Ferill 630. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
145. löggjafarþing 2015–2016.
Þingskjal 1241 — 630. mál.
Svar
innanríkisráðherra við fyrirspurn frá Willum Þór Þórssyni um eftirlit með rekstri Íslandspósts og póstþjónustu.
1. Hefur Póst- og fjarskiptastofnun heimilað Íslandspósti ohf. tilteknar leiðréttingarfærslur á grundvelli alþjónustu, þ.e. að kostnaður sé færður af samkeppnisrekstri bæði innan og utan alþjónustu yfir á einkaréttarlega starfsemi fyrirtækisins? Ef svo er, telur ráðherra að slíkar leiðréttingarfærslur samræmist kröfum sem gerðar eru í reglugerð nr. 313/2005 um bókhaldslega og fjárhagslega aðgreiningu í rekstri póstrekenda?
Eitt af verkefnum Póst- og fjarskiptastofnunar er að staðreyna hvernig Íslandspóstur færir kostnaðarbókhald félagsins, þar á meðal um skilin milli einkaréttar og annars rekstrar félagsins. Þau ákvæði laga um póstþjónustu sem hér koma til álita eru 16. og 18. gr. laga um póstþjónustu, nr. 19/2002. Þeim til stuðnings er reglugerð nr. 313/2005 um bókhaldslega og fjárhagslega aðgreiningu í rekstri póstrekenda.
Gera þarf greinarmun á þeim upplýsingum sem Íslandspósti er skylt að senda Póst- og fjarskiptastofnun, sbr. t.d. 13. gr. reglugerðar nr. 313/2005 um bókhaldslega og fjárhagslega aðgreiningu í rekstri póstrekenda, og þeim upplýsingum sem heimilt er að birta, í heild eða að hluta, sbr. 14. gr. Eðli málsins samkvæmt er Íslandspósti gert að skila mun nákvæmari upplýsingum og skýringum við einstaka liði í bókhaldi félagsins til Póst- og fjarskiptastofnunar en birtar eru opinberlega. Þetta á við hvort sem það er gert í ársreikningi félagsins eða í ákvörðunum Póst- og fjarskiptastofnunar. Slíkar ákvarðanir tengjast m.a. samþykki Póst- og fjarskiptastofnunar á gjaldskrá félagsins innan einkaréttar sem og yfirlýsingum sem stofnunin hefur gefið og tengjast bókhaldslegri aðgreiningu Íslandspósts og verðákvörðunum. Í tengslum við verkefni Póst- og fjarskiptastofnunar um að leggja mat á kostnaðaraðgreiningu einkaleyfisþjónustu og samkeppnisþjónustu var unnið að viðamikilli úttekt á kostnaðarbókhaldi Íslandspósts og lauk fyrsta áfanga hennar með ákvörðun Póst- og fjarskiptastofnunar nr. 18/2013. Meginniðurstaða þeirrar úttektar var að kostnaðarbókhald og bókhaldslegur aðskilnaður Íslandspósts byggði á viðurkenndri aðferðafræði sem væri í samræmi við ákvæði laga um póstþjónustu og reglugerðar nr. 313/2005 um bókhaldslega og fjárhagslega aðgreiningu í rekstri póstrekenda. Þó taldi stofnunin þörf á að gera ýmsar endurbætur á forsendum og framkvæmd þessara þátta. Í ákvörðuninni voru því nokkur fyrirmæli um úrbætur og frekari greiningar á kostnaði félagsins. Í tengslum við eftirmál ákvörðunar Pósts- og fjarskiptastofnunar nr. 18/2013 hefur stofnunin birt tvær yfirlýsingar, fyrst 30. júní 2015 sem tók til bókhaldslegs aðskilnaðar félagsins til loka ársins 2012 þar sem kostnaður dreifikerfisins er flokkaður eftir svokölluðum ABC-kostnaðarflokkunarstaðli og síðan 4. mars 2016 sem tók til bókhaldslegs aðskilnaðar félagsins á árunum 2013 og 2014 þar sem kostnaður við dreifingarkerfi félagsins var flokkaður á grundvelli svokallaðs LRAIC- kostnaðarflokkunarstaðals.
Samkvæmt Póst- og fjarskiptastofnun eru engar leiðréttingarfærslur gerðar í bókhaldi Íslandspósts frá og með árinu 2013 eftir að tekið var upp að flokka kostnaðinn samkvæmt fyrrnefndum LRAIC-staðli, enda leiðréttingarfærslurnar tilkomnar vegna þess að hið eldra ABC-líkan félagsins náði ekki yfir alþjónustubyrði félagsins með nægjanlega skýrum hætti. Rekstri Íslandspósts sem fellur undir einkarétt er ætlað að standa undir metinni byrði sem alþjónustuskyldan orsakar.
Allar upplýsingar sem snúa að hinum svokölluðu leiðréttingarfærslum hafa verið birtar opinberlega á vefsíðu Póst- og fjarskiptastofnunar.
Varðandi það hvort ráðherra telji að leiðréttingarfærslur samræmist kröfum sem gerðar eru í reglugerð nr. 313/2005 um bókhaldslega og fjárhagslega aðgreiningu í rekstri póstrekenda skal tekið fram að samkvæmt lögum nr. 69/2003, um Póst- og fjarskiptastofnun, er stofnunin sjálfstæð stofnun og er hægt að bera ákvarðanir hennar undir úrskurðarnefnd fjarskipta- og póstmála, sbr. 13. gr. laganna. Ráðherra hefur því ekki valdheimildir til þess að endurskoða ákvarðanir stofnunarinnar.
