niðurfelling námslána.
Frú forseti. Ég kem hingað upp til að tjá mig um hversu mikilvægt það er að við í sláum þá afsökun í burtu að það sé ekki heimild til að fella niður námslán. Við vitum að eftir hrun hækkuðu námslán margra alveg gríðarlega mikið í verðbólgunni og þetta er fólk sem hefur í langan tíma verið að sligast undir álaginu og þeim bagga sem þessi gríðarlega háu námslán eru. Margir hrökkluðust líka úr námi út af þessu, sem er mjög kostnaðarsamt fyrir samfélagið. Það er ekki samfélaginu til bóta að fólk hrökklist úr námi vegna of hárra námslána. Nú erum við aftur að lenda í efnahagsástandi þar sem verðbólga er að hækka og það hefur áhrif á námslán og jafnvel námslán þeirra sem urðu fyrir gríðarlegum áhrifum af hruninu. Óréttlætið er svo mikið, forseti, að þetta verður að leiðrétta. En þetta snýst ekki bara um óréttlæti, þetta er líka efnahagsmál því að það er gríðarlega kostnaðarsamt fyrir samfélagið allt að fólk sé bugast undan álagi. Þetta hefur áhrif á getu fólks til að taka þátt í samfélaginu, þetta hefur áhrif á frelsi fólks til þess að vinna við það sem það brennur fyrir. Það hversu mikil námslán fólk er með á bakinu þegar það kemur úr náminu hefur áhrif á ákvarðanatöku þess þegar kemur að vinnumarkaðnum og öðru. Við erum mögulega að missa ótrúlega mikið af hæfu fólki úr samfélagslegum störfum og yfir í önnur störf sem fólk kýs sér einungis vegna launa af því að það neyðist til þess, vegna þess að það er með svo há námslán sem það þarf að greiða til baka.
Það leiðir mig inn í annan hluta umræðunnar sem er kannski ekki beintengdur þessu þingmáli sem við ræðum en er lánakerfið í heild sinni. Ef okkur er alvara með að skapa hvata t.d. fyrir fólk til að stofna fjölskyldur, eignast börn, að vinna við það sem það hefur ástríðu fyrir, að fólk sé raunverulega frjálst til að taka ákvarðanir sem styðja við ástríðu þess og fjölskyldna þess og framtíðarsýn, þá verðum við að fjárfesta í fólkinu í samfélaginu og við gerum það ekki með því að festa fólk í skuldafangelsi vegna námslána. Það segir sig sjálft að það er ekki samfélaginu til bóta. Það er því ofboðslega mikilvægt að við byrjum að horfa á þennan málaflokk, eins og svo marga aðra málaflokka, sem tækifæri til að fjárfesta í fólki. Nám er fjárfesting og við viljum fjárfesta í fólki svo það komi úr náminu og sé frjálst til að taka að sér vinnu sem það raunverulega brennur fyrir án þess að vera algerlega bugað af þeim þungu byrðum sem eru afborganir af námslánum og hvað þá þegar verðbólgan keyrir þær upp í einhvern ómöguleika í huga fólks, þannig að það nær aldrei að greiða lánið niður.
Það er ótrúlega mikilvægt skref að taka á þeim uppsafnaða vanda hversu há námslán margir í samfélaginu eru með út af gríðarlegri verðbólgu. Þau eigum við að sjálfsögðu að fella niður. Við verðum að leiðrétta hag þessa fólks og svo líta til framtíðar og færa þetta lánakerfi meira inn í fjárfestingu og styrkjakerfi og horfa á þetta sem fjárfestingu til framtíðar.
