Ferill 163. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
123. löggjafarþing 1998–99.
Þskj. 793 — 163. mál.
Svar
fjármálaráðherra við fyrirspurn Péturs H. Blöndals um skuldbindingu Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins, lífeyrisdeildar alþingismanna, lífeyrisdeildar ráðherra og Lífeyrissjóðs hjúkrunarfræðinga.
1. Hversu háar eru væntanlegar árlegar greiðslur (í b-lið lífeyrisgreiðslur og kostnaður að frádregnum iðgjöldum) Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins, lífeyrisdeildar alþingismanna, lífeyrisdeildar ráðherra og Lífeyrissjóðs hjúkrunarfræðinga vegna:
a. réttinda sem sjóðfélagar hafa þegar öðlast (áunnin réttindi),
b. réttinda sem sjóðfélagar hafa og munu öðlast með greiðslu iðgjalda, þ.e. framreiknuð réttindi?
Svar óskast sundurliðað eftir árum, 1998–2075. Enn fremur komi fram hvað sjóðirnir geti greitt með eignum sínum, væntanlegum iðgjöldum, sbr. b-lið, og vöxtum umfram hækkun launa og hvað muni falla á launagreiðendur. Reiknað verði með þeim sjóðfélögum sem áttu réttindi hjá sjóðunum í árslok 1997.
Hversu stórt hlutfall af tekjusköttum hvers árs eru þessi útgjöld að óbreyttum tekjuskattslögum?
Fyrir liggur áætlun um greiðslur úr Lífeyrissjóði starfsmanna ríkisins, LSR, miðað við stöðu sjóðsins í árslok 1996. Ekki var talið rétt að leggja í sérstaka úrvinnslu upplýsinga miðað við árslok 1997, sbr. það sem síðar kemur fram um vinnu að þessum málum á vegum sjóðsins. Framangreind áætlun nær til ársins 2072 og tekur til allra skuldbindinga við þá sem áttu réttindi í sjóðnum í árslok 1996. Í henni er miðað við að vextir á ári séu 2% umfram launahækkanir. Enn fremur er gert ráð fyrir að framlag launagreiðenda vegna lífeyrishækkana verði 47% af áföllnum skuldbindingum í árslok 1996 en tæp 52% af skuldbindingum sem falla á eftir það. Tafla sem sýnir áfallna skuldbindingu, framtíðarskuldbindingu, iðgjöld, framlag launagreiðenda, bakábyrgð ríkisins og stöðu sjóðsins á hverju þessara ára er í fylgiskjali I með svari þessu. Þar kemur fram að árlegar greiðslur frá launagreiðendum, iðgjöld, framlög vegna lífeyrishækkana og greiðslur vegna bakábyrgðar, sem voru um 4 milljarðar króna á árinu 1997, verða á bilinu 4 til rúmlega 8 milljarðar króna fram til ársins 2030 en fara síðan lækkandi. Taflan sýnir enn fremur að eignir sjóðsins munu þverra miðað við þetta á árinu 2027.
Ekki hefur verið gerð áætlun um hlutfall framangreindra stærða af tekjum ríkissjóðs á hverju ári eða einstökum tekjutegundum en til samanburðar má hafa að tekjuskattar til ríkisins eru áætlaðir rúmlega 40 milljarðar króna á yfirstandandi ári.
Nauðsynlegt er að túlka þessar tölur með fyrirvara. Niðurstöðurnar eru mjög háðar þeim forsendum sem gefnar eru og hafa þegar tekið miklum breytingum, m.a. vegna stofnunar A-deildar LSR og flutningi úr eldra réttindakerfi LSR í þá deild. Enn fremur hafa skuldbindingar verið gerðar upp við sjóðinn á undanförnum árum og má reikna með að framhald verði á því.
Ekki hafa verið gerðir sambærilegir útreikningar fyrir aðra sjóði sem spurt er um og ekki var talið rétt að leggja í sérstaka vinnu við þá. Samkvæmt upplýsingum frá Lífeyrissjóði starfsmanna ríkisins og Lífeyrissjóði hjúkrunarfræðinga, LR, er nú á vegum þeirra unnið að áætlun um fjárhag þeirra á næstu árum og áratugum. Í þeim áætlunum er reynt að taka tillit til sem flestra þátta sem áhrif hafa á stöðu sjóðanna og ekki hefur verið unnt að taka til greina hingað til, m.a. áhrifa af uppgreiðslu skuldbindinga. Talið er að áætlanir þessar muni liggja fyrir síðar á þessu ári. Með hliðsjón af þessu var ekki talið rétt að leggja í kostnaðarsama útreikninga að þessu sinni.
