útlendingar.
Frú forseti. Ég var að fjalla hér um undantekningar á 6. gr., um undantekningar á því ákvæði, 6. gr., sem sviptir flóttafólk réttindum sínum til þjónustu eftir 30 daga, eftir neikvæða niðurstöðu útlendingayfirvalda og hversu litla trú ég hef á því að þessar undanþágur nái raunverulega yfirlýstum markmiðum sínum. Ég var að lesa hérna upp úr umsögn Rauða krossins sem ég hef haft hér mér til halds og trausts, sem er mjög ítarleg og góð og ég skil ekki af hverju ekki vel að taka mark á henni. En þar stendur á bls. 7, með leyfi forseta:
„Í 6. gr. frumvarpsins segir að ekki sé heimilt að fella niður réttindi alvarlega veikra einstaklinga og fatlaðra einstaklinga með langvarandi stuðningsþarfir. Í athugasemdum við frumvarpsgreinina segir að með alvarlegum veikindum sé átt við þá einstaklinga sem ekki séu fyllilega færir um að sjá um sig sjálfir, hvort sem er vegna andlegra eða líkamlegra veikinda, og velferð þeirra yrði alvarlega ógnað ef réttindi þeirra yrðu felld niður.“
Mig langar að gera sömu athugasemd og ég gerði síðast þegar ég las þetta upp sem ég held að eigi alveg jafn vel við núna, sem er að velferð allra verður alvarlega ógnað af því að réttindi fólks eru niðurfelld í þessu samhengi, ég vil bara halda því til haga. En ókei. Þetta er sem sagt í samhengi við alvarleg veikindi. Síðan er fatlaður einstaklingur skilgreindur og sagt, með leyfi forseta:
„Með fötluðum einstaklingi með langvarandi stuðningsþarfir sé átt við þá sem hafi þörf fyrir þjónustu og/eða stuðning sem sé meiri eða sérhæfðari en svo að þörfinni verði fullnægt innan almennrar þjónustu.“
Ég tek það aftur fram að það stendur ekki til að veita neina almenna þjónustu þegar þjónustan verði felld niður þannig að ég veit ekki af hverju það skiptir máli hvort stuðningurinn sem viðkomandi þarf sé meiri eða minni en almenn þjónusta getur veitt vegna þess að það verður engin þjónusta til staðar. En ókei.
Svo held ég áfram, með leyfi forseta:
„Rauði krossinn hefur um margra ára skeið gert margháttaðar og alvarlegar athugasemdir við mat Útlendingastofnunar á því hvort umsækjendur um alþjóðlega vernd teljist vera í sérstaklega viðkvæmri stöðu vegna veikinda eða fötlunar …“ — Og þetta hefur Þroskahjálp líka gert. — „… en svo virðist sem verulega þröng skilyrði þurfi að uppfylla svo umsækjendur geti talist í sérstaklega viðkvæmri stöðu.“
Hér er farið í skilgreininguna á sérstaklega viðkvæmri stöðu, virðulegur forseti, sem má finna í 6. tölulið 3. gr. útlendingalaga, en þar segir:
„Einstaklingar sem vegna tiltekinna persónulegra eiginleika eða aðstæðna hafa sérþarfir sem taka þarf tillit til við meðferð máls eða geta ekki að fullu eða með engu móti nýtt sér rétt eða uppfyllt skyldur sem kveðið er á um í lögum þessum án aðstoðar eða sérstaks tillits, t.d. […]“ — þannig að þetta er ekki tæmandi talning heldur er þetta í dæmaskyni þessi upptalning sem núna fylgir, virðulegi forseti — „t.d. fylgdarlaus börn, fatlað fólk, fólk með geðraskanir eða geðfötlun, aldrað fólk, þungaðar konur, einstæðir foreldrar með ung börn, fórnarlömb mansals, alvarlega veikir einstaklingar og einstaklingar sem hafa orðið fyrir pyndingum, kynfæralimlestingum, nauðgun eða öðru alvarlegu andlegu, líkamlegu eða kynferðislegu ofbeldi.“
„Upptalning ákvæðisins um þá persónulegu eiginleika eða aðstæður sem taka þarf tillit til við meðferð máls og geta leitt til þess að einstaklingur teljist sérstaklega viðkvæmur í skilningi útl. eru ekki tæmandi taldar. [...] Í 1. mgr. 25. gr. útl. segir að mat á því hvort umsækjandi teljist vera í sérstaklega viðkvæmri stöðu, sbr. 6. gr. útl. skuli fara fram með aðstoð viðeigandi sérfræðinga.“
Og líkt og ég og Rauði krossinn höfum að fjallað um í umfjöllun um 2. gr. frumvarpsins hefur félagið, þ.e. Rauði krossinn, ítrekað gert athugasemdir við mat Útlendingastofnunar á stöðu umsækjenda og hugsanlegum sérþörfum, líkt og kveðið er á um í 1. mgr. 25. gr. útlendingalaga.
„Hefur reynslan sýnt að stofnunin vanræki skyldu sína til að hafa frumkvæði að slíkri rannsókn, jafnvel þegar vísbendingar eru uppi um að einstaklingar teljist í sérstaklega viðkvæmri stöðu. Í fjölda tilvika hefur Útlendingastofnun látið hjá líða að bíða eftir mikilvægum heilbrigðisgögnum áður en ákvörðun er tekin í máli sem leiðir til þess að umsækjendur eru ekki með réttu metnir í sérstaklega viðkvæmri stöðu, auk þess sem sjaldnast er óskað eftir aðstoð sérfræðinga við slíkt mat, en Rauði krossinn telur slíkt fálæti ekki standast áskilnað laganna. Þá hefur kærunefnd útlendingamála metið sem svo að það sé ekki hlutverk nefndarinnar að endurskoða mat Útlendingastofnunar á sérstaklega viðkvæmri stöðu.“
Ég mun þurfa að fara út í afleiðingarnar af þessari vanrækslu Útlendingastofnunar í næstu ræðu og óska því eftir að verða sett aftur á mælendaskrá.
