Ferill 583. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.



1996–1997. – 1066 ár frá stofnun Alþingis.
121. löggjafarþing. – 583 . mál.


977. Frumvarp til laga



um dýralækna og heilbrigðisþjónustu dýra.

(Lagt fyrir Alþingi á 121. löggjafarþingi 1996–97.)



I. KAFLI

Almenn ákvæði.

1. gr.

    Lög þessi taka til hvers þess dýralæknis sem er skipaður, settur eða ráðinn til starfa í þágu ríkisins og þeirra dýralækna sem starfa samkvæmt leyfi þar að lútandi sem veitt er eftir lögum þessum.

2. gr.

    Dýralæknar skulu standa vörð um heilsu dýra í landinu, stuðla að bættu heilsufari þeirra, aukinni arðsemi búfjár og góðum aðbúnaði og meðferð dýra. Þeir skulu vera á verði gagnvart því að einstaklingar eða samfélagið í heild bíði tjón af völdum dýrasjúkdóma. Með starfi sínu skulu þeir leitast við að girða fyrir hættur sem stafað geta af sjúkum dýrum og neyslu spilltra búfjárafurða, af innflutningi lifandi dýra og búfjárafurða, efna, áhalda eða hluta sem borið geta með sér smitefni.

II. KAFLI

Yfirstjórn.

3. gr.

    Landbúnaðarráðherra fer með mál sem þessi lög varða.

4. gr.

    Landbúnaðarráðherra skipar dýralæknaráð sem skipað er yfirdýralækni og tveimur dýralæknum til fimm ára í senn. Skal einn tilnefndur af stjórn Dýralæknafélags Íslands og annar af stjórn Tilraunastöðvar Háskóla Íslands í meinafræði að Keldum. Varamenn skulu tilnefndir á sama hátt og varamaður yfirdýralæknis skal vera aðstoðarmaður yfirdýralæknis. Yfirdýralæknir er formaður ráðsins.
    Ráðið skal fjalla um innflutning dýra og búfjárafurða og aðra þætti er snerta heilbrigðismál dýra og dýraafurða þegar þess er óskað af ráðherra eða yfirdýralækni. Ráðinu er heimilt, ef aðstæður krefja, að kalla sérfræðinga til ráðuneytis.
    Sömu aðilar og taldir eru í 2. mgr. geta vísað ágreiningsmálum varðandi dýralæknaþjónustu til ráðsins. Við úrlausn þeirra ágreiningsmála skal ráðherra kalla til starfa með ráðinu lögfræðing sem fullnægir skilyrðum um skipan til starfa héraðsdómara.
    Ráðið skal halda gerðabók um störf sín.

5. gr.

    Yfirdýralæknir er ráðherra og ríkisstjórn til ráðuneytis um allt er varðar heilbrigðismál dýra og hollustuhætti við framleiðslu og meðferð búfjárafurða. Aðstoðaryfirdýralæknir skal vera yfirdýralækni til aðstoðar og staðgengill hans.
    Yfirdýralæknir hefur með höndum:
    yfirstjórn og eftirlit með störfum eftirlitsdýralækna, héraðsdýralækna, sérgreinadýralækna og annarra dýralækna sem leyfi hafa til að stunda dýralækningar,
    yfirumsjón með öllu er varðar heilbrigðismál dýra; hann skal einnig afla upplýsinga um heilbrigðisástand dýra og hollustu dýraafurða í öðrum löndum eftir því sem nauðsyn krefur,
    yfirumsjón með sjúkdómavörnum dýra, forvörnum, fræðslustarfi varðandi búfjársjúkdóma, og innflutningi og útflutningi lifandi dýra, erfðaefnis og búfjárafurða og fylgjast með hollustu dýrafóðurs í samvinnu við Aðfangaeftirlit ríkisins,
    yfirumsjón með heilbrigði sláturdýra, heilbrigðiseftirliti í sláturhúsum og vinnslu sláturafurða, yfirumsjón með framleiðslu mjólkur og aðstöðu á vinnslustað hennar, auk yfirumsjónar með heilbrigði annars búfjár og afurða þess,
    skipulagningu, gagnaöflun og skýrslugerð varðandi dýrasjúkdóma, heilbrigðisskoðun sláturafurða og heilbrigðiseftirlit með framleiðslu og vinnslu mjólkur; hann sér um árlega útgáfu heilbrigðisskýrslna.

III. KAFLI

Réttindi og skyldur.

6. gr.

    Þeir einir eru samkvæmt lögum þessum taldir dýralæknar er lokið hafa prófi frá dýralæknaháskóla sem er viðurkenndur af íslenskum stjórnvöldum.
    Þeir einir mega stunda dýralækningar hér á landi sem hlotið hafa leyfi landbúnaðarráðherra samkvæmt ákvæðum sem ráðherra setur í reglugerð að fenginni umsögn yfirdýralæknis.
    Landbúnaðarráðherra gefur út leyfisbréf handa dýralækni til að stunda dýralækningar og dýralæknir undirritar eiðstaf þar að lútandi. Yfirdýralæknir heldur skrá yfir dýralækna sem hafa leyfi til að stunda dýralækningar.
    Dýralækni er skylt að tilkynna yfirdýralækni:
    þegar dýralæknir hyggst hefja dýralæknisstörf og aðsetur starfsemi sinnar,
    flutning aðseturs,
    starfslok sem dýralæknir.
    Dýralæknum, sem hefja störf á Íslandi, ber að kynna sér íslensk lög og reglur um dýralækningar og þeir sem starfa í opinberri þjónustu skulu hafa vald á íslenskri tungu.
    Heimilt er að fela dýralæknanemum á síðari hluta námsferils að gegna tímabundið ákveðnum dýralæknisstörfum undir stjórn dýralæknis ef yfirdýralæknir mælir með því.

7. gr.

    Eingöngu þeir dýralæknar sem hafa leyfi til að stunda dýralækningar mega framkvæma læknisaðgerðir á dýrum. Undanþegnar eru þó minni háttar aðgerðir og lyfjameðferð í samráði við dýralækni.

8. gr


    Dýralækni er einungis heimilt að afhenda eða ávísa lyfseðilsskyldum lyfjum handa dýri þegar hann hefur greint sjúkdóminn.

9. gr.

