fimm ára samgönguáætlun 2020-2024.
Hæstv. forseti. Ég hef áhuga á að fara í örlitla söguskýringu, upprifjun, og minnast á árið 1997. Það ár sameinaðist Kjalarnes Reykjavík. Sumir höfðu orð á því að þar hefði Reykjavík gert samning aldarinnar. Af hverju voru Kjalnesingar að sameinast yfir höfuð? Það hefði legið beint við að þeir sameinuðust Mosfellsbæ. Þeim var sennilega rétt gulrót. Gulrótin var Sundabraut, sem hefði tengt Kjalarnes við Reykjavík stystu leið. Þeir hefðu því haft greiðan aðgang að þeirri þjónustu sem höfuðborgin býr yfir og ber að veita öllum landsmönnum.
Sundabraut hefur ótal aðra kosti. Hún styttir leiðina frá bæjum eins og Akranesi og Borgarnesi til Reykjavíkur. Hún hefur með öryggi að gera og við þekkjum það á þessu landi að ýmislegt getur gerst og ein flóttaleið er ekki einungis óskynsamleg heldur er hún glapræði. Einn aðalkosturinn við Sundabraut er að með henni myndast tenging við Geldinganes en Geldinganes eru 390 hektarar, þrisvar sinnum stærra en Keldnaland sem mikið er í umræðunni um þessar mundir og í tengslum við félag sem illu heilli stendur til að stofna um uppbyggingu samgönguinnviða á höfuðborgarsvæðinu. Virði Keldnalands í dag gæti verið nálægt 15 milljörðum. Virði þess er þó hægt að auka margfalt. Það er gert með því að draga úr framboði á lóðum. Það þarf að vísu ekki þar sem framboð er jú lítið.
Í dag má áætla að lóðaverð, gatnagerðargjöld og önnur gjöld af 100 m² íbúð á höfuðborgarsvæðinu séu á bilinu 8–10 milljónir. Þetta þýðir að íbúðaverð er 20–25% hærra en það þyrfti að vera væri nægt framboð af lóðum. Hver borgar? Auðvitað fasteignaeigendur og leigjendur. Allir vita að leiguverð fylgir fasteignaverði. Það er því alltaf almenningur sem borgar brúsann. Auk þess að almenningur borgar orkuverð fyrir húsnæði mun almenningur þurfa að borga fyrir uppbyggingu borgarlínu og rekstur hennar í framtíðinni. Spurningin er því: Verður fyrirbærið notað? Ýmsar kannanir hafa verið gerðar á ferðavenjum og ein þeirra, þar sem ferðir með strætó voru mældar, sýnir að árið 2002 voru 9% þeirra sem fóru með strætó á leið í skóla en árið 2019 var það hlutfall 7%. Á þessu geta verið ýmsar skýringar. Ein þeirra gæti verið aukið fjarnám eða eitthvað þess háttar. Mér er til efs að þeir sjúklingar sem þurfa að leita á Landspítalann muni fara þangað með borgarlínu.
Hver er rökstuðningurinn fyrir hugarórum borgarstjóra Reykjavíkur? Hann nefnir í skýrslu dæmi um borgir af svipaðri stærð og Reykjavík og tiltekur m.a. Óðinsvé, Árósa, Álaborg, Le Mans og Angers. Allar þessar borgir hafa kerfi léttlesta. Þessi kerfi eru á bilinu 12–14,5 km. Borgarlína Dags B. Eggertssonar á að vera 57 km. Hvað kostar hún á endanum? Það veit enginn, ekki einu sinni Dagur. Borgarlína í Helsinki er stundum nefnd, þó of sjaldan. Þar er kerfi nútímalegra sporvagna og er talsvert notað. Þar sem það er mest notað miðsvæðis í borginni er ekki þrengt að bílaumferð. Hún á sinn tilverurétt, þar kemst bílaumferð óhindrað, og fólk hefur val. Miðsvæðis, þar sem mest er af byggingum, er mikið pláss, sennilega 30 m breitt, undir kerfið og nægt pláss fyrir bílaumferð. En þegar nær dregur, miðsvæðis inni í hverfum, samnýtir kerfið umferðargötur. En hér á að byrja á öfugum enda. Það á að byrja á því að troða niður borgarlínu á svæði þar sem ekkert pláss er fyrir hana, sé ætlunin að önnur umferð eigi sinn sjálfsagða tilverurétt. Í úthverfum er víða hægt að koma borgarlínu við, hér miðsvæðis gæti þurft að grípa til aðgerða eins og að leggja Miklubraut í stokk. En tíminn sem fer í það hefur ekki verið reiknaður út. Þaðan af síður hvaða óværa gýs upp þegar byrjað verður að grafa á því svæði.
Hæstv. forseti. Ég er ekki hálfnaður með ræðuna þannig að ég óska eftir því að verða settur aftur á mælendaskrá.
