréttismálum og stöðu kynjanna á vinnumarkaði. Flutningsmenn fá ekki séð hvernig forræðishyggja gagnast jafnréttisbaráttu foreldra. Í frumvarpsdrögunum er kveðið á um að hvort foreldri um sig skuli fá greitt sex mánaða fæðingarorlof og tímabil töku þess er stytt úr 24 mánuðum í 18. Réttur foreldra til að skipta með sér fæðingarorlofi er jafnframt skertur, úr þremur mánuðum í einn. Flutningsmenn fá ekki séð hvernig fyrirætluð breyting kemur til móts við þarfir fólks í nútímasamfélagi þar sem sveigjanleiki er að jafnaði meiri en hann var fyrir 20 árum, við gildistöku eldri laga. Þá er erfitt að sjá hvernig slíkar breytingar gagnast jafnrétti og sérstaklega hvernig þær gagnast stöðu kynjanna á vinnumarkaði.
Aðstæður foreldra á vinnumarkaði eru mismunandi og kalla á aukinn sveigjanleika við töku fæðingarorlofs. Flutningsmenn telja að réttindi barnsins til umgengni við foreldra þess séu best tryggð með því að fela foreldrum sjálfum að skipa tilhögun fæðingarorlofs síns. Markmið frumvarpsins verði að tryggja rétt foreldra til að deila með sér tólf mánuðum fæðingarorlofs, án þess að hlutast sé til um nánari skiptingu þeirra á milli með lögum, þannig verði best tryggt að mismunandi fjölskylduaðstæður bitni síður á réttindum barnsins. Með auknum sveigjanleika við töku fæðingarorlofs er jafnframt komið til móts við þá foreldra og þau börn sem ekki fá inni á ungbarnaleikskóla eða hjá dagforeldri.
