stéttarfélög og vinnudeilur.

Virðulegi forseti. Þetta er tiltölulega einfalt mál, frumvarp til laga um breytingu á lögum um stéttarfélög og vinnudeilur, atkvæðagreiðslur. 1. gr. hljóðar svo:

„Á eftir 1. málsl. 3. mgr. 5. gr. laganna kemur nýr málsliður, svohljóðandi: Autt atkvæði skal meta ógilt og telst það ekki til heildarfjölda greiddra atkvæða.“

Þetta er nákvæmlega eins og það er í lögum til kosninga til Alþingis.

Í 2. gr. er síðan talað um breytingar sem verða á 15. gr. laganna, eins og þar segir. Í 3. segir að við 31. gr. laganna bætist nýr málsliður, sambærilegur þeim sem er í 1. gr., að autt atkvæði skuli meta ógilt og teljist ekki til heildarfjölda greiddra atkvæða.

Þetta mál var áður lagt fram á síðasta löggjafarþingi og er lagt fram í eilítið breyttri mynd, þ.e. það nær til fleiri ákvæða með sama efni.

Með frumvarpinu er lagt til að við atkvæðagreiðslu um gildi kjarasamnings teljist autt atkvæði ógilt. Til að atkvæði teljist gilt og til heildarfjölda greiddra atkvæða verður sá er atkvæði greiðir að taka afstöðu til þess hvort kjarasamningur skuli felldur eða samþykktur. Með frumvarpinu er einnig lagt til að hið sama skuli gilda við annars vegar atkvæðagreiðslu um boðun vinnustöðvunar og hins vegar við atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu sáttasemjara. Sá sem greiðir atkvæði verður því annars vegar að taka afstöðu til þess hvort boða skuli til vinnustöðvunar eða ekki og hins vegar að taka afstöðu til þess hvort miðlunartillaga sáttasemjara skuli felld eða samþykkt svo að atkvæði teljist gilt og til heildarfjölda greiddra atkvæða.

Þessi þrjú atriði eru í rauninni öll með sama efnisinntaki, þ.e. að autt atkvæði teljist ekki sem neikvætt eða jákvætt í skilningi höfnunar eða samþykktar, miðað við efni hverrar atkvæðagreiðslu fyrir sig.

Tilefni frumvarpsins er dómur Félagsdóms frá 24. júní 2020 í máli nr. 6/2020 er varðar gildi samkomulags um breytingar og framlengingu á kjarasamningi Félags íslenskra náttúrufræðinga og fjármála- og efnahagsráðherra fyrir hönd ríkissjóðs. Í því máli laut ágreiningur aðila að því hvort við talningu atkvæða um gildi kjarasamnings bæri að telja með auð atkvæði þegar heildarfjöldi atkvæða var tilgreindur og hvort líta bæri svo á að samningurinn hefði verið samþykktur eða felldur við atkvæðagreiðsluna. Í málinu lá fyrir að 564 greiddu atkvæði um samninginn, þar af 265 með samningnum, 278 gegn honum og 21 félagsmaður á kjörskrá skilaði inn auðu atkvæði. Það leiddi til þess að kjarasamningurinn var talinn hafa verið samþykktur en ekki felldur, þótt fleiri atkvæði hefðu verið greidd gegn honum. Niðurstaða dómsins var sem sagt sú að kjarasamningurinn hefði ekki verið felldur með meiri hluta greiddra atkvæða því að 265 plús 21 er 286 atkvæði sem eru fleiri en 278, sem er svo merkilegt. Auðu atkvæðin töldust sem já-atkvæði.

Í dómi Félagsdóms kemur fram að í lögum um kjarasamninga opinberra starfsmanna sé ekki að finna sams konar fyrirmæli og eru í 3. mgr. 5. gr. laga um stéttarfélög og vinnudeilur og engin önnur sjónarmið eigi við um slíkar atkvæðagreiðslur um gildi kjarasamninga opinberra starfsmanna. Taldi dómurinn að þau sjónarmið sem liggja til grundvallar því ákvæði eigi jafnt við um atkvæðagreiðslu um gildi kjarasamnings opinberra starfsmanna og starfsmanna á almennum vinnumarkaði og þar af leiðandi yrði þeim ákvæðum beitt með lögjöfnun. Byggist niðurstaða dómsins því á túlkun á þessu ákvæði laga um stéttarfélög og vinnudeilur.

Meginmarkmið frumvarpsins er að taka af öll tvímæli um niðurstöðu atkvæðagreiðslu um gildi kjarasamnings, atkvæðagreiðslu um boðun vinnustöðvunar og atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu sáttasemjara — allt sambærileg ákvæði — samkvæmt lögum um stéttarfélög og vinnudeilur og gera slíkar atkvæðagreiðslur sambærilegar öðrum atkvæðagreiðslum, t.d. alþingiskosningum þar sem auð atkvæði eru metin ógild.