störf þingsins.

Virðulegi forseti. Peningaþensla er komin af stað. Aftur. Bankar hafa aukið laust fé um 10% á aðeins hálfu ári. Þessi þróun er áhyggjuefni og kallar á snör viðbrögð. Í aðdraganda hrunsins óx peningamagn hratt þrátt fyrir háa stýrivexti. Peningastefna Seðlabankans sem á þeim tíma byggði á stýrivaxtatækinu kom hvorki í veg fyrir gegndarlausa peningaþenslu bankanna né það hrun sem af henni leiddi. Hvað getum við lært af þeirri reynslu?

Bindiskylda er stýritæki sem Seðlabankinn gæti beitt til að draga úr peningaþenslu. Bindiskylda hefur hins vegar verið hér óbreytt, 2%, allt frá árinu 2003 en þá var hún 4%; hún var sem sagt lækkuð um helming. Aukin bindiskylda gæti verið ódýrara tæki til að draga úr peningaþenslu en það tæki sem Seðlabankinn beitir. Nú hefur Seðlabankinn selt bönkum 120 milljarða af innstæðubréfum sem bera 5,7% vexti. Tilgangurinn með þessu er að binda laust fé en kostnaðurinn við aðgerðina er gríðarlegur fyrir Seðlabankann. Samkvæmt tölum DataMarket er kostnaðurinn frá því í janúar 2009 til dagsins í dag orðinn 28 milljarðar. Sá kostnaður leggst á ríkissjóð og skattgreiðendur og þar með heimilin í landinu. Með virkri notkun bindiskyldu gæti Seðlabankinn dregið úr peningaþenslu og jafnframt lækkað útgjöld sín um nokkra milljarða árlega.

Vissulega á Seðlabankinn að vera sjálfstæður í mótun peningastefnu en það þýðir ekki að hann eigi að vera undanskilinn því markmiði að ná sem bestum árangri án óþarfaútgjalda.