    Dýralækni ber að sinna störfum sínum af árvekni og trúmennsku og halda við þekkingu sinni. Dýralæknir ber ábyrgð á greiningu sjúkdóms og meðferð sjúklinga sinna.
    Dýralækni ber að upplýsa eiganda eða umráðamann dýrs sem hann fær til meðferðar um ástand, meðferð, horfur og væntanlegan kostnað af meðhöndlun og lyfjameðferð. Einnig skal hann upplýsa eiganda eða umráðamann um þær hættur sem geta fylgt viðkomandi aðgerð, algengar aukaverkanir lyfja sem notuð eru og lyfjamengun afurða.
    Dýralækni ber, sé til hans leitað eða hann nærstaddur og náist ekki í vakthafandi dýralækni, að veita fyrstu nauðsynlega læknishjálp í skyndilegum sjúkdóms- eða slysatilfellum, nema þeim mun alvarlegri forföll hamli.
    Dýralæknar, sem stunda almennar dýralækningar, eiga rétt á og ber skylda til að taka þátt í vaktafyrirkomulagi sem skipulagt er á viðkomandi vaktsvæði. Dýralæknir getur þó komist hjá vaktskyldu semji hann við annan dýralækni um að hann taki við vaktskyldunni.
    Verði dýralæknir var við eða hafi hann grun um að upp sé kominn alvarlegur smitsjúkdómur í dýrum á starfssvæði hans skal hann gera nauðsynlegar bráðabirgðaráðstafanir til að staðfesta gruninn, hefta útbreiðslu sjúkdómsins og koma í veg fyrir tjón sem af honum getur leitt. Hann skal tafarlaust tilkynna yfirdýralækni um sjúkdóminn og gera þeir í samráði þær ráðstafanir sem þurfa þykir.
    Dýralækni ber að gera árlega skýrslu um læknisstörf sín og senda yfirdýralækni. Yfirdýralæknir setur reglur um hvaða upplýsingar skýrslurnar skuli geyma.
    Dýralækni ber að sýna nákvæmni í útgáfu vottorða og læknisyfirlýsinga. Hann er bundinn þagnarskyldu um þá vitneskju sem hann öðlast í starfi sínu og honum er trúað fyrir og varðar ekki almannaheill.
    Dýralækni er einungis heimilt að auglýsa læknisstarfsemi sína með efnislegum og látlausum auglýsingum.
    Dýralæknum ber í öllum störfum sínum, ferðum í þágu starfs og notkun lyfja að gæta hófs um allan kostnað.

10. gr.

    Dýralæknir hefur leyfi til að kalla sig sérfræðing og starfa sem slíkur hér á landi hafi hann fengið til þess leyfi landbúnaðarráðherra eða fengið viðurkenningu á að starfa sem sérfræðingur í landi sem er aðili að samningi um Evrópskt efnahagssvæði.
    Umsóknir um sérfræðileyfi skulu lagðar fyrir dýralæknaráð til umsagnar þegar menntunar er aflað utan Evrópska efnahagssvæðisins. Við afgreiðslu einstakra umsókna er heimilt að kveða til sérfróðan dýralækni úr þeirri sérgrein sem sótt er um viðurkenningu á.

IV. KAFLI

Skipan dýralæknisumdæma.

11. gr.

    Landinu er skipt upp í dýralæknisumdæmi sem hér greinir:
     A.     Umdæmi eftirlitsdýralækna:
    Einn eftirlitsdýralæknir skal skipaður í hvert eftirtalinna umdæma:
     Reykjavíkurumdæmi: Reykjavík, Seltjarnarnes, Kópavogur, Garðabær, Hafnarfjörður, Mosfellsbær, Gullbringu- og Kjósarsýsla.
     Borgarfjarðar- og Mýrasýsluumdæmi: Borgarfjarðarsýsla, Mýrasýsla, Akranes- og Borgarbyggð.
     Skagafjarðar- og Eyjafjarðarumdæmi: Akureyri, Ólafsfjörður, Dalvík, Siglufjörður, Sauðárkrókur, Skagafjarðar- og Eyjafjarðarsýslur, Svalbarðsstrandar-, Grýtubakka- og Hálshreppar í Suður-Þingeyjarsýslu.
     Suðurlandsumdæmi: Mýrdalshreppur, Árnes- og Rangárvallasýslur.
    Dýralæknar í þessum umdæmum skulu hafa eftirlit með sláturdýrum, sláturafurðum og vinnslustöðvum, eftirlit með heilbrigði, hirðingu, aðbúnaði og aðstöðu nautgripa á búum þar sem framleidd er mjólk til sölu. Einnig ber þeim að hafa eftirlit með búfé og öðrum dýrum eftir því sem lög ákveða og hafa eftirlit með inn- og útflutningi landbúnaðarafurða á starfssvæðum sínum.
     B.     Umdæmi héraðsdýralækna:
    Í hvert eftirtalinna umdæma skal skipa einn héraðsdýralækni. Þó skulu skipaðir tveir héraðsdýralæknar í Vestfjarðaumdæmi og tveir í Austfjarðaumdæmi.
     Snæfellsnesumdæmi: Stykkishólmur, Snæfellsbær, Hnappadalssýsla, Flatey og býli í gamla Flateyjarhreppi.
     Dalaumdæmi: Dalabyggð, Saurbæjarhreppur, Austur-Barðastrandarsýsla, að undanskilinni Flatey og býlum í Flateyjarhreppi hinum gamla.
     Vestfjarðaumdæmi: Vestur-Barðastrandarsýsla, Ísafjörður, Bolungarvík, Vestur- og Norður-Ísafjarðarsýsla, Strandasýsla að Bæjarhreppi.
     Vestur-Húnaþingsumdæmi: Vestur-Húnavatnssýsla og Bæjarhreppur.
     Austur-Húnaþingsumdæmi: Blönduós og Austur-Húnavatnssýsla.
     Þingeyjarumdæmi: Húsavík, Suður-Þingeyjarsýsla, að undanskildum Svalbarðsstrandar-, Grýtubakka- og Hálshreppum, Norður-Þingeyjarsýsla, Skeggjastaða- og Vopnafjarðarhreppar í Norður-Múlasýslu.
     Austfjarðaumdæmi: Egilsstaðir, Eskifjörður, Neskaupstaður, Seyðisfjörður, Norður- og Suður-Múlasýslur, að undanskildum Skeggjastaða- og Vopnafjarðarhreppum.
     Austur-Skaftafellssýsluumdæmi: Hornafjarðarbær, Austur-Skaftafellssýsla.
     Vestur-Skaftafellssýsluumdæmi: Vestur-Skaftafellssýsla, að undanskildum Mýrdalshreppi.
    Dýralæknar skv. B-lið skulu annast eftirlit á sama hátt og greint er í síðustu málsgrein A-liðar en annast jafnframt almenna dýralæknaþjónustu í viðkomandi héruðum.
    Heimilt er að ráða dýralækna tímabundið til aðstoðar dýralæknum sem starfa skv. A- og B-lið þessarar greinar ef þess er þörf vegna eftirlits og skoðana í einstökum umdæmum.
    Gjald, sem nemur kostnaði, skal innheimta fyrir eftirlit og skoðanir samkvæmt reglum sem ráðherra setur að fengum tillögum yfirdýralækis.

12. gr.

    Innan dýralæknisumdæma ber yfirdýralækni að skipuleggja vaktir dýralækna þannig að dýralæknir sé jafnan á vakt og auðvelt sé að afla vitneskju um hverjir sinna vaktskyldu hverju sinni. Vaktsvæðin eru:
    Reykjavíkurumdæmi.
    Borgarfjarðar–Mýraumdæmi.
    Snæfellsnes–Dalaumdæmi.
    Vestfjarðaumdæmi.
    Vestur- og Austur-Húnaþingsumdæmi.
    Skagafjarðarumdæmi.
    Eyjafjarðarumdæmi.
    Þingeyjarumdæmi.
    Austfjarðaumdæmi.
    Austur-Skaftafellssýsluumdæmi.
    Vestur-Skaftafellssýsluumdæmi.
    Rangárvallasýsla og Mýrdalshreppur.
    Árnessýsla.
    Fyrir vaktþjónustu greiðist samkvæmt samningum Dýralæknafélags Íslands við landbúnaðar- og fjármálaráðuneyti.