2. Hver er heildarskuldbinding þessara lífeyrissjóða og hversu langt dugir eign þeirra til greiðslu hennar?
Eftirfarandi tafla sýnir höfuðstól sjóðanna og skuldbindingar þeirra eins og þær voru áætlaðar í árslok 1997. Höfuðstóllinn er að meðtöldu endurmati vegna mismunar á vöxtum á bundnum eignum sjóðanna og þeim vöxtum sem skuldbindingar þeirra eru miðaðar við.
| Í þús. kr. | Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins, B-deild |
Lífeyrissjóður alþingismanna |
Lífeyrissjóður ráðherra |
Lífeyrissjóður hjúkrunarfræðinga |
| Höfuðstóll | 37.677 | 0 | 0 | 4.712 |
| Framtíðariðgjöld | 23.684 | 2.212 | ||
| Áfallin skuldbinding | 140.690 | 2.662 | 345 | 15.698 |
| Heildarskuldbinding | 190.090 | 21.404 |
Ekki liggur enn fyrir mat á því hversu lengi eign LSR og LH dugir fyrir skuldbindingum. Eins og fram kemur í svari við 1. lið var áætlað að eignir LSR dygðu til að greiða skuldbindingar til ársins 2027. Enn fremur var áætlað að sá sjóður þyrfti að vera um 34 milljörðum meiri en hann var í árslok 1996 til að standa undir öllum skuldbindingum sínum.
3. Hvernig skiptist heildarskuldbinding að frádreginni eign sjóðanna á
a. ríkissjóð, sundurliðað eftir A- og B-hluta,
b. sveitarfélög,
c. aðra?
Eftirfarandi tafla sýnir skiptingu skuldbindinga LSR og LH milli A-hluta og B-hluta stofnana ríkissjóðs, sveitarfélaga og annarra.
| Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins, B-deild |
Lífeyrissjóður hjúkrunarfræðinga |
|
| Ríkissjóður A | 88.019 | 1.762 |
| Ríkissjóður B | 7.776 | 0 |
| Sveitarfélög | 6.347 | 660 |
| Aðrir | 38.548 | 13.276 |
4. Hversu margir sjóðfélagar eiga „eign“ allt að 1 millj. kr., hversu margir eiga þar yfir, allt að 2 millj. kr., hversu margir eiga þar yfir, allt að 3 millj. kr. o.s.frv. ef gengið er út frá því að „eign“ hvers sjóðfélaga sé fundin með því að skipta heildarskuldbindingu sjóðanna á sjóðfélaga þeirra samkvæmt áunnum réttindum hvers og eins?
Tafla í fylgiskjali II sýnir skuldbindingar sjóðanna brotnar niður eftir fjárhæð réttinda sjóðfélaga. Miðað er við árslok 1997.
5. Hversu margir sjóðfélagar kusu að greiða til A-deildar Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins í stað B-deildar, sbr. 4. og 5. mgr. 4. gr. laga nr. 1/1997, eða í stað Lífeyrissjóðs hjúkrunarfræðinga, sbr. 4. mgr. 17. gr. laga nr. 2/1997? Hvað kostar þetta val ríkissjóð og aðra launagreiðendur þegar greitt er í A-deild hærra iðgjald og af öllum launum í stað daglauna einvörðungu þó að á móti komi lægri skuldbindingar í B-deild?
Til B-deildar Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins var á árinu 1997 greitt iðgjald vegna rúmlega 19.600 sjóðfélaga. Af þeim ákváðu rúmlega 4.000 að færa sig yfir í A-deild sjóðsins. Til Lífeyrissjóðs hjúkrunarfræðinga var á árinu 1997 greitt iðgjald vegna rúmlega 2.100 sjóðfélaga. Af þeim ákváðu rúmlega 700 að færa sig yfir í A-deild LSR. Auk þeirra sem þannig fluttu sig í A-deild LSR greiða um 4.000 nýráðnir starfsmenn til deildarinnar þannig að í árslok 1997 voru félagar í henni um 8.700.
