niðurstöður barnaþings, munnleg skýrsla forsætisráðherra. - Ein umræða.

Frú forseti. Ég vil eins og aðrir byrja á að þakka hæstv. forsætisráðherra fyrir skýrsluna sem hér var veitt og áhugaverðar umræður sem hér hafa átt sér stað.

Virðulegi forseti. Í vetur sýndi ríkismiðillinn þættina Verbúðina við almenna hrifningu landsmanna, enda efnið vel unnið og umfjöllunarefnið samofið taugakerfi okkar sem búum í þessu landi. Í þáttunum var rakin saga gríðarlegra þjóðfélagsbreytinga, saga framsalsins og staða verkafólks um land allt. Þættirnir ýfðu upp mörg sár og umræðu sem kann að hafa legið í dvala um árabil. Meðal þeirra mála sem dregin voru fram var vinna barna, en eins og við svo mörg þekkjum, ekki síst þau sem ólust upp í sjávarbyggðum í kringum landið, unnu börn við erfiðisvinnu bæði til sjávar og sveita og það var sannarlega við misjafnar aðstæður langt fram á tíunda áratug síðustu aldar. Þó að það kunni að koma illa við kaunin á harðduglegum Íslendingum sem ekki varð meint af því að mæta vansvefta í skólann í 7. bekk, eru réttarbætur og valdefling barna síðustu áratugina ekkert minna en stórstökk fram á við.

Í mínum huga eru börn mikilvægasti hópur hvers samfélags, þau eru lykillinn að farsælli framtíð lands og þjóðar og ég leyfi mér að segja að framtíðin er björt. Á barnaþingi nú í mars þar sem 350 barnaþingmenn víðs vegar af landinu komu saman snerist umræðan sannarlega um stóru málin, með leyfi forseta: Blóðgjöf samkynhneigðra karlmanna, fátækt, eflingu fræðslu um kynheilbrigði, náttúruvernd og loftslagsmál, dýravelferð og svo ótal margt annað eins og svo ágætlega hefur komið fram hér í dag. Boðskapurinn er ærinn og erindið er brýnt, og deginum ljósara af skýrslu barnaþings 2022 að barnaþingmenn þess lands ætla sér ekki að skilja neitt okkar eftir undir vegg, þvert á móti. Niðurstöðurnar einkennast af virðingu til handa öllu fólki, náttúru og dýrum og í fyrirrúmi í þeirra nálgun er náungakærleikur og samábyrgð, nokkuð sem flest okkar geta sannarlega fellt sig við.

Það er mikilvægt að við hér á Alþingi hlustum eftir röddum barna í öllu tilliti, það er okkar hlutverk að samþætta kröfur almennings, byggja undir framtíðina svo best fari á. Og hver eru betur til þess fallin að leggja vörðurnar á þeirri leið en þau sem eiga eftir að lifa hana? Enginn, virðulegi forseti, það er nefnilega enginn betur til þess fallinn. Barnaþing er vissulega varða á þeirri leið en ég held samt sem áður að stjórnmálin geri of lítið af því að ræða við börn og málefni sem eru tengd við þau sjálf. Það var ágætt að heyra hv. þm. Guðbrand Einarsson nefna áðan ungmennaráð sveitarfélaga, ég held að það eigi að taka þau talsvert meira inn heldur en mörg sveitarfélög gera. Eins og hér hefur líka verið nefnt þá eru það kannski ekki stök verkefni sem maður á að leita álits á hjá þeim heldur er það eiginlega allt, eins og var rakið hér með samgöngur. Það eru jú öll mál sem hafa áhrif á börn með einum eða öðrum hætti. Og við í störfum okkar sem þingmenn getum haft áhrif á svo margt sem varðar börn og mikilvægt að við gætum hagsmuna þeirra og búum þeim umhverfi sem styður við að þau fái að þroskast og dafna. Það þýðir að við tryggjum jöfn tækifæri fyrir öll börn, ekki síst þeirra sem hafa veika rödd í samfélaginu. Það þýðir að við tryggjum jafnt aðgengi barna að nauðsynlegri þjónustu en sömuleiðis að við tryggjum þeim aðgang að framtíðinni með því að byggja upp grænt og kolefnishlutlaust samfélag, að við, fullorðna fólkið líka, breytum umgengni okkar við viðkvæma náttúru Íslands og gerum betur hvert og eitt í því að aðlagast þeim raunveruleika sem eru loftslagsbreytingar af mannavöldum. Eftir því hafa þau sérstaklega kallað. Þetta þýðir það nefnilega að spyrja börn og ungmenni álits þegar kemur að málum sem snerta þau beint eða óbeint, hvort sem um er að ræða menntun þeirra, þjónusta í skólum, aukinni geðheilbrigðisþjónustu sem kallað er eftir eða öryggi þeirra. Ég vil brýna okkur til þess að beita okkur af öllum þunga fyrir ofbeldisforvörnum, en ofbeldi gegn börnum er meinsemd í okkar samfélagi. Það sama á við um ofbeldi barna á milli. Þá er þörfin fyrir ýtar- og sérþjónustu síst að minnka en það er gríðarlegt réttlætismál að samfélagið geri það sem í þess valdi stendur til þess að bæta líðan og tækifæri þeirra sem þurfa á auknum stuðningi að halda. Enda snýr málið að framtíðarmöguleikum þeirra til að vera virk í samfélaginu, á vinnumarkaði og hverju sem þau kjósa.

Virðulegi forseti. Þó að tíminn vilji slá gullljóma á fortíðina og margt hafi verið gott í gamla daga þá eru börn sem betur fer mun betur sett í dag alla jafna. Tækifæri, aðgengi og þjónusta við þau, á þeirra forsendum, hefur vaxið og það er vel. En auðvitað má alltaf gera betur og það er okkar sem hér störfum m.a. að hjálpa til við að gera hlutina betur.