13. gr.

    Landbúnaðarráðherra er heimilt við sérstakar aðstæður að semja við dýralækni um greiðslu hluta ferðakostnaðar í því skyni að tryggja fjarlægum byggðum frá aðsetri dýralæknis reglubundna þjónustu og bráðaþjónustu samkvæmt reglum gerðum í samráði við yfirdýralækni, Dýralæknafélag Íslands og Bændasamtök Íslands.

V. KAFLI

Sérgreinadýralæknar.

14. gr.

    Ráða skal sérmenntaða dýralækna, einn á hverju eftirtalinna sérsviða: Sviði alifuglasjúkdóma, fisksjúkdóma, hrossasjúkdóma, júgursjúkdóma, loðdýrasjúkdóma, nautgripasjúkdóma, sauðfjársjúkdóma og svínasjúkdóma. Auk þess skal ráða dýralækni með sérþekkingu í heilbrigðiseftirliti sláturdýra og sláturafurða og dýralækni sem hafi eftirlit með inn- og útflutningi búfjárafurða. Sérgreinadýralæknar starfa undir stjórn yfirdýralæknis sem setur þeim erindisbréf.
    Sérgreinadýralæknar skulu vinna að bættu heilbrigði búfjár og sjúkdómavörnum, hver á sínu sviði, með sértækum aðgerðum, almennri fræðslu, leiðbeiningar- og forvarnarstarfi. Sérgreinadýralæknum má fela önnur verkefni, enda komi slíkt fram í erindisbréfi.
    Sérgreinadýralæknar skulu hafa frumkvæði að framkvæmd nauðsynlegra rannsókna og sýnatöku í samvinnu við rannsóknastofnanir og afurðastöðvar.

15. gr.

    Yfirdýralæknir skal hafa til ráðstöfunar viðunandi aðstöðu, búnað og sérþekkingu til frumgreiningar dýrasjúkdóma vegna sjúkdómavarna og forvarnarstarfa.

16. gr.

    Ráðherra skipar yfirdýralækni, aðstoðaryfirdýralækni, eftirlitsdýralækna og héraðsdýralækna til fimm ára í senn og setur þeim erindisbréf. Laun og önnur starfskjör þeirra ákveðast af kjaranefnd. Sérgreinadýralæknar skulu ráðnir samkvæmt ákvæðum laga nr. 70/1996, um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins.

VI. KAFLI

Viðurlög.

17. gr.

    Verði yfirdýralæknir þess var að dýralæknir, sem hefur læknisleyfi, vanræki skyldur sínar og störf, fari út fyrir verksvið sitt eða brjóti alvarlega í bága við fyrirmæli sem dýralæknum er skylt að starfa eftir ber yfirdýralækni að áminna hann um að bæta ráð sitt.
    Nú kemur ítrekuð áminning ekki að haldi eða sé um óhæfu í læknisstörfum að ræða og ber þá yfirdýralækni að kæra málið til ráðherra. Getur þá ráðherra úrskurðað að viðkomandi skuli sviptur lækningaleyfi að fullu eða um tiltekinn tíma.
    Uppfylli dýralæknir, sem hefur læknisleyfi, ekki lengur þær kröfur sem gerðar voru er læknisleyfi var veitt, svo sem vegna bilunar á andlegri eða líkamlegri heilsu eða misnotkunar vímuefna, ber yfirdýralækni að greina ráðherra frá málavöxtum. Ráðherra skal leita álits dýralæknaráðs um slík mál. Svipta má viðkomandi dýralækni lækningaleyfi ef dýralæknaráð leggur það til.
    Úrskurðum ráðherra samkvæmt þessari grein má skjóta til dómstóla.

18. gr.

    Landbúnaðarráðherra setur með reglugerð nánari ákvæði um framkvæmd laga þessara.

VII. KAFLI

Refsiákvæði og gildistaka.

19. gr.

    Brot gegn lögum þessum, reglugerðum og fyrirmælum gefnum samkvæmt þeim varða sektum, varðhaldi eða fangelsi ef sakir eru miklar. Með mál vegna brota skal farið að hætti opinberra mála.

20. gr.

    Lög þessi öðlast gildi 1. janúar 1998. Frá sama tíma falla úr gildi lög nr. 77 1. október 1981, um dýralækna, ásamt síðari breytingum.

Ákvæði til bráðabirgða.


    Sé starf lagt niður á dýralæknir sem skipaður hefur verið eða ráðinn í þjónustu ríkisins fyrir gildistöku laga þessara rétt til bóta er nemi launum í sex mánuði ef hann hefur verið í þjónustu ríkisins skemur en 15 ár, en ella í tólf mánuði. Að öðru leyti gilda um bótarétt og bótafjárhæð ákvæði í 34. gr. laga nr. 70/1996.

Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.


