dýrasjúkdómar o.fl.
Frú forseti. Ég kem hingað til að gera grein fyrir áliti minni hluta atvinnuveganefndar um frumvarp til laga um breytingu á lögum um dýrasjúkdóma og varnir gegn þeim, lögum um matvæli og lögum um eftirlit með fóðri, áburði og sáðvöru. Tímans vegna mun ég bara stikla á stóru í þessu nefndaráliti en þar segir m.a., með leyfi forseta:
„Minni hlutinn bendir á að heilbrigði íslenskra búfjárstofna er mun betra en almennt er í Evrópu. Vegna einangrunar landsins er Ísland laust við fjölmarga dýrasjúkdóma sem hafa verið landlægir í Evrópu öldum saman. Af því leiðir að innlendir búfjárstofnar eru viðkvæmir fyrir smiti af slíkum pestum og fári þar sem viðnám þeirra er lítið sem ekkert. Minni hlutinn bendir á að notkun sýklalyfja hérlendis er mun minni en annars staðar í Evrópu og er íslenskur landbúnaður að þessu leyti í öfundsverðri stöðu. Til dæmis hefur tekist að halda kampýlóbakter í skefjum í eggja- og kjúklingabúskap og þykir árangur Íslendinga í þessum efnum eftirtektarverður. Minni hlutinn bendir á að mikilvægt er að viðhalda þessari einstöku stöðu sjúkdóma í íslenskum landbúnaði og viðhalda jafnframt hreinleika íslenskra landbúnaðarafurða.“
Í álitinu er vitnað í grein Sigurðar Sigurðarsonar, dýralæknis á Keldum, sem birtist í Bændablaðinu 16. maí sl. þar sem hann hvetur alþingismenn til að standa gegn frumvarpinu, m.a. með vísan til framangreindra raka. Bendir Sigurður jafnframt á að áður óþekktir smitsjúkdómar hafi margoft borist til landsins með ógætilegum og óþörfum innflutningi og valdið stórfelldu tjóni og erfiðleikum, þrátt fyrir viðnámsaðgerðir og varúðarráðstafanir. Telur hann það sama eiga við um þær viðnámsaðgerðir sem boðaðar hafa verið, barist hafi verið gegn afleiðingum slíkra ákvarðana stjórnvalda og þó að tekist hafi að útrýma mörgum innfluttum smitsjúkdómum hafi það verið með ærnum tilkostnaði og fórnum. Sigurður bendir í grein sinni á að frumvarpið hafi jafnframt í för með sér aukna hættu á innflutningi sýklastofna sem engin lyf vinna á og að það sé hættulegt heilsu manna og dýra. Telur hann að verið sé að hrekjast undan þrýstingi hagsmunaafla innan lands og reglum erlendis frá.
Ég ætla að grípa hérna niður þar sem er vitnað í umsögn Félags eggjabænda þar sem bent er á að hætta sé á margvíslegum óafturkræfum afleiðingum fyrir íslenska eggjaframleiðslu og landbúnað í heild. Þar segir að heilnæmi íslenskra eggjaafurða sé eins og best verði á kosið og notkun sýklalyfja nær óþekkt svo áratugum skiptir. Innflutningur á erfðaefni sé háður mjög ströngum skilyrðum og því sé sjúkdómastaða með eindæmum góð. Bent var á að málið þyrfti meiri umfjöllun og lagt til að gildistöku yrði frestað enn frekar. Leggja þurfi línur um eftirlit og viðbótarvarnir og kröfur um að framleiðsluaðferðir séu ekki lakari en hérlendis.