2. Hversu háar eru leiðréttingarfærslur Íslandspósts ohf. sem Póst- og fjarskiptastofnun hefur samþykkt frá árinu 2007? Óskað er eftir sundurliðun á milli ára og sundurliðun eftir einkarétti, samkeppnisrekstri innan alþjónustu og samkeppnisrekstri utan alþjónustu innan hvers árs.
Upplýsingar í meðfylgjandi töflu eru frá Póst- og fjarskiptstofnun og sýna fjárhæðir leiðréttingarfærslna vegna áranna 2007–2012.
Yfirlit yfir leiðréttingarfærslur 2007–2012.
Ár |
Einkaréttur |
Samkeppni innan alþjónustu | Samkeppni utan alþjónustu |
Samtals |
2012 | 315.000.000 | -209.765.000 | -105.235.000 | 0 |
2011 | 300.000.000 | -193.283.580 | -106.716.420 | 0 |
2010 | 202.500.000 | -112.500.000 | -90.000.000 | 0 |
2009 | 213.500.000 | -164.000.000 | -49.500.000 | 0 |
2008 | 190.000.000 | -204.000.000 | 14.000.000 | 0 |
2007 | 235.000.000 | -305.000.000 | 70.000.000 | 0 |
Eins og fram kemur í svari við 1. lið fyrirspurnarinnar hafa engar leiðréttingarfærslur verið gerðar í bókhaldi fyrirtækisins frá og með árinu 2013. Það ár tók Íslandspóstur upp LRAIC-líkan við færslu kostnaðarbókhalds félagsins. Það líkan byggir á annarri aðferðafræði við að nálgast alþjónustukostnað félagsins en eldra líkanið. ABC-kostnaðarlíkanið var ástæðan fyrir þeim leiðréttingarfærslum sem spurt er um, eins og áður hefur komið fram.
3. Telur ráðherra að Íslandspósti ohf. sé heimilt að taka hluta afkomu mismunandi rekstrarþátta og dótturfélaga og birta sem eina samtölu eignarekstrar samkvæmt þeim lögum sem um starfsemi fyrirtækisins gilda eða ber fyrirtækinu að aðgreina reiknaðar tekjur mismunandi rekstrareininga og afkomu dótturfélaga í ársreikningum fyrirtækisins í samræmi við kröfur um bókhaldslegan aðskilnað, sbr. framangreinda reglugerð nr. 313/2005? Óskað er eftir sundurliðun eignarekstrar milli ára og sundurliðun eftir einkarétti, samkeppnisrekstri innan alþjónustu, annarri póstþjónustu og samkeppnisrekstri utan alþjónustu innan hvers árs frá árinu 2006.
Til skýringar er rétt að taka fram að liðurinn „eignarekstur“ í skýringum í ársreikningum Íslandspósts felur í sér svonefnda mótfærslu, „tekjufærslu“, vegna reiknaðrar ávöxtunarkröfu fjárbindingar í rekstrarfjármunum sem deilt hefur verið á einstaka starfsþætti, auk innheimtra vaxtatekna og greiddra vaxtagjalda, söluhagnaðar eða taps á eignum, áhrifa dótturfélaga og óreglulegra liða. Því er undir liðnum „eignarekstur“ í raun um að ræða afstemmingu á milli reiknaðs kostnaðar framangreindra liða, þ.e. fjárbindingar og raunkostnaðar samkvæmt fjárhagsbókhaldi. Mismunurinn, „eignarekstur“, getur því verið mjög breytilegur á milli ára.
Það heyrir undir Póst- og fjarskiptastofnun, sem er sjálfstætt eftirlitsstjórnvald, að taka afstöðu til framsetningar á tilteknum upplýsingum, þ.m.t. hvort þær standist kröfur 14. gr. og 16. gr. reglugerðar nr. 313/2005. Eins og áður sagði má bera ákvarðanir stofnunarinnar undir úrskurðarnefnd um póst- og fjarskiptamál.
Ársreikningur Íslandspósts ohf. er birtur opinberlega á vefsíðu fyrirtækisins en ekki hefur verið birt opinberlega með ítarlegri hætti hvernig eignarekstri er dreift á einstaka starfsþætti eða tiltekna þjónustu frekar en sundurliðun á öðrum gjöldum. Það er undir Íslandspósti komið að birta nánari sundurliðun ársreiknings og upplýsingar úr bókhaldi.
Eftirfarandi dæmi vegna ársins 2014 fylgir þó hér með til skýringar.
Sundurliðun á eignarekstri – fjárhæðir í þús. kr.
Reiknaðir fjármagnsliðir og afskriftir umfram bókfærðir | 306.492 |
Afkoma dóttur- og hlutdeildarfélaga | -74.969 |
Annað | 2.397 |
Samtals | 233.921 |
Eignarekstri skipt á starfsþætti.
Eignarekstur gjaldfærður á starfsþætti* | Eignarekstur, sundurliðun | |||||
Einkaréttur | Samkeppni innan alþjónustu | Samkeppni utan alþjónustu | Fjármagns- krafa samtals |
Bókfærður fjármagns- kostnaður |
Hagnaður af sölu eigna, dótturfélög o.fl. | Mismunur „Eignarekstur“ |
129.942 | 257.194 | 27.119 | 414.255 | -107.763 | -72.572 | 233.921 |