almennar stjórnmálaumræður (eldhúsdagsumræður).

Virðulegur forseti. Góðir áheyrendur. Hvernig lítur framtíðin út? Þær gerast varla stærri eða mikilvægari, spurningarnar sem við getum spurt okkur, og síðustu misserin hefur þessi spurning orðið sífellt ágengari. Loftslagsvandinn þótti vera fjarlægur vandi framtíðarinnar fyrir ekki svo löngu. Það er t.d. ótrúlega stutt síðan umræða um loftslagsmál var sögð vera „hysterísk á köflum og ekki mjög yfirveguð“ í þessum ræðustól hér og þau sem töluðu fyrir metnaðarfullum aðgerðum í loftslagsmálum voru þá jafnframt sögð falla í þá gryfju að mála skrattann á vegginn og gerast heimsendaspámenn.

Þetta var árið 2005, ekki í einhverri grárri forneskju.

Ímyndum okkur hversu miklu betur heimurinn stæði í dag ef hlustað hefði verið á stjórnmálamenn sem litu til lengri framtíðar en kjörtímabilið á enda frekar en að saka þá um að vilja færa Íslendinga aftur í torfkofana.

Sem betur fer hefur umræða um loftslagsmál tekið miklum breytingum til hins betra á síðustu árum enda er loftslagsvandinn ekki bara vandi framtíðarinnar heldur líka samtímans. Og vegna þess að ekki var hlustað nægjanlega á þau sem vildu grípa til aðgerða miklu fyrr, þegar þurfti, stefnir heimurinn að óbreyttu í hamfarahlýnun af mannavöldum.

Forseti. Mér finnst ekki nógu oft sagt hér inni hversu mikið er spunnið í ungt fólk dagsins í dag. Á síðustu árum höfum við séð fjöldahreyfingu barna og ungmenna rísa upp við hvert tilefnið á fætur öðru til að vekja samfélagið til umhugsunar um málefni sem brýnt er að bregðast við.

Nýjasta bylgjan og mögulega sú öflugasta er loftslagsverkfallið. Um allan heim stígur ungt fólk fram til að berjast fyrir framtíðinni, enda koma saman í loftslagsmálunum öll helstu baráttumál þess réttláta samfélags sem við viljum byggja, hvort sem það er heilbrigði, jöfnuður, jafnrétti eða friður. Baráttan gegn fátækt er ekkert án loftslagsmála. Þetta er framtíð unga fólksins sem neitar að leyfa okkur sem eldri erum að stela frá sér.

Sumir segja að besta leiðin til að spá fyrir um framtíðina sé að skapa hana sjálf. Það er akkúrat það sem unga fólkið í loftslagsverkfalli er að gera. Þau mótmæla aðgerðaleysi stjórnvalda. Sú lýsing er kannski of almenn eða kerfisleg til að maður nái almennilega utan um hana. Mig langar aðeins að umorða hana: Loftslagsverkfallið beinist að aðgerðaleysi mínu. Það beinist að aðgerðaleysi okkar allra sem hér sitjum. Það beinist að öllum kjörnum fulltrúum á öllum þingum og í öllum ríkisstjórnum heims vegna þess að staðreyndin er sú að þrátt fyrir mörg jákvæð skref á síðustu árum hefur enn hvergi verið gert nóg til að snúa við loftslagsbreytingum.

Á föstudaginn var mætti ég einu sinni sem oftar í verkfall á Austurvelli til að hlusta. Þar bað einn ræðumaðurinn, Gunnhildur Fríða Hallgrímsdóttir, okkur um að loka augunum og ímynda okkur að árið væri 2050 og að mannkynið hefði náð að sigrast á baráttunni við loftslagsbreytingar. „Hvernig fór fólkið að því?“ spurði skólabarn í þessari framtíðarsýn Gunnhildar og fékk einfalt svar: „Með því að vinna sem eitt, sem mannkyn en ekki lönd, með því að vera sammála um það að við viljum eiga framtíð á þessari jörðu. Það var að vísu mjög erfitt, það þurfti að fórna ýmsu, en þau græddu líka margt.“ „En var það þess virði?“ „Svo sannarlega.“

Er það ekki einmitt svona sem við viljum að framtíðin líti út?

Þá þurfum við að standa undir þeirri ábyrgð sem okkur er falin sem kjörnum fulltrúum. Við þurfum að grípa til aðgerða. Það hrekkur nefnilega skammt að almenningur minnki kjötát, flokki rusl eða fyllist flugviskubiti ef við sem um valdataumana höldum leggjum ekki okkar af mörkum. Krafan hlýtur að vera að við tökum saman höndum þvert á flokka af því að flokkar skipta ekki máli í baráttunni fyrir framtíðina.

Við þurfum að gera þessa sýn sem Gunnhildur lýsti að veruleika. Við þurfum að bjóða upp á stjórnmál fyrir framtíðina.