áhrif Covid-19 faraldursins og viðbrögð stjórnvalda, munnleg skýrsla forsætisráðherra.

Forseti. Ég þakka þessa tímabæru umræðu. Ég geri ráð fyrir að hún muni fyrst og fremst snúast um þau mál þar sem ríkisstjórnin hefur helst látið til sín taka, þ.e. á sviði efnahagslegra viðbragða við þessu ástandi.

Við í Miðflokknum og stjórnarandstöðunni allri höfum stutt allar þær tillögur sem ríkisstjórnin hefur komið með til að takast á við þennan vanda og við munum áfram styðja hverja einustu tillögu sem til úrbóta horfir við að hjálpa fólki að komast í gegnum erfiðleikana. Ég verð þó að viðurkenna að það olli mér og okkur í stjórnarandstöðunni verulegum vonbrigðum að stjórnarmeirihlutinn skyldi fella hverja einustu tillögu stjórnarandstöðunnar til að bæta það sem ríkisstjórnin hafði þegar lagt fram. Í sumum tilvikum var eingöngu um það að ræða að gera ráðherrum kleift að standa við það sem þeir höfðu boðað. Maður skyldi ætla að ef mönnum væri alvara með tali um mikilvægi þess að standa öll saman og að þingið ynni saman hlyti sú samstaða og samvinna að virka í báðar áttir. Ég vona að breyting verði þar á og að samstöðu- og samvinnutalið birtist í þinginu í raun.

Það er mikilvægt að stjórnvöld skuli fylgja leiðsögn þeirra sem best þekkja til á hverju sviði, en það er líka mjög mikilvægt að þegar stjórnvöld kynna stefnu sína sé sýn þeirra skýr. Þess vegna veldur dálitlum áhyggjum þegar ráðherrar tala hver í sína áttina, oft ósamræmanlegt og stundum virðist bera á því að ráðherrar sjái tækifæri í því að koma sínum sérstöku áhugamálum á dagskrá í skjóli þessa ástands. Þó að ríkisstjórn eigi að sjálfsögðu að fylgja leiðsögn þeirra sem best þekkja til þarf leiðsögnin að vera skýr frá stjórnvöldum og samræmd.

Þær aðgerðir sem boðaðar hafa verið hafa margar verið til bóta en nú held ég að það blasi við öllum að meira þarf til, umfangsmeiri aðgerðir þarf og þær þurfa að vera einfaldari og almennari því að við aðstæður sem þessar er ekki svigrúm til að fara í flóknar útfærslur, jafnvel að því marki að tekið geti vikur eða mánuði að leysa úr til að mynda vanda fyrirtækja sem standa frammi fyrir uppsögnum, jafnvel gjaldþroti innan skamms tíma. Ég vona að þær aðgerðir sem birtast okkur í framhaldinu verði skýrari, almennari og umfangsmeiri og geri okkur kleift að koma til móts við þá hópa sem ég var ánægður með að heyra hæstv. forsætisráðherra nefna áðan, að einhverju leyti þá hópa sem hafa gleymst eða ekki verið tekið nægt tillit til til þessa. Sérstaklega ánægjulegt var að heyra hæstv. ráðherra nefna matvælaframleiðsluna, landbúnaðinn, en það er gríðarlega mikilvægt að við komum til móts við þá atvinnugrein núna þegar jafnvel Evrópusambandið sjálft víkur frá ýmsum af sínum reglum til að koma til móts við matvælaframleiðslu í hverju landi fyrir sig.

Þegar ríkisstjórnin kynnti aðgerðir sínar á sínum tíma voru þær sagðar umfangsmestu aðgerðir Íslandssögunnar í efnahagsmálum. Umfang þeirra er 230 milljarðar. Þegar betur var að gáð var megnið af þessu hugsanlegar lánveitingar hjá bönkunum sem enn er mikil óvissa um, frestanir til skamms tíma á skattgreiðslum og fleira slíkt. Hæstv. fjármálaráðherra virtist hafa gleymt því þegar hann kynnti þetta að hann hafði sjálfur tekið þátt í að kynna efnahagsaðgerðir þar sem umfangið nam 1.200 milljörðum kr., en það jákvæða við að rifja það upp er að það er áminning um hversu mikið svigrúm stjórnvöld hafa núna til að bregðast almennilega við þessu ástandi og gera það mjög myndarlega, víðtækt og almennt. Mikilvægt er að gera það á þann hátt að það nái til sem flestra án þess að verið sé að nota tækifærið í flokkspólitískum tilgangi eða koma á framfæri einhverjum sérstökum flokkspólitískum áhugamálum. Þannig er ég viss um að við öll í þinginu getum náð saman um að bregðast við þessum vanda með mjög almennum og víðtækum hætti og gera það sem þarf til að komast í gegnum þetta.