Frú forseti. Ég vil grípa frekar niður í þetta álit minni hlutans, með leyfi forseta:
„Í umsögnum var enn fremur bent á að bæta þyrfti merkingar á innfluttu kjöti hvað varðar lyfjanotkun í framleiðslu eða upprunalandi og gera strangar kröfur um lekaheldar umbúðir, meðferð vöru og flutningsleiðir. Vel skilgreind viðbragðsáætlun þurfi að vera fyrir hendi þegar nær alónæmar eða alónæmar bakteríur greinist ásamt heimild til að stöðva dreifingu. Bent var á að í lögum verði að kveða skýrt á um ábyrgð framleiðenda og innflytjenda á að tryggja heilnæmi sem og viðurlög við brotum.“
Minni hlutinn tekur undir þau sjónarmið sem hér hafa verið rakin og bendir á í þessu samhengi að þingmenn Miðflokksins hafa lagt fram frumvarp til laga um breytingu á lögum um matvæli á þskj. 1189 þar sem lagt er til að upplýsingar um notkun sýklalyfja í matvælaframleiðslu verði neytendum aðgengilegri. Aðdragandi málsins er vissulega vel rakinn í greinargerð með frumvarpinu, þar á meðal ferill málsins á vettvangi sameiginlegu EES-nefndarinnar, samningsbrotamál gagnvart EFTA-dómstólnum og skaðabótamál fyrir innlendum dómstólum. Í því sambandi vakna spurningar um hvort nægilega hafi verið gætt að íslenskum hagsmunum á öllum stigum málsins og að þeirri sérstöðu sem landið óumdeilanlega hefur.
Eins og fram hefur komið, m.a. í máli framsögumanns meiri hluta, hefur meiri hlutinn lagt fram þingsályktunartillögu um aðgerðaáætlun um matvælaöryggi og vernd búfjárstofna. Felur hún í sér mótvægisaðgerðir sem miða að því að vernda íslenskan landbúnað og búfé eftir að innflutningur landbúnaðarafurða verður heimill og hefur þeim aðgerðum fjölgað meðan málið hefur verið til þinglegrar meðferðar. Minni hlutinn bendir í sínu áliti á að í umsögn Bændasamtaka Íslands komi m.a. fram að samtökin leggist fyrst og fremst gegn því að frumvarpið verði samþykkt. Að öðrum kosti óskuðu samtökin þess að gildistöku laganna yrði frestað og gripið til aðgerða til að lágmarka það tjón sem orðið getur, annars vegar með því að tryggja fjármögnun og framkvæmd mótvægisaðgerða og hins vegar með því að fela þar til bærri stofnun að gera greiningarmörk vegna sýklalyfjaónæmra baktería í matvælum og banna markaðssetningu á afurðum sem í ræktast sýklalyfjaónæmar bakteríur.
Það er rakið í áliti minni hlutans að Landssamband kúabænda segir í umsögn sinni að nauðsynlegt sé að ráðast í mótvægisaðgerðir, hvort sem frystiskyldan verði afnumin eða ekki, og enn fremur að óraunhæft sé að nauðsynlegri vinnu við innleiðingu þeirra og fjármögnun yrði lokið fyrir áætlaða gildistöku. Minni hlutinn telur mótvægisaðgerðirnar góðra gjalda verðar og styður þær að sjálfsögðu, svo langt sem þær ná. Hins vegar tekur minni hlutinn undir framangreind sjónarmið og telur sýnt að mótvægisaðgerðirnar verði hvorki komnar til framkvæmda né fjármagnaðar að fullu áður en gildistaka er áætluð, líkt og Bændasamtökin bentu á, og telur því þörf á lengri fresti á þessu máli en áformaður er.
Minni hlutinn getur af þessum ástæðum ekki lagt til að málið verði samþykkt án þess að fyrir liggi tímasett áætlun mótvægisaðgerða og fjármögnun þeirra sé tryggð. Undir álitið rita sá sem hér stendur, Ólafur Ísleifsson, og Sigurður Páll Jónsson.
Frú forseti. Það hefði verið ástæða til að vísa í mun fleiri umsagnir en þarna er gert en hér hefur verið leitast við að hafa knappan texta og stutta framsögu. Ég vil sérstaklega geta mjög mikilvægrar umsagnar Læknafélags Íslands og mætti nefna fleiri góðar og vandaðar umsagnir sem liggja fyrir í þessu máli og ber að þakka fyrir þær.
Frú forseti. Ég hef lokið máli mínu.
