fjöleignarhús.

Virðulegi forseti. Ég mæli hér fyrir frumvarpi til laga um breytingu á lögum um fjöleignarhús, nr. 26/1994 (gæludýrahald). Með mér á frumvarpinu er þingflokkur Flokks fólksins, hv. þingmenn Ásthildur Lóa Þórsdóttir, Eyjólfur Ármannsson, Guðmundur Ingi Kristinsson, Jakob Frímann Magnússon og Tómas A. Tómasson. Í greinargerð með frumvarpinu segir, með leyfi forseta:

„Frumvarp þetta var lagt fram á 151. löggjafarþingi en náði ekki fram að ganga og er nú lagt fram að nýju óbreytt.

Gæludýr hafa fylgt manninum frá því í öndverðu. Íslendingar hafa ávallt verið miklir dýravinir og haldið mikið upp á gæludýr. Þrátt fyrir það hafa lög í áranna rás takmarkað réttindi gæludýraeigenda mjög, mörgum til mikils ama.

Þjóðfélagið tók örum breytingum upp úr aldamótunum 1900 og fólk flutti í þéttbýli í auknum mæli. Margir tóku þá með sér gæludýr úr sveitinni og samhliða fólksfjölgun fjölgaði slíkum dýrum verulega í þéttbýli. Árið 1924 var hundahald bannað í Reykjavík. Banninu var ætlað að stemma stigu við sullaveiki og draga úr fjölda lausagönguhunda á götum borgarinnar. Næstu áratugi voru yfirvöld iðin við að lóga hundum skipulega og um miðjan sjötta áratuginn voru hundar sjaldséð sjón á götum Reykjavíkur. Það er gömul saga og ný að það er hægara sagt en gert að afnema bann. Það var því ekki fyrr en á níunda áratugnum að gerðar voru undantekningar á banninu í Reykjavík þannig að fólk gæti sótt um leyfi til að halda hund. Árið 2006 var hundahald síðan leyft í Reykjavík á ný.

Bannið í Reykjavík er langt frá því að vera einsdæmi en ýmsar takmarkanir