símhleranir á árunum 1949 til 1968.

Herra forseti. Hér á landi tíðkast að telji einstaklingar ríkisvaldið gera á sinn hlut sækja þeir rétt sinn í samræmi við lög. Það á við í þessu máli eins og öðrum. Að dómsmálayfirvöld biðjist afsökunar vegna niðurstöðu dómara er með öllu óþekkt. Mál eru til lykta leidd fyrir dómstólum. Að deila við dómarann eftir á skiptir almennt engu.

Í þessu máli hafa menn látið eins og dómarar hafi verið valdalaus verkfæri í höndum dómsmálaráðherra og dómarar hafi farið án rökstuðnings að hans vilja. Í þeirri afstöðu felst dæmalaus óvirðing við þá dómara sem hlut áttu að máli. Hér má nefna síðustu hleranir 1968 en þá heimilaði Þórður Björnsson sakadómari, lengi bæjarstjórnarfulltrúi Framsóknarflokksins og eindreginn andstæðingur Sjálfstæðisflokksins, að sími yrði hleraður. Á að trúa því að þessi áhrifamaður í Framsóknarflokknum, sem þá var raunar í harðri stjórnarandstöðu gegn Sjálfstæðisflokknum, hafi heimilað dómsmálaráðherra Sjálfstæðisflokksins að stunda pólitískar njósnir um andstæðinga sína?

Í umræðunum eins og nú er til þeirra stofnað er einnig ástæðulaust að gleyma því að Kjartan Ólafsson var framkvæmdastjóri flokks, Sósíalistaflokksins, sem hafði á stefnuskrá sinni að ná völdum í landinu með ofbeldi. Engin ástæða er til að skauta fram hjá þeirri staðreynd. Kjartan var jafnframt einn helsti milligöngumaður um samskipti við bræðraflokkinn í Austur-Þýskalandi sem stóð fyrir mestu persónunjósnum allra tíma.

Formaður miðstjórnarflokks Kjartans, Brynjólfur Bjarnason, hótaði þingmönnum aftöku áður en gengið var til atkvæða um inngöngu Íslands í Atlantshafsbandalagið og árás gerð á Alþingishúsið eftir að þeir félagar Brynjólfur Bjarnason og Einar Olgeirsson létu þau röngu boð út ganga að þeir væru fangar hér í húsinu.

Trúir stefnu sinni hikuðu kommúnistar og sósíalistar hér á landi ekki við að beita valdi í þágu eigin málstaðar. Fræg eru átök þeirra gegn bæjarstjórn 9. nóvember 1932 og gegn Alþingi 30. mars 1949 en þá var gerð alvarlegasta atlagan að lýðræði og þingræði á Íslandi. Í þeim átökum sannaðist að lögregla átti mjög undir högg að sækja. Hún var einfaldlega of fáliðuð og illa búin. Þess vegna var sú stefna mótuð að lögreglan skyldi treysta á almenna borgara sér til aðstoðar. Í þeirri varnarráðstöfun er að finna skýringu á öllum símhlerunum. Lögreglan fór fram á milligöngu dómsmálaráðuneytis gagnvart dómstólum um þær heimildir sem veittar voru. Hér var um lið í lögregluaðgerðum að ræða.

Öll tilvikin sem um ræðir tengjast ákveðnum viðburðum. Hið sama á við enn þann dag í dag. Lögreglan skipuleggur aðgerðir í samræmi við greiningu og hættumat og mælist til þess að hafa þær heimildir hverju sinni sem hún telur best duga til þess að gegna hlutverki sínu. Hið sama á við nú og áður, það ræðst af atvikum og framvindu mála hvort lögreglan nýtir sér þær heimildir sem hún fær frá dómurum.

Við höfum kynnst því hin síðari ár hvernig brugðist er við aukinni hættu á hryðjuverkum. Nú eru gerðir alþjóðasamningar byggðir á alþjóðlegu hættumati og þjóðum gert skylt að innleiða þá í eigin löggjöf eins og við þekkjum af umræðum hér á þingi. Löggjöf um heimildir lögreglu hefur einnig þróast í tímans rás og mikill bálkur um það efni, frumvarp til laga um meðferð sakamála, hefur verið hér til umræðu á þingi í vetur. Er ástæða til að fagna þeirri samstöðu sem myndast hefur í allsherjarnefnd þingsins við meðferð málsins.

Ég treysti því að nú sé öllum þingmönnum vel kunnugt um heimildir lögreglu í þessum efnum eftir umræður vetrarins og hvaða skilyrðum þær eru háðar. Ég hef ekki kynnt mér nein af þeim gögnum sem liggja að baki rannsóknum Kjartans Ólafssonar en ég hef enga ástæðu til að ætla að lögreglan hafi hlerað síma án dómsúrskurðar.