    Frumvarp þetta byggist á tillögum nefndar sem landbúnaðarráðherra skipaði 1. febrúar 1996 til að endurskoða lög um dýralækna, nr. 77/1981, með síðari breytingum, og gera tillögu að frumvarpi til nýrra laga um dýralækna. Í nefndina voru skipaðir Brynjólfur Sandholt yfirdýralæknir, formaður, Rögnvaldur Ingólfsson dýralæknir, tilnefndur af Dýralæknafélagi Íslands, Sigurður Ingi Jóhannsson dýralæknir, tilnefndur af yfirdýralækni og Rögnvaldur Ólafsson bóndi, tilnefndur af Bændasamtökum Íslands. Sveinbjörn Dagfinnsson, fyrrverandi ráðuneytisstjóri, starfaði með nefndinni.
    Samkvæmt ákvörðun ráðherra skyldi markmið nefndarinnar vera að leggja fram tillögur sem:
—    leiða til betri nýtingar fjárframlaga hins opinbera til dýralæknisþjónustu,
—    gera skipulag dýralæknisþjónustu sveigjanlegra,
—    tryggja dýralæknaþjónustu um allt land,
—    auka heilbrigðiseftirlit með innflutningi búvara,
—    tryggja eðlilegt samstarf eftirlitsaðila í landbúnaði og koma í veg fyrir skörun á þeim vettvangi.
    Aðalfundur Dýralæknafélags Íslands, haldinn á Egilsstöðum 26. ágúst 1995, samþykkti samhljóða áskorun á landbúnaðarráðuneytið og Alþingi „að taka til endurskoðunar lög um dýralækna, nr. 77/1981, og breyta þeim í samræmi við breytt starfsumhverfi dýralækna og þjóðfélagið í heild“.
    Stjórn Dýralæknafélags Íslands er sammála því „að í ljósi breyttra þjóðfélagsaðstæðna sé full ástæða til að endurskoða lög um dýralækna. Þó má það ekki verða til þess að sú þjónusta sem landsmönnum er tryggð í dag breytist til hins verra“ eins og segir í bréfi félagsstjórnar, dags. 4. október 1996. Stjórn Dýralæknafélags Íslands telur lög um dýralækna og heilbrigðisþjónustu verða að taka mið af eftirfarandi:
—    gætt sé byggðasjónarmiða og jafnræðis þegnanna,
—    tryggð sé ímynd íslenskrar landbúnaðarframleiðslu undir merkjum gæðastýrðrar framleiðslu með áherslu á hreinleika afurða,
—    fullt tillit sé tekið til vaxandi krafna um eftirlit með aðbúnaði dýra og almennra dýraverndunarsjónarmiða,
—    tryggt sé að vakandi auga sé haft með smitsjúkdómum og vörnum gegn þeim um allt land,
—    dýralæknum sé tryggt viðunandi vinnuumhverfi þannig að þeir geti sinnt starfi sínu út frá ströngustu faglegu kröfum.
    Fyrstu lærðu dýralæknarnir komu til starfa á miðri 19. öld, en starf þeirra var stopult og þurftu þeir að sinna öðrum störfum jafnframt til að afla lífsafkomu. Árið 1891 voru samþykkt lög um skipan tveggja dýralækna, annar skyldi vera í Suður- og Vesturamti, hinn í Norður- og Austuramti. Hvor dýralæknir skyldi fá 1.200 kr. í árslaun.
    Með lögum nr. 61 3. nóvember 1915 var dýralæknum fjölgað í fjóra, einn fyrir hvern landsfjórðung og skyldu árslaun hvers þeirra, 1.500 kr., greiðast úr landssjóði.
    Á undanförnum 30 árum hafa verið gerðar fjölmargar breytingar á dýralæknalögum. Flestar þeirra hafa hnigið að því að fjölga dýralæknisumdæmum að tilmælum bændasamtakanna sem hafa talið bændur fá ófullnægjandi dýralæknisþjónustu eða hafa verið afskipta vegna búsetu hvað þjónustu varðar. Af þessari ástæðu hefur dýralæknisumdæmum stöðugt fjölgað. Þau voru 12 árið 1950, 20 árið 1970 og 31 árið 1990.
    Samkvæmt núgildandi lögum um dýralækna, nr. 77/1981, er landinu skipt í 31 dýralæknisumdæmi og starfa nú héraðsdýralæknar í 27 umdæmum. Héraðsdýralæknar hafa hins vegar aldrei verið skipaðir í þrjú umdæmi, Hafnarfjarðarumdæmi, Akranesumdæmi og Norðfjarðarumdæmi, vegna skorts á fjárveitingu. Eitt hérað er nú ósetið, Norðausturlandsumdæmi, og tveimur umdæmum, Barðastrandar- og Strandaumdæmi, er þjónað frá Ísafirði.
    Auk fastlaunaðra héraðsdýralækna starfa dýralæknar á sérsviðum varðandi sóttvarnir, fisksjúkdóma, fugla-, svína-, hrossa-, loðdýra- (hlutastarf), sauðfjár-, nautgripa- og júgursjúkdóma. Einn dýralæknir starfar við eftirlit með sláturafurðum og er hann jafnframt staðgengill yfirdýralæknis.
    Auk framantalinna dýralækna hefur sjálfstætt starfandi dýralæknum fjölgað á síðustu árum og fyrirsjáanlegt er að þeim fjölgi enn eftir því sem verkefni gefa tækifæri til. Nú munu starfa 15 dýralæknar með sjálfstæðan rekstur. Sjálfstætt starfandi dýralæknar eru nær eingöngu á þeim svæðum landsins þar sem dýrafjöldi er mestur, greiðastar samgöngur og þar sem flest er gæludýra og dýra til afþreyingar. Á þessum svæðum sinna sjálfstætt starfandi dýralæknar einnig hluta af þjónustu við bændur vegna búfjárhalds þeirra.

Fjöldi búfjár á Íslandi 1950–94.



Naut-

Þar af

Sauðfé

Hross

Svín

Varpfuglar


gripir

mjólkurkýr



1950          
44.535
31.766 415.544 42.280 719 97.589
1970          
53.294
34.275 735.543 33.473 667 135.219
1980          
59.933
33.577 827.927 52.346 1.552 310.724
1994          
71.923
30.518 499.110 78.517 3.752 165.007

    Aðstæður til dýralæknisþjónustu hafa breyst mikið á Íslandi síðustu ártugi þannig að öll rök hníga að því í tillögum um nýja skipan dýralæknisþjónustu að taka tillit til þeirra breytinga. Samgöngur hafa batnað til mikilla muna víðast um landið og einangrun landsvæða er hvergi svo sem hún var til skamms tíma.

