þjónusta sérgreinalækna á landsbyggðinni.
Herra forseti. Ég vil byrja á að þakka hæstv. heilbrigðisráðherra fyrir að taka sér tíma til að ræða þetta mikilvæga mál og bregðast jafn skjótt við beiðni minni um þessa umræðu og raun ber vitni. Það er sannarlega til fyrirmyndar. Síðustu vikur, og raunar ár og áratugi, hefur verið mikil umræða um þjónustu sérgreinalækna við íbúa utan höfuðborgarsvæðisins. Staðreyndin er að flestir sérgreinalæknar búa og starfa á höfuðborgarsvæðinu, sem gerir það að verkum að íbúar sem búa utan þess þurfa yfirleitt að sækja þjónustu til höfuðborgarsvæðisins með tilheyrandi kostnaði og vinnutapi. Enn meira áhyggjuefni er að þessi staða virðist hafa þau áhrif að íbúar utan höfuðborgarsvæðisins nýta sér síður þjónustu sérgreinalækna og sýna tölur þannig að íbúar Austurlands nýta sér sérgreinaþjónustu lækna þrisvar sinnum sjaldnar en íbúar höfuðborgarsvæðisins. Það segir sig því sjálft að í því felst sú hætta að íbúar Austurlands fari á mis við jafnvel lífsnauðsynlega þjónustu.
Mig langaði því að spyrja hæstv. ráðherra eftirfarandi spurninga: Hver er stefna ráðuneytisins varðandi veitingu þjónustu sérgreinalækna um land allt? Er ráðherra sammála forstjóra Sjúkratrygginga Íslands um að hagkvæmara væri að semja við sérgreinalækna um að veita aukna þjónustu í heimabyggð? Ef svo er, hvaða leið telur ráðherra að sé vænlegust til að tryggja þjónustu í heimabyggð? Kæmi til greina að skilgreina ákveðna sérgreinalæknaþjónustu sem nærþjónustu sem veita eigi í öllum heilbrigðisumdæmum landsins? Kæmi til greina að semja við Landspítalann um að veita slíka þjónustu? Hvenær stendur til að ljúka samningum við sérgreinalækna sem hafa verið lausir frá áramótum? Telur ráðherra að gert sé nægjanlega ráð fyrir kostnaði við að veita þessa þjónustu í fjárlögum?
Herra forseti. Íslensk löggjöf er alveg skýr með að það er óheimilt að mismuna fólki á grundvelli ýmissa þátta gagnvart heilbrigðisþjónustunni, þar á meðal búsetu. En ljóst er að okkur hefur mistekist að veita þjónustu sérgreinalækna um allt land. Þó að fólk fái vissulega stuðning til að sækja heilbrigðisþjónustu til Reykjavíkur, þ.e. greiðslu ferðakostnaðar tvisvar á ári, þá dugar það skammt til að bæta upp annan kostnað sem fylgir, svo sem gistingu, vinnutap, uppihald o.s.frv. Í viðtali við Maríu Heimisdóttur, forstjóra Sjúkratrygginga Íslands, á RÚV nýverið, kom fram að Sjúkratryggingar Íslands endurgreiddu 546 millj. kr. í ferðakostnað á síðasta ári, þannig að ljóst er að heilmiklir fjármunir eru undir. Það má því ætla að í raun væri mun hagkvæmara fyrir ríkið að færa þjónustuna til fólksins í stað þess að færa allan þennan fjölda íbúa suður til að sækja þjónustuna. Þannig minnkum við einnig vinnutap o.s.frv., sem einnig er bót fyrir ríkið þegar upp er staðið.
Í stuttu máli sagt þá er það ekki hagkvæm nýting á fjármunum eins og við höfum staðið að málum fram að þessu. Það var því fagnaðarefni, má segja, þegar fram kom að forstjóri SÍ virðist vera sammála þessu. En það er ljóst að við þurfum einhverja hvata inn í kerfið til að fá sérgreinalækna til þess að starfa utan höfuðborgarsvæðisins, eða í það minnsta heimsækja svæðaregluna. Það er ekki ásættanlegt að tilviljanir ráði því hvort sérgreinalæknar veiti þjónustu utan höfuðborgarsvæðisins. Við þurfum að byggja upp þótt ekki sé nema grunnsérgreinaþjónustu um landið sem treysta má á. Þannig tel ég mikilvægt að skilgreina ákveðna sérgreinalæknaþjónustu sem nærþjónustu í öllum heilbrigðisumdæmum landsins, t.d. augnlækna-, geðlækna- og kvensjúkdómalæknaþjónustu o.s.frv. Þá erum við að tala um stöðuga viðveru eða a.m.k. mjög reglulegar heimsóknir slíkra lækna, enda ekki boðlegt að aðeins sé hægt að nálgast þjónustuna tvisvar á ár. Þar með er oft erfitt fyrir sjúklinga að komast að þar sem ýmislegt getur komið upp á og sjúklingar geta endað á að bíða í hálft eða jafnvel heilt ár eftir því að komast til læknis.
Við höfum dæmi þar sem heppnast hefur vel að koma á reglubundnum heimsóknum sérgreinalækna. Þannig koma t.d. læknar frá Landspítala reglulega á Sjúkrahúsið á Akureyri, og þá hefur verið í gangi tilraunaverkefni í samstarfi við Heilbrigðisstofnun Austurlands, sem nú hefur fengið varanlegt fjármagn til að tryggja þjónustu sérgreinalækna við íbúa heilbrigðisumdæmis með samningum við Sjúkrahúsið á Akureyri og Landspítala. Það verkefni hefur t.d. sannað sig, en á 12 mánaða tímabili sinntu læknarnir 850 komum einstaklinga sem annars hefðu þurft að sækja þjónustu utan landshlutans. Það má því fagna því að tekist hafi að tryggja þetta verkefni áfram. En betur má ef duga skal og ljóst er að við þurfum að gera betur.
Herra forseti. Það er ekki boðlegt að fólk sem býr utan höfuðborgarsvæðisins hafi ekki sambærilegt aðgengi að heilbrigðisþjónustu og aðrir og við verðum að laga það. Ég vona að hæstv. ráðherra sé mér sammála um það.