Réttindi samkvæmt reglum sem gilda um A-deild sjóðsins voru miðuð við að þau væru sambærileg þeim réttindum sem B-deildin veitir. Kostnaður ríkissjóðs og annarra launagreiðenda við það að starfsmaður velji aðild að A-deild sjóðsins er því að jafnaði ekki meiri en verið hefði við aðild að B-deild. Kostnaðurinn fellur hins vegar til með mismunandi hætti og á mismunandi tímum eftir aðild að þessum deildum. Ekki hefur verið gerður útreikningur sem sýnir þennan samanburð.
6. Hver hefur verið árleg meðalávöxtun Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins umfram meðalhækkun dagvinnulauna opinberra starfsmanna árin 1978–97? Hvaða ávöxtun er lögð til grundvallar útreikningnum?
Ekki liggja fyrir upplýsingar um þennan samanburð og er hann óraunhæfur með tilliti til þeirra reglna sem giltu um LSR allt til ársins 1997. Samkvæmt þeim fékk sjóðurinn ekki greidda vexti eða verðbætur á 40% af heildarútlánum sínum. Hrein raunávöxtun eigna í vörslu sjóðsins hefur samkvæmt reikningum sjóðsins verið um 5,5% undanfarin ár. Í útreikningum sem getið er um hér að framan var miðað við að vextir væru 2% umfram launahækkanir.
7. Hvernig er iðgjald til A-deildar háð raunávöxtun miðað við framreikning eigna sjóðsins samkvæmt vísitölu neysluverðs (t.d. 4,5%, 3,5%, 2,5%, 1,5%)?
Nauðsynlegt iðgjald til A-deildar LSR var 15% og var miðað við 3,5% raunávöxtun. Sé öðrum forsendum en ávöxtun haldið óbreyttum er áætlað að með 1,5% ávöxtun þyrfti iðgjaldið að vera 26,1%, með 2,5% ávöxtun yrði það 20,1% og með 4,5% ávöxtun 12,0%.
Fylgiskjal I.
Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins.
Áætlun um skuldbindingar, iðgjöld og greiðslur.
| Ár |
Áfallin skuldbinding |
Framtíðarskuldbinding | Iðgjöld |
Framlag launagreiðenda |
Bakábyrgð | Sjóður |
| 1997 | 3.761 | 3.762 | 2.100 | 1.768 | 0 | 35.980 |
| 1998 | 3.873 | 3.878 | 2.066 | 1.823 | 0 | 36.807 |
| 1999 | 3.985 | 4.002 | 2.028 | 1.882 | 0 | 37.554 |
| 2000 | 4.106 | 4.144 | 1.986 | 1.949 | 0 | 38.211 |
| 2001 | 4.182 | 4.246 | 1.947 | 1.999 | 0 | 38.765 |
| 2002 | 4.263 | 4.363 | 1.907 | 2.055 | 0 | 39.237 |
| 2003 | 4.332 | 4.475 | 1.866 | 2.110 | 0 | 39.618 |
| 2004 | 4.396 | 4.590 | 1.823 | 2.167 | 0 | 39.906 |
| 2005 | 4.489 | 4.750 | 1.773 | 2.245 | 0 | 40.097 |
| 2006 | 4.564 | 4.896 | 1.725 | 2.317 | 0 | 40.160 |
| 2007 | 4.630 | 5.047 | 1.674 | 2.392 | 0 | 40.102 |
| 2008 | 4.691 | 5.199 | 1.622 | 2.468 | 0 | 39.913 |
| 2009 | 4.766 | 5.382 | 1.565 | 2.559 | 0 | 39.592 |
| 2010 | 4.819 | 5.549 | 1.510 | 2.644 | 0 | 39.114 |
| 2011 | 4.865 | 5.715 | 1.454 | 2.728 | 0 | 38.488 |
| 2012 | 4.913 | 5.901 | 1.394 | 2.822 | 0 | 37.709 |
| 2013 | 4.963 | 6.109 | 1.330 | 2.928 | 0 | 36.762 |
| 2014 | 5.019 | 6.329 | 1.266 | 3.039 | 0 | 35.626 |
| 2015 | 5.056 | 6.539 | 1.201 | 3.146 | 0 | 34.294 |
| 2016 | 5.087 | 6.756 | 1.135 | 3.257 | 0 | 32.767 |