Um störf dýralækna á Norðurlöndum:
     Í Noregi er héraðsdýralæknakerfið ríkjandi þó á þann hátt að á þéttbýlum svæðum gegna héraðsdýralæknar eingöngu eftirlitshlutverki en í dreifbýli gegna þeir bæði eftirlitsstörfum og almennum dýralækningum. Stöðug fjölgun sjálfstætt starfandi dýralækna sem sinna dýralækningum á þéttbýlum svæðum hefur átt sér stað og fyrirsjáanlegt er að sú þróun muni halda áfram.
     Í Svíþjóð hefur nýlega verið innleitt nýtt kerfi varðandi dýralækningar og er það algjörlega á vegum ríkisins. Ríkið greiðir héraðsdýralæknum laun en innheimtir allan kostnað af bændum fyrir aðgerðir, lyf og ferðir. Ríkið lætur þessum dýralæknum t.d. þjónustubifreiðar í té. Gjöld fyrir þjónustuna eru samkvæmt gjaldskrá sem ríkið setur. Auk héraðsdýralækna starfa sjálfstæðir dýralæknar með frjálsra gjaldskrá.
     Í Danmörku er almennum dýralækningum eingöngu sinnt af sjálfstætt starfandi dýralæknum en umdæmisdýralæknar hafa eftirlit með höndum eða skipuleggja það og njóta þá starfskrafta sjálfstætt starfandi dýralækna ef með þarf.
     Í Finnlandi starfa flestir dýralæknar á eigin vegum með styrk frá sveitarfélögum. Auk þess eru fastráðnir dýralæknar í eftirlitsstörfum.
    Núgildandi löggjöf um dýralækna hér á landi er nær eingöngu miðuð við störf héraðsdýralækna sem bæði annast eftirlit og almenna dýralæknaþjónustu. Við breyttar aðstæður þykir rétt að leggja til aðra skipan þannig að störf sjálfstætt starfandi dýralækna nýtist betur en verið hefur og jafnframt að leggja meiri áherslu á hlutverk dýralækna við hvers konar eftirlit með heilbrigði búfjár og með allri framleiðslu úr búfjárafurðum, þó þannig að komist verði hjá skörun við eftirlit, svo sem eftirlit á vegum sveitarfélaga og Hollustuverndar ríkisins.
    Tekið er tillit til aðstæðna þar sem samgöngur t.d. að vetri eru oft erfiðar og búfjárstofn lítill, einkum á strjálbýlli svæðum. Á slíkum svæðum er þess vart að vænta að sjálfstætt starfandi dýralæknar sjái rök til þess að setjast að með dýralækningaþjónustu þannig að þörf er á aðstoð opinberra aðila við almenna dýralæknisþjónustu á slíkum svæðum.
    Störf dýralækna hafa breyst verulega á síðasta áratug með breyttum búskaparháttum. Bú hafa stækkað og fólki fækkað sem vinnur að framleiðslustörfum búfjárafurða. Gripir eru fóðraðir til fyllstu afurða frekar en áður var og eru þá kvillasamari. Á sama tíma hafa dýralækningar vegna ræktunar og notkunar reiðhesta stóraukist. Sama er um dýralæknisþjónustu vegna gæludýrahalds. Vinna við margvíslegt eftirlit hefur aukist og mun vaxa, m.a. vegna aðildar að fjölþjóðasamningum og rýmkunar á innflutningi búfjárafurða. Auk þess verður að reikna með auknu eftirliti með innflutningi búfjárafurða og kostnaðarauka sem af því leiðir. Styðst þetta við reynslu nágrannalanda okkar.
    Störf héraðsdýralækna hafa til þessa, eins og þegar hefur komið fram, skipst í tvö meginviðfangsefni, annars vegar almenna þjónustu við sjúkdómavarnir og lækningar, hins vegar margvíslega umsýslan og eftirlit með auknum kröfum um hreinleika afurða, svo sem fjósaskoðun, vöktun og eftirlit í sláturhúsum, sýnatökur, skýrslugerðir o.fl., einnig eftirlit og framkvæmd bólusetninga gegn garnaveiki og eftirlit með niðurskurði gegn riðu og öðrum smitsjúkdómum. Með framkvæmd nýrra laga um dýravernd hefur aukinn tími héraðsdýralækna farið í að sinna þeim málum.
    Telja verður að samkvæmt stjórnsýslu- og samkeppnislögum sé brýnt að skilja að, eins og aðstæður leyfa, eftirlits- og dýralæknisþjónustu sama aðila. Það samrýmist illa góðri stjórnsýslu að aðili gefi út starfsleyfi og hafi jafnframt tekjur af þjónustu við þá starfsemi sem fær leyfið.
    Á þessum sjónarmiðum byggist sú tillaga að skipta verkefnum dýralækna í eftirlitsstörf og almennar dýralækningar. Við þá skiptingu er horft til búsetu, fjölda og dreifingar dýra og samgangna. Þannig eru talin upp í A-lið 11. gr. þau svæði landsins þar sem gert er ráð fyrir að aðeins starfi ráðherraskipaðir eftirlitsdýralæknar en öll almenn dýralækningaþjónusta verði á vegum sjálfstætt starfandi dýralækna. Ljóst er að þessu fyrirkomulagi verður ekki alls staðar við komið og í B-lið 11. gr. laganna er gert ráð fyrir að í þau héruð, sem þar eru upp talin, verði skipaðir dýralæknar sem áfram gegna hinu tvíþætta hlutverki eftirlits og almennrar dýralæknisþjónustu, en þeir þiggi aðeins laun úr ríkissjóði fyrir eftirlitsstarfið.
    Vitað er að vinnuálag á sumum dýralæknum er langt umfram það sem hæfir. Með þeim breytingum sem í frumvarpi þessu felast verður unnt að dreifa vinnuálagi milli dýralækna meira en verið hefur, m.a. með því að greiða öðrum dýralæknum en héraðsdýralæknum fyrir vaktir. Ávinningur verður m.a. sá að dýralæknar eigi fleiri frjálsar stundir og rýmri möguleika til viðhaldsmenntunar og aukinnar sérhæfingar miðað við þarfir einstakra svæða.
    Fyrirkomulag samkvæmt frumvarpinu eykur líkur á því að upp verði komið dýralæknastöðvum þar sem sérhæfni yrði meiri og gæti það orðið til þess að lengra ve
rði fyrir suma að sækja dýralækni en við núverandi skipan og þar með dýrara. Möguleiki er á að draga úr slíku, t.d. með því að dýralæknar annist í auknum mæli sæðingar búfjár því að þá mundi heimsóknum dýralækna fjölga og þær gætu nýst við tilfallandi dýralæknis- og forvarnarstörf vegna heilbrigði gripa.
    Augljós ávinningur af hinu nýja skipulagi felst einnig í því að sveigjanleiki er meiri og því unnt að hliðra til störfum eftir áherslum innan kerfisins og því hvar álagið er mest hverju sinni.
    Á eftirfarandi yfirliti er sýnt hver áhrif frumvarpið getur haft á fjölda dýralækna í einstökum umdæmum:

Fjöldi dýralækna.



Núna

Eftir breytingar


Héraðs-

Alm. starf.

Eftirlits- og

Alm. starf.


Umdæmi

dýralæknar

dýralæknar

héraðsdýralæknar

dýralæknar



Reykjavík     
1
6 1 6
Borgarfjörður     
2
1 1 2
Snæfellsnes     
1
1
Dalir          
1
1
Vestfirðir     
2
2
V-Húnaþing     
1
1 1
A-Húnaþing     
1
1 1
Skagafjörður – Eyjafjörður     
5
3 1 8
Húsavík     
3
1 2
Austfirðir     
2
1 2 1
A-Skaftafellsýsla     
1
1
V-Skaftafellssýsla     
1
1
Suðurland     
6
4 1 10

                   
27
15 15 31

Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.


Um 1. gr.


    Greinin fjallar um gildissvið laganna.

Um 2. gr.


    Greinin fjallar um markmið laganna og er ætlað að skýra verksvið þeirra sem starfa samkvæmt lögunum og að hverju sé stefnt með starfi dýralækna.

Um 3. gr.


    Greinin er til staðfestingar því sem nú er, að landbúnaðarráðherra fari með öll mál sem varða lög um dýralækningar.

Um 4. gr.


    Greinin er nýmæli. Ísland hefur margvíslegra sérstöðu varðandi dýrasjúkdóma. Við höfum sloppið við fjölda hættulegra sjúkdóma sem hafa valdið miklum usla þar sem þeir hafa náð sér niðri í öðrum löndum. Jafnframt hafa sjúkdómar, sem lítið ber á í heimalandi, valdið ómældu tjóni á íslensku búfé þegar þeir hafa borist til landsins.
    Stöðug varnarbarátta gegn því að smit berist til landsins hefur oft sætt harðri gagnrýni af hendi þeirra sem ekki þekkja hversu ómetanlega hagsmuni er verið að verja, þ.e. gott heilbrigðisástand og lítil útgjöld við dýralækningar ásamt lágum lyfja- og bóluefniskostnaði. Með skipan dýralæknaráðs er skotið styrkari stoðum undir margar þær mikilvægu ákvarðanir sem tengjast hagsmunum þjóðarinnar í þessum efnum. Næsta víst er að með aukinni samkeppni og fjölgun dýralækna koma upp fleiri ágreiningsefni sem ávinningur felst í að geta leitað lausnar á án þess að fara með mál til dómstóla. Niðurstaða lögskipaðs hóps sérfróðra manna mun að öðru jöfnu verða til styrktar í varnarbaráttunni og við úrlausn ágreiningsefna og styrkja yfirstjórn dýralæknamála.

