151. löggjafarþing — 50. fundur,  28. jan. 2021.

staða stóriðjunnar.

[11:38]
Horfa

Rósa Björk Brynjólfsdóttir (Sf):

Herra forseti. Það eru gríðarlega miklar breytingar að eiga sér stað í orkugeiranum úti um allan heim. Samkeppnishæfni Íslands er að breytast á ótrúlega miklum hraða. Verð á umhverfisvænum orkugjöfum er að lækka úti um allan heim, sér í lagi á sólar- og vindorku sem breytir allri samkeppnishæfni Íslands á örskömmum tíma. Sem dæmi hafa vindorkugarðar í sjó í Norður-Atlantshafi nú þegar lækkað raforkuverð á því svæði og áætlað er að lækkunin muni nema um 60% samkvæmt færustu sérfræðingum.

Árið 2030 er á næsta leiti og fjölmörg lönd hafa sett sér gríðarlega metnaðarfull markmið varðandi samdrátt í útblæstri það ár miðað við árið 1990. Það er því miður dapurleg staðreynd að Ísland er ekki í hópi metnaðarfyllstu landa þegar kemur að viðmiðum í samdrætti í útblæstri, en þar skipta stóriðja, iðnaður og samgöngur langmestu máli. Það þarf nauðsynlega nýja nálgun í raforkuframleiðslu okkar Íslendinga og þar skiptir öllu máli að hugsa skapandi, vera óhrædd við hraðar breytingar og að halda ekki í horfna tíma.

Herra forseti. Loftslagsváin er stærsta viðfangsefni okkar tíma og komandi kynslóða. Orkukerfi heimsins eru í lykilhlutverki þegar tekist er á við loftslagsvána. Fulltrúar Landsvirkjunar, stærsta orkufyrirtækis landsins, hafa sem betur fer talað fyrir nýjum grænni og enn umhverfisvænni nálgunum en áður í orkugeiranum hér á landi og er það vel. Í orkustefnu fyrir Ísland, sem kynnt var og lögð fram í október síðastliðnum, eru mörg góð viðmið þegar kemur að umhverfismálunum og loftslagsmálunum, en orkustefnan veigrar sér líka við að takast á við erfiðar og krefjandi pólitískar spurningar á borð við stöðu og framtíð stóriðjunnar eða möguleika á útflutningi á raforku. Það verður að vera til skýr stefna um framtíð stóriðjunnar til að við sjálf höfum stjórn á aðstæðunum sem eru að breytast í framleiðslu raforku en ekki erlend stórfyrirtæki á borð við Rio Tinto. Eins og við sáum nýlega var því að hótað að leggja niður álverið í Straumsvík með nánast einu pennastriki.

Skýr stefna og sýn stjórnvalda í málefnum stóriðju er ekki bara nauðsynleg út frá stöðunni í loftslagsmálum heldur líka út frá atvinnustefnu. Við þurfum að undirbúa sköpun nýrra, grænna starfa í landinu (Forseti hringir.) til að vera viðbúin þessari byltingu í framleiðslu á raforku, en ekki að lengja í hengingarólinni. Það er óboðlegt gagnvart þeim alþjóðlegu skuldbindingum (Forseti hringir.) sem við höfum undirgengist í loftslagsmálum, en ekki síður gagnvart þeim hundruð starfsmanna sem vinna í stóriðju og afleiddum störfum sem þurfa að vita að þau séu gripin (Forseti hringir.) og að framtíðaratvinnumöguleikar þeirra geti breyst og þróast en ekki horfið.