| 2017 | 5.108 | 6.980 | 1.066 | 3.372 | 0 | 31.034 |
| 2018 | 5.115 | 7.195 | 997 | 3.484 | 0 | 29.088 |
| 2019 | 5.131 | 7.445 | 922 | 3.612 | 0 | 26.928 |
| 2020 | 5.130 | 7.683 | 849 | 3.736 | 0 | 24.528 |
| 2021 | 5.120 | 7.917 | 776 | 3.858 | 0 | 21.889 |
| 2022 | 5.083 | 8.122 | 705 | 3.966 | 0 | 19.011 |
| 2023 | 5.017 | 8.261 | 642 | 4.042 | 0 | 15.907 |
| 2024 | 4.933 | 8.376 | 582 | 4.105 | 0 | 12.612 |
| 2025 | 4.829 | 8.446 | 526 | 4.147 | 0 | 9.139 |
| 2026 | 4.717 | 8.502 | 473 | 4.182 | 0 | 5.511 |
| 2027 | 4.580 | 8.492 | 426 | 4.183 | 0 | 1.735 |
| 2028 | 4.438 | 8.470 | 379 | 4.179 | 0 | -2.152 |
| 2029 | 4.287 | 8.437 | 334 | 4.169 | 2.152 | -3.952 |
| 2030 | 4.120 | 8.351 | 293 | 4.132 | 3.952 | -3.974 |
| 2031 | 3.948 | 8.251 | 254 | 4.089 | 3.974 | -3.964 |
| 2032 | 3.772 | 8.144 | 214 | 4.042 | 3.964 | -3.947 |
| 2033 | 3.592 | 8.021 | 176 | 3.987 | 3.947 | -3.927 |
| 2034 | 3.402 | 7.847 | 144 | 3.906 | 3.927 | -3.897 |
| 2035 | 3.204 | 7.629 | 116 | 3.803 | 3.897 | -3.835 |
| 2036 | 3.004 | 7.397 | 90 | 3.692 | 3.835 | -3.748 |
| 2037 | 2.804 | 7.128 | 68 | 3.562 | 3.748 | -3.651 |
| Ár |
Áfallin skuldbinding |
Framtíðarskuldbinding | Iðgjöld |
Framlag launagreiðanda |
Bakábyrgð | Sjóður |
| 2038 | 2.603 | 6.839 | 48 | 3.422 | 3.651 | -3.533 |
| 2039 | 2.404 | 6.520 | 33 | 3.266 | 3.533 | -3.402 |
| 2040 | 2.208 | 6.179 | 21 | 3.099 | 3.402 | -3.253 |
| 2041 | 2.017 | 5.815 | 12 | 2.919 | 3.253 | -3.090 |
| 2042 | 1.834 | 5.434 | 7 | 2.730 | 3.090 | -2.912 |
| 2043 | 1.658 | 5.041 | 4 | 2.535 | 2.912 | -2.724 |
| 2044 | 1.492 | 4.652 | 1 | 2.341 | 2.724 | -2.527 |
| 2045 | 1.334 | 4.268 | 0 | 2.150 | 2.527 | -2.332 |
| 2046 | 1.187 | 3.891 | 0 | 1.961 | 2.332 | -2.139 |
| 2047 | 1.051 | 3.528 | 0 | 1.779 | 2.139 | -1.949 |
| 2048 | 925 | 3.182 | 0 | 1.606 | 1.949 | -1.766 |
| 2049 | 809 | 2.854 | 0 | 1.442 | 1.766 | -1.591 |
| 2050 | 703 | 2.546 | 0 | 1.287 | 1.591 | -1.427 |
| 2051 | 607 | 2.257 | 0 | 1.142 | 1.427 | -1.272 |
| 2052 | 521 | 1.989 | 0 | 1.007 | 1.272 | -1.127 |
| 2053 | 444 | 1.741 | 0 | 882 | 1.127 | -992 |
| 2054 | 375 | 1.513 | 0 | 767 | 992 | -868 |
| 2055 | 315 | 1.305 | 0 | 662 | 868 | -753 |
| 2056 | 262 | 1.116 | 0 | 567 | 753 | -649 |
| 2057 | 216 | 947 | 0 | 481 | 649 | -555 |
| 2058 | 176 | 795 | 0 | 404 | 555 | -471 |
| 2059 | 142 | 662 | 0 | 337 | 471 | -395 |
| 2060 | 114 | 545 | 0 | 277 | 395 | -329 |
| 2061 | 90 | 443 | 0 | 226 | 329 | -270 |
| 2062 | 70 | 356 | 0 | 181 | 270 | -220 |
| 2063 | 54 | 282 | 0 | 144 | 220 | -176 |
| 2064 | 41 | 221 | 0 | 113 | 176 | -140 |
| 2065 | 30 | 170 | 0 | 87 | 140 | -109 |
| 2066 | 22 | 129 | 0 | 66 | 109 | -84 |
| 2067 | 16 | 96 | 0 | 49 | 84 | -64 |
| 2068 | 11 | 70 | 0 | 36 | 64 | -47 |
| 2069 | 8 | 50 | 0 | 26 | 47 | -35 |
| 2070 | 5 | 35 | 0 | 18 | 35 | -25 |
| 2071 | 0 | 0 | 0 | 0 | 25 | -17 |
| 2072 | 17 | 0 |
Fylgiskjal II.
Réttindi sjóðfélaga í LSR og LH eftir fjárhæð skuldbindinga.
Taflan sýnir fjölda sjóðfélaga og réttindi miðað við árslok 1997.
| LSR, B-deild | LSR, B-deild | LH | LH | Lífeyrissjóður alþingismanna |
Lífeyrissjóður ráðherra |
|
| Réttindi í millj. kr. |
Heildarskuld- binding |
Áfallin skuldbinding |
Heildarskuld- binding |
Áfallin skuldbinding |
Áfallin skuldbinding |
Áfallin skuldbinding |
| –1 | 12.173 | 16.340 | 325 | 542 | 73 | 2 |
| 1–2 | 3.673 | 7.093 | 165 | 480 | 58 | 2 |
| 2–3 | 3.190 | 4.610 | 105 | 354 | 98 | 10 |
| 3–4 | 3.083 | 3.243 | 87 | 285 | 46 | 7 |
| 4–5 | 3.069 | 2.275 | 67 | 267 | 41 | 7 |
| 5–6 | 3.073 | 1.715 | 79 | 258 | 22 | 8 |
| 6–7 | 2.742 | 1.376 | 144 | 217 | 25 | 5 |
| 7–8 | 2.312 | 1.139 | 241 | 187 | 11 | 6 |
| 8–9 | 1.966 | 889 | 321 | 135 | 12 | 3 |
| 9–10 | 1.650 | 685 | 326 | 120 | 10 | 1 |
| 10–11 | 1.268 | 618 | 336 | 86 | 11 | 3 |
| 11–12 | 1.003 | 486 | 302 | 69 | 7 | 1 |
| 12–13 | 743 | 345 | 264 | 44 | 10 | 1 |
| 13–14 | 566 | 297 | 164 | 30 | 5 | 0 |
| 14–15 | 402 | 236 | 100 | 29 | 7 | 1 |
| 15–16 | 298 | 180 | 62 | 23 | 4 | 0 |
| 16–17 | 252 | 159 | 34 | 15 | 3 | 0 |
| 17–18 | 152 | 113 | 20 | 9 | 5 | 0 |
| 18–19 | 123 | 90 | 14 | 8 | 4 | 1 |
| 19–20 | 90 | 68 | 7 | 5 | 3 | 0 |
| 20–21 | 78 | 55 | 0 | 0 | 4 | 0 |
| 21–22 | 59 | 43 | 0 | 0 | 1 | 0 |
| 22–23 | 63 | 45 | 0 | 0 | 2 | 0 |
| 23–24 | 60 | 50 | 0 | 0 | 2 | 0 |
| 24–25 | 35 | 25 | 0 | 0 | 1 | 0 |
| 25–26 | 30 | 16 | 0 | 0 | 3 | 0 |
| 26–27 | 25 | 16 | 0 | 0 | 3 | 0 |
| 27–28 | 15 | 15 | 0 | 0 | 1 | 0 |
| 28–29 | 20 | 19 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 29–48 | 104 | 76 | 0 | 0 | 0 | 0 |