Um 5. gr.


    Greinin svarar til 3. gr. núgildandi laga um verkefni yfirdýralæknis en er um margt ítarlegri. Ákvæðið um að aðstoðaryfirdýralæknir skuli vera yfirdýralækni til aðstoðar og staðgengill hans er nýmæli. Þá eru einnig nýmæli í greininni um verksvið yfirdýralæknis sem leiðir af breytingum sem í frumvarpinu eru ef það verður að lögum.
    Verkefni embættis yfirdýralæknis hafa aukist mjög á síðustu árum. Kemur þar margt til, svo sem auknar heilbrigðiskröfur, aukin samskipti og viðskipti milli landa, stóraukin verkefni vegna fjölþjóðasamninga á sviði dýrasjúkdóma, heilbrigðiseftirlits og samræmingar starfshátta landa sem aðild eiga að slíkum samningum.
    Ísland er aðili að mörgum alþjóðastofnunum sem fjalla um heilbrigði dýra og búfjárafurða. Embætti yfirdýralæknis fær sendar skýrslur og tilkynningar sem varða þessi mál og er jafnframt skuldbundið til að gera grein fyrir slíkum málum hér á landi, m.a. vegna inn- og útflutnings dýra og búfjárafurða. Þessi samskipti eru mjög mikilvæg þar sem kröfur um opnun markaða milli landa hafa aukist á síðustu árum.
    Í frumvarpinu er gert ráð fyrir að allt eftirlit með framleiðslu sláturafurða og mjólkur verði undir yfirstjórn yfirdýralæknis til að samræming náist og til að koma í veg fyrir skörun við aðra aðila sem hafa eftirlit með afurðunum þegar þær eru komnar í dreifingu.
    Aðstoðaryfirdýralæknir mun sinna ýmsum verkum á móti yfirdýralækni og verða tengiliður í samskiptum embættis yfirdýralæknis við dýralækna sem starfa samkvæmt lögum þessum.

Um 6. gr.


    Greinin fjallar um sama efni og 1. gr. núgildandi laga.
    Nýmæli er tilkynningarskylda dýralækna til yfirdýralæknis þegar þeir hefja störf, um hvar starfsaðsetur þeirra er og um starfslok. Nýmælið er til þess sett að hafa megi fulla yfirsýn yfir störf og starfssvið dýralækna þegar sjálfstætt starfandi dýralæknum fjölgar. 5. mgr. er nýmæli og byggist á því að með aðild okkar að fjölþjóðlegum samningum opnast möguleikar fyrir erlenda dýralækna til að starfa á Íslandi.

Um 7. gr.


    Greinin er nýmæli, þ.e. að eingöngu dýralæknar sem hafa leyfi til að stunda dýralækningar megi framkvæma læknisaðgerðir á dýrum.
    Samkvæmt 16. gr. núgildandi laga er unnt að veita mönnum sem ekki hafa dýralæknismenntun leyfi til að starfa að dýralækningum. Frumvarpið gerir ráð fyrir að slík heimild falli niður. Bæði er það að dýralæknum hefur fjölgað og margir eru við nám í dýralæknisfræðum, auk þess sem skilningur og kröfur um dýravernd og góða meðferð dýra hafa aukist.

Um 8. gr.


    Greinin er nýmæli í dýralæknalögum en er í samræmi við ákvæði lyfjalaga. Henni er ætlað að skapa meira aðhald og árvekni um meðferð lyfja. Í flestum tilvikum verður að reikna með að sjúkdómsgreining byggist á skoðun en greining á rannsóknarstofu eftir heimsókn til dýralæknis eða símaviðtal telst fullnægjandi sé um engan vafa að ræða af hálfu dýralæknis.

Um 9. gr.


    Greinin geymir ýmis ákvæði sem eiga sér hliðstæðu í núgildandi lögum en einnig nýmæli sem skerpa línur varðandi störf og skyldur dýralækna. 4. gr. núgildandi laga geymir ákvæði hliðstæð 1. mgr. 9. gr. frumvarps þessa.
    2. mgr. er nýmæli. Greininni er ætlað að tryggja það að forráðamaður dýrs, sem kaupir þjónustu dýralæknis, viti sem nánast hvers hann má vænta varðandi kostnað, lyfjanotkun og árangur við upphaf meðferðar. Í þessu felst m.a. að framleiðanda afurða á að vera betur ljóst en nú er hvaða hætta kann að stafa af lyfjum.
    3. mgr. er tilvísun í læknaeið og codex Dýralæknafélags Íslands. Hér er eingöngu átt við fyrstu hjálp, en vakthafandi dýralæknar sinna bráðaþjónustu.
    4. mgr. er nýmæli sem byggist á þeim skipulagsbreytingum sem felast í frumvarpi þessu. Það er að dýralæknar, sem stunda almennar dýralækningar, eru skyldugir til að taka þátt í opinberri vaktþjónustu á því svæði þar sem þeirra aðalstarfsstöð er. Vaktþjónustan verði greidd af ríkissjóði. Þessi vaktþjónusta bannar ekki öðrum starfandi dýralæknum á svæðinu að vera á vakt, en hins vegar geta dýralæknar vísað á vakthafandi dýralækni utan almenns þjónustutíma. Vaktþjónustan verði skipulögð af yfirdýralækni samkvæmt nánari reglum sem fram koma í samningum við Dýralæknafélag Íslands. Ef starfandi dýralæknar á svæði geta ekki eða óska ekki eftir að vera á vakt geta þeir komist að samkomulagi við annan dýralækni um að sá dýralæknir taki þær vaktir ef yfirdýralæknir er samþykkur.

Um 10. gr.


    Greinin er nýmæli. Þörf á sérfræðiþekkingu hefur aukist til mikilla muna, einkum vegna sífellt harðari krafna um framleiðsluafköst og umfangsmeiri þekkingu í dýralæknisfræðum. Ekki er hægt að ætla að almennir dýralæknar búi yfir margvíslegri sérþekkingu sem þörf kann að verða á. Dýralæknar hafa margir í samræmi við þetta í auknum mæli sérhæft sig á hinum ýmsu sviðum. Rétt þykir að ákveða með lögum hvað til þarf til þess að mega kalla sig sérfræðing á sviði dýralækninga.

Um 11. gr.


