endurskoðun á lagaumhverfi er varðar uppkaup á landi.
Frú forseti. Uppkaup erlendra auðmanna á jörðum hér á landi er áhyggjuefni og brýnt að takmarka þau strax með lagasetningu. Jarðakaup eru ekki nýmæli hér á landi. Það er hins vegar á allra síðustu árum sem auðmenn hafa sölsað undir sig stór landsvæði. Því miður hafa stjórnvöld staðið álengdar og horft á aðgerðalaus. Það er kaldhæðni örlaganna að á sama tíma og við fögnum 100 ára fullveldi horfum við á eftir landinu okkar í hendur útlendinga sem ekki vilja byggja það. Í fjölmörgum ríkjum eru settar takmarkanir á jarðakaup erlendra aðila hvað stærð landsins og fjölda jarða varðar. Sjálfsagt og eðlilegt er að setja takmarkanir hér á landi með sama hætti og auk þess takmarkanir hvað varðar búsetu, náttúru- og umhverfissjónarmiða og í menningarlegu tilliti.
Samkvæmt núgildandi lögum um eignarrétt og afnotarétt fasteigna, nr. 19/1966, þurfa þeir sem hyggjast kaupa fasteignarréttindi hér á landi, þar á meðal veiðirétt, að vera íslenskir ríkisborgarar eða með lögheimili á Íslandi. Ef um félag er að ræða þurfa allir að vera íslenskir ríkisborgarar eða með lögheimili á Íslandi samfellt í fimm ár. Í lögunum segir jafnframt að ráðherra veiti undanþágu frá þessum skilyrðum. Aðilar frá ríkjum innan EES hafa hins vegar sömu réttindi og íslenskir ríkisborgarar. Það er því ráðherra sem veitir erlendum aðilum utan EES leyfi til að kaupa hér jarðir. Hér er skýrt dæmi um það hvernig Alþingi hefur framselt vald sitt. Eðlilegt er að löggjafinn, Alþingi, ákveði það sjálfur hvaða undanþágur skuli veittar frá skilyrðum laganna. EES-samningurinn veitir opna og löglega leið fyrir erlenda aðila til jarðakaupa hér á landi og sætir það undrun að mínu viti að stjórnvöld skuli ekki hafa sett neinar takmarkanir í þessum efnum eins og löggjöf nágrannaþjóða okkar kveður á um. Nærtækast væri að horfa til norsks réttar um búsetukröfur á jörðum en það ákvæði bítur ekki gegn 40. gr. EES-samningsins og hefði fyrir löngu átt að vera sett í lög hér á landi. Búsetukrafan á jörðum samræmist hugmyndum okkar um blómlega byggð um allt land.
Þess má geta hér að bændahöfðingi á Austurlandi sagði fyrir skömmu að það væri aumingjaskapur stjórnmálamanna að koma ekki taumhaldi á stórfelld jarðakaup útlendinga.
Í maí 2014 kom út vönduð skýrsla á vegum nefndar þáverandi innanríkisráðherra um tillögur til úrbóta í þessum efnum og nauðsynlegar breytingar á lögum. Þá strax hefði Alþingi getað gripið inn í málið með vel undirbúinni lagasetningu en það var ekki gert.
Herra forseti. Þessi þingsályktunartillaga sem við erum að ræða hér er vel unnin að mínu mati og henni fylgir ítarleg greinargerð sem töluverð vinna liggur greinilega að baki. Þarna er ýmis fróðleikur um löggjöf nágrannalandanna eins og í Danmörku og Noregi, þetta er vel unnið, eins og ég segi, og það er þakkarvert. Tilgangurinn með henni er að fela ríkisstjórninni að undirbúa endurskoðun laga og reglugerða um uppkaup á bújörðum og öðru nytjalandi, svo og óbyggðum. Markmiðið verði að setja skýrar reglur sem miði að því að koma í veg fyrir uppkaup erlendra aðila á bújörðum sem ekki hafa lögheimili og fasta búsetu hér.
Það eru fjórir þingmenn Vinstri grænna sem standa að þessari þingsályktunartillögu og eins og við þekkjum þá er ríkisstjórnin undir forsæti sama flokks. Ég hefði því talið að það hefði verið tiltölulega auðvelt fyrir Vinstri græna að bregðast skjótt við þessu mikilvæga máli með lagasetningu. Forsætisráðherra hefði getað rutt brautina strax og tekið á málinu. Nú hafa Vinstri grænir haft verkstjóravaldið í ríkisstjórninni í 15 mánuði og ekkert gert í því að koma í veg fyrir uppkaup erlendra aðila á jörðum. Á sama tíma hafa stórar jarðir fallið í hendur erlendra aðila sem ekki vilja byggja landið. Það er búið, herra forseti, að vinna mikilvæga undirbúningsvinnu sem auðveldar alla lagasetningu hvað þetta varðar. Það er skýrslan frá 2014, eins og ég nefndi hér fyrr. Ríkisstjórnin getur brugðist strax við í þessu mikilvæga máli. Vilji er allt sem þarf í þessum efnum og það er skylda stjórnmálamanna að standa vörð um landið. Tilvera okkar sem þjóðar er landinu að þakka.
