Ferill 796. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
151. löggjafarþing 2020–2021.
Þingskjal 1916 — 796. mál.
Svar
utanríkis- og þróunarsamvinnuráðherra við fyrirspurn frá Sigríði Á. Andersen um undanþágur frá EES-gerðum.
1. Í hvaða tilvikum hefur Ísland á árabilinu 2015–2020 óskað eftir undanþágum frá innleiðingu EES-gerða á vettvangi sameiginlegu EES-nefndarinnar? Hversu oft hefur verið fallist á slíkar undanþágur?
Undirbúningur að upptöku nýrra gerða í EES-samninginn fer að mestu fram í vinnuhópum á vettvangi EFTA-samstarfsins. Í þeim vinnuhópum eiga sæti sérfræðingar EES/EFTA-ríkjanna á viðkomandi málefnasviðum. Oftast er um að ræða sérfræðinga frá viðkomandi fagráðuneytum EES/EFTA-ríkjanna en í einstökum tilvikum frá undirstofnunum.
Vinnuhópar EFTA hafa það verkefni að greina þær lagagerðir ESB sem fyrirhugað er að taka upp í EES-samninginn og meta þörf á aðlögunartextum. Meti vinnuhópurinn það svo að þörf sé á aðlögunartexta vegna tiltekinnar lagagerðar, t.d. undanþágu, útfærir vinnuhópurinn tillögu um aðlögunartexta og hefur viðræður um þá tillögu við framkvæmdastjórn ESB. Þessar viðræður milli EES/EFTA-ríkjanna og ESB um aðlögunartexta eru oftast leiddar til lykta á þessu stigi og koma að jafnaði einungis þær tillögur um aðlögunartexta til kasta sameiginlegu nefndarinnar sem samkomulag hefur náðst um.
Þar sem ekki er haldin tölfræði um slík samskipti í hverjum vinnuhópi fyrir sig liggja ekki fyrir tölur yfir óskir um aðlaganir eða undanþágur frá gerðum, hvorki hérlendis, hjá hinum EES/EFTA-ríkjunum né hjá EFTA-skrifstofunni.
Að öðru leyti eiga eftirfarandi upplýsingar sem komu fram í svari utanríkisráðherra við sambærilegri fyrirspurn á 144. löggjafarþingi (593. mál), sem vísað er til í 3. tölul. fyrirspurnarinnar, enn við:
Til þess að ESB-gerðir verði hluti af EES-samningnum þarf sameiginlega EES-nefndin að fella þær sérstaklega inn í EES-samninginn með sérstökum ákvörðunum þar að lútandi og hafa gerðir ESB þannig ekki bein lagaáhrif í EES/EFTA-ríkjunum. Í ýmsum tilfellum er í slíkum ákvörðunum sérstaklega samið um hvort og með hvaða hætti ESB-gerð taki til EES/EFTA-ríkja á grundvelli EES-samningsins. Í því ferli er m.a. unnt að semja um aðlaganir og undanþágur af ýmsu tagi, jafnt tæknilegar sem efnislegar. Tæknilegar aðlaganir fela ekki í sér efnislegar breytingar heldur er að öllu jöfnu einungis verið að bæta upptalningu á t.d. lögbærum yfirvöldum á Íslandi eða íslenskum sérfræðiheitum við lista yfir lögbær yfirvöld eða sérfræðiheiti ESB-ríkjanna í viðkomandi gerðum. Efnislegar aðlaganir geta hins vegar falið í sér breytingar á gerðum vegna sérstakra aðstæðna. Þá er einnig unnt að undanþiggja ríki innleiðingu gerðar að heild eða að hluta.
Þá kalla ekki allar gerðir sem teknar eru upp í EES-samninginn á innleiðingu hérlendis, en það fer eftir eðli viðkomandi gerða (reglugerðir, tilskipanir, ákvarðanir, tilmæli) að hvaða skapi um bindandi skuldbindingu er að ræða. Auk þess er ekki skylt að innleiða gerðir sem teknar eru upp í viðauka 31 við EES-samninginn um samstarf utan fjórfrelsisins, jafnvel þótt um reglugerðir eða tilskipanir sé að ræða.
Ekki liggja fyrir tölur yfir óskir um aðlaganir eða undanþágur frá gerðum, hvorki hérlendis, hjá hinum EES/EFTA-ríkjunum né hjá EFTA-skrifstofunni. Ísland hefur samið um ýmsar aðlaganir og undanþágur, hvort sem er að hluta eða í heild. Sem dæmi um nokkrar undanþágur sem Ísland hefur samið um eru t.d. veigamiklar undanþágur frá gerðum um reglur er varða dýraheilbrigði og lifandi dýr. Einnig gilda sérgreindar undanþágur í þessu tilliti, svo sem að því er varðar heimildir til að fóðra jórturdýr hér á landi með fiskmjöli og að því er varðar reglur um viðbrögð við riðu í sauðfé. Jafnframt er Ísland undanskilið tilskipun um orkunýtni bygginga, tilskipun um sumartíma og gerðum sem varða jarðgas. Þá er Ísland einnig undanþegið sameiginlegum reglum um flugvernd í almenningsflugi að hluta, þ.e. hvað innanlandsflug varðar. Eins og að framan greinir er auk slíkra undanþága unnt að semja um aðlaganir og sérlausnir af ýmsum toga, svo sem aðlaganir sem Ísland hefur samið um í tengslum við upptöku orkupakka ESB í EES-samninginn sem og við upptöku á ýmsum tilskipunum ESB á sviði umhverfismála. Þá má bæta við að Ísland þarf hvorki að innleiða gerðir á sviði lestarsamgangna né um skipgengar vatnaleiðir.
2. Liggja fyrir tölur um óskir annarra EES/EFTA-ríkja eftir sambærilegum undanþágum á sama tímabili og hversu oft hefur verið fallist á slíkt?
Ekki liggja fyrir tölur yfir óskir um aðlaganir eða undanþágur frá gerðum, hvorki hérlendis, hjá hinum EES/EFTA-ríkjunum né hjá EFTA-skrifstofunni.
3. Eru allar þær aðlaganir og undanþágur enn í gildi sem veittar voru fyrir árið 2014 og fram kom í svari utanríkisráðherra við fyrirspurn á 144. löggjafarþingi (593. mál) að Ísland hefði á þeim tíma samið um?
Þær aðlaganir og undanþágur sem tilgreindar voru í svari utanríkisráðherra við fyrirspurn á 144. löggjafarþingi (593. mál), sbr. svar við 1. tölul. fyrirspurnarinnar, eiga enn við.
Alls fóru sex vinnustundir í að taka þetta svar saman.