    Í greininni felst mikil skipulagsbreyting. Hún felst í því að núverandi skipan héraðsdýralæknisumdæma er lögð niður. Þess í stað verði skipaðir eftirlitsdýralæknar á þeim svæðum landsins þar sem ætla má að sjálfstætt starfandi dýralæknar vilji og geti sinnt almennum dýralæknisstörfum. Eftirlitsdýralæknar fái laun úr ríkissjóði, en eftirlitsgjöld verði innheimt af þeim sem sæta eftirlitinu. Þessi svæði eru talin í A-lið.
    Í B-lið eru talin þau umdæmi þar sem enn verður að ætla dýralæknum tvíþætt hlutverk, eftirlit og almenna þjónustu. Byggist þessi skipting milli A- og B-liðar á sjónarmiðum sem þegar hafa komið fram í greinargerð þessari og er ljóst að breyttar aðstæður í einstökum byggðarlögum koma til með að gefa tilefni til endurmats á fyrirkomulagi samkvæmt B-lið.
    Dýralæknar, sem starfa í héruðum sem upp eru talin í B-lið, skulu annast eftirlit á sama hátt og þeir sem taldir eru í A-lið en starfa jafnframt að almennum dýralækningum og þá sem sjálfstætt starfandi dýralæknar. Fyrir eftirlitsstarfið er þeim ætlað að fá föst laun. Gert er ráð fyrir að viðfangsefni dýralækna sem starfa skv. A- og B-lið geti á álagstímum verið það mikil að vöxtum að nauðsyn beri til að ráða fleiri dýralækna til starfa. Heimild til þess er í 6. mgr. 11. gr. Síðasta málsgreinin mælir fyrir um að gjalds skuli krafist fyrir eftirlitsstörf eftirlits- og héraðsdýralækna. Gjaldið greiðist í ríkissjóð.

Um 12. gr.


    Greinin mælir fyrir um skiptingu landsins í vaktsvæði og að jafnan sé dýralæknir á vakt á hverju svæði. Ekki þykir rétt að lögbinda fleira varðandi vaktaskipan, heldur hafa hana sveigjanlega. Greiðslur fyrir vaktþjónustu ráðast af samningum milli Dýralæknafélags Íslands og landbúnaðar- og fjármálaráðuneyta.

Um 13. gr.


    Í greininni felst nýmæli sem á sér hliðstæður annars staðar, t.d. í Noregi, þ.e. að greiða skuli hluta ferðakostnaðar þegar um langan veg er að fara til nauðsynlegra dýralæknisstarfa bæði til að veita reglubundina þjónustu og bráðaþjónustu. Slíkt auðveldar þeim sem búa afskekkt að nýta þjónustu dýralækna.

Um 14. gr.


    Í greininni felast nokkur nýmæli.
    Á undanförnum áratug hafa búskaparhættir breyst mikið bæði í því að vaxandi áhersla er lögð á meiri afrakstur á hverju búi auk þess að nýjar búgreinar hafa komið til. Þetta hefur krafist meiri sérþekkingar á sviði dýralækninga en áður fyrr bæði í meðhöndlun sjúkdóma sem og í auknu forvarnarstarfi. Með framangreind atriði í huga hefur á undanförnum árum verið lögð stóraukin áhersla á að fá til starfa dýralækna með sérþekkingu á einstökum sviðum innan landbúnaðarins. Þeim hefur síðan í samvinnu við búgreinafélögin tekist að bæta heilbrigði og auka arðsemi búanna ásamt því að tryggja hollari afurðir. Ekki er æskilegt að þeir dýralæknar, sem vinna á sérsviðum, vinni jafnframt að almennum dýralækningum.
    Til þess að nánari tengsl skapist milli sérgreinadýralækna og bænda er einn dýralæknir með sérþekkingu á júgurbólgu staðsettur við Bændaskólann á Hvanneyri og annar með sérþekkingu á hrossasjúkdómum við Bændaskólann á Hólum.
    Áríðandi er að þessi þjónusta sé fyrir hendi, en betra heilsufar búfjár, bættur aðbúnaður og minnkandi notkun lyfja er í samræmi við þau markmið að framleiða vistrænar og lífrænar afurðir.

Um 15. gr.


    Sauðfjárveikivarnir höfðu um áratugaskeið aðstöðu til að kryfja og gera frumathugun á sjúkum dýrum sem komið hafa til rannsókna frá dýralæknum. Um áramótin 1993–94 þegar sauðfjárveikivarnir voru lagðar undir yfirdýralækni með lögum nr. 25/1993 hélt þessi starfsemi áfram. Mjög mikilvægur þáttur í starfi sérgreinadýralækna er að fylgjast með og kryfja þau sýni sem þeir óska eftir eða eru send inn til rannsókna. Þetta skapar nánari tengsl milli leiðbeiningarþjónustunnar og búanna og gerir öll samskipti fljótari og öruggari. Sýni, sem þurfa frekari rannsókna við, eru send Tilraunastöðinni að Keldum eða til annarra rannsóknastofnana eftir því sem við á. Þetta fyrirkomulag hefur tryggt náið og frjótt samstarf milli rannsóknafólks annars vegar og eftirlits- og leiðbeiningaraðila hins vegar á undanförnum áratugum. Hér er ekki um nýmæli að ræða í frumvarpinu heldur er verið að festa starfsemi í sessi sem er nauðsynleg til þess að yfirdýralæknir hafi ávallt slíka aðstöðu og þjónustu til reiðu en þurfi ekki að sækja hana til annarra aðila.

Um. 16. gr.


    Greinin er í samræmi við ákvæði laga nr. 70/1996, um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins, með síðari breytingum. Í 9. gr. e laga nr. 150/1996, um breytingar á sérákvæðum í nokkrum lögum er varða réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins, eru m.a. gerðar þær breytingar á 22. gr. laga nr. 70/1996 að yfirdýralækni, héraðsdýralæknum og dýralækni fisksjúkdóma er bætt við þá sem teljast embættismenn samkvæmt lögunum.
    Eins og fram kemur í athugasemdum þessum eru störf aðstoðaryfirdýralæknis, eftirlitsdýralækna og sérgreinadýralækna, annarra en dýralæknis fisksjúkdóma, nýmæli.
Rétt þykir, með vísan til framangreindra laga, að aðstoðaryfirdýralæknir og eftirlitsdýralæknar teljist einnig til embættismanna og hljóti starf samkvæmt ráðherraskipun, en að sérgreinadýralæknar starfi samkvæmt ráðningarsamningi.

Um 17. gr.


    Greinin skýrir sig sjálf og er í samræmi við 11. gr. núgildandi laga um dýralækna.

Um 18.–20. gr.


    Greinarnar þarfnast ekki skýringa.


Fylgiskjal.


Fjármálaráðuneyti,
fjárlagaskrifstofa:


Umsögn um frumvarp til laga um dýralækna og heilbrigðisþjónustu dýra.


    Frumvarpið felur í sér umfangsmiklar skipulagsbreytingar á sviði dýralæknisþjónustu og aukið eftirlit með heilbrigðismálum dýra og dýraafurða. Í frumvarpinu er leitast við að skilja að eftirlitsstörf og dýralæknisþjónustu sama aðila, m.a. í ljósi samkeppnislöggjafarinnar og stjórnsýslulaga. Eftirfarandi þættir frumvarpsins munu hafa áhrif á útgjöld ríkissjóðs ýmist til hækkunar eða lækkunar.
    Samkvæmt 4. gr. frumvarpsins verður sett á laggirnar dýralæknaráð skipað yfirdýralækni og tveimur dýralæknum til fimm ára í senn. Við úrlausn ágreiningsmála verður ráðinu heimilt að kalla til lögfræðing og skal hann fullnægja skilyrðum um skipan til starfa héraðsdómara. Einnig verður ráðinu heimilt að kalla sérfræðinga sér til ráðuneytis. Ætla má að kostnaður við nefndina verði á bilinu 0,7–1,0 m.kr. á ári.
    Í 5. gr. er lagt til nýtt starf aðstoðaryfirdýralæknis, m.a. vegna aukinna verkefna í kjölfar fjölþjóðasamninga á sviði dýrasjúkdóma, heilbrigðiseftirlits og samræmingar á starfsháttum landa sem eiga aðild að slíkum samningum. Þá gerir frumvarpið ráð fyrir að allt eftirlit með framleiðslu sláturafurða og mjólkur verði undir yfirstjórn yfirdýralæknis. Sá þáttur frumvarpsins er til samræmis við frumvarp til laga um eldi og heilbrigði sláturdýra, slátrun, vinnslu, heilbrigðisskoðun og gæðamat á sláturafurðum. Innheimt verða eftirlitsgjöld vegna þessara auknu verkefna.
    Meginbreytinguna er að finna í 11. gr. frumvarpsins. Samkvæmt núgildandi lögum er landinu skipt upp í 31 dýralæknisumdæmi en núna eru 27 þeirra setin og hafa dýralæknar sinnt bæði almennum dýralækningum og eftirlitsstörfum. Í greininni er lögð til umfangsmikil skipulagsbreyting þar sem núverandi skipan héraðsdýralæknisumdæma er lögð niður. Í A-lið 11. gr. er lagt til að skipaðir verði fjórir eftirlitsdýralæknar á þeim svæðum landsins þar sem ætla má að sjálfstætt starfandi dýralæknar vilji og geti sinnt almennum dýralæknisstörfum. Eftirlitsdýralæknum verði greidd laun úr ríkissjóði en eftirlitsgjöld verði innheimt af þeim sem sæta eftirlitinu. Öll almenn dýralæknisþjónusta mun verða á vegum sjálfstætt starfandi dýralækna. Eftirlitsdýralæknisumdæmin verða: Reykjavíkurumdæmi, Borgarfjarðar- og Mýrasýsluumdæmi, Skagafjarðar- og Eyjafjarðarumdæmi og Suðurlandsumdæmi.
    Í B-lið 11. gr. er lagt til að umdæmi héraðsdýralækna verði níu talsins en í tveimur umdæmum, þ.e. Vestfjarðaumdæmi og Austfjarðaumdæmi, skuli sitja tveir héraðsdýralæknar enda verði ekki eftirlitsdýralæknar á þeim svæðum. Héraðsdýralæknarnir ellefu munu áfram gegna hinu tvíþætta hlutverki en gert er ráð fyrir að þeir fái föst laun úr ríkissjóði fyrir eftirlitsstarfið. Aðrar tekjur þeirra verða tekjur af almennum dýralæknisverkum, skoðunarstörfum auk sólarhringsvakta sem verður skipt á milli allra starfandi dýralækna á 13 vaktsvæðum. Í 11. gr. er að finna heimild til þess að bæta við dýralæknum á þessum svæðum vegna tímabundis álags við eftirlit og skoðanir. Gjald til ríkissjóðs verður innheimt fyrir eftirlitsstörf dýralækna sem fyrr en auk þess er heimilt að innheimta nýtt gjald af innflutningi landbúnaðarvara til að standa undir kostnaði við eftirlit með innflutningnum.
    Í 12. gr. frumvarpsins er að finna ákvæði um að yfirdýralæknir skuli skipuleggja vaktir dýralækna þannig að dýralæknir sé jafnan á vakt en í greininni er mælt fyrir um skiptingu landsins í vaktsvæði. Fyrir vaktþjónustuna skal greiða úr ríkissjóði samkvæmt samningum Dýralæknafélags Íslands við landbúnaðarráðuneytið og fjármálaráðuneytið. Um þennan þátt er ósamið en hér er gert ráð fyrir að um sambærilegan kostnað verði að ræða við hverja vakt og nú. Vaktsvæðum fækkar úr 27 í 13 en þau stækka sama skapi. Skv. 9. gr. eiga dýralæknar sem stunda almennar dýralækningar rétt á og ber skylda til að taka þátt í vaktfyrirkomulagi sem skipulagt er á viðkomandi vaktsvæði. Dýralæknir getur þó komist hjá vaktskyldu sinni með því að semja við annan dýralækni um að yfirtaka vaktskylduna.
    Í 13. gr. er að finna heimild til landbúnaðarráðherra til að semja, við sérstakar aðstæður, við dýralækni um greiðslu hluta ferðakostnaðar. Mun þetta gert í því skyni að tryggja byggðum sem eru fjarlægar aðsetri dýralæknis reglubundna þjónustu og bráðaþjónustu. Ætlunin er að setja reglur um þetta efni í samráði við yfirdýralækni, Dýralæknafélag Íslands og Bændasamtök Íslands. Áætlað er að þessi kostnaður verði ekki undir 2 m.kr. árlega.
    Samkvæmt 14. gr. skulu starfa sérgreinadýralæknar á tíu tilgreindum sviðum og fjölgar þeim um tvo frá því sem nú er. Annað starfið kemur til vegna ráðningar dýralæknis sem hafa mun eftirlit með inn- og útflutningi búfjárafurða.
    Á síðasta ári námu launagreiðslur ríkissjóðs fyrir alla dýralæknisþjónustu og tengd störf um 102 m.kr. Miðað við fyrirhugaðar breytingar er áætlað að um 67 m.kr. verði greiddar í föst laun en um 27 m.kr. verði varið til greiðslna fyrir vaktir. Þetta gerist þrátt fyrir að störfum fækki úr 42 í 28 en gert er ráð fyrir að héraðsdýralæknum verði að einhverju leyti bættur upp tekjumissir vegna breytinga á vaktafyrirkomulagi. Þessu mati fylgir nokkur óvissa þar sem enn er ósamið um kjör dýralækna við breytt fyrirkomulag sem að mestu leyti er í samræmi við hugmyndir Dýralæknafélags Íslands. Kostnaður eykst um 1 m.kr. vegna dýralæknaráðs og 2 m.kr. vegna heimildar til greiðslu hluta ferðakostnaðar.
    Ekki verður hægt að bjóða öllum núverandi héraðsdýralæknum sambærileg störf hjá ríkinu og því er óhjákvæmilegt að a.m.k. 12 einstaklingar fari á biðlaun. Heildarkostnaður við biðlaun á árinu 1998 er um 19 m.kr. sé gert ráð fyrir biðlaunum til tólf einstaklinga sem greiðast að jafnaði í níu mánuði.
    Launakostnaður á árinu 1998 yrði því 113 m.kr. og um 94 m.kr. á ári eftir það. Kostnaðaraukinn á fyrsta gildisári laganna yrði því um 10 m.kr. en hugsanlega yrði um að ræða 8 m.kr. sparnað á ári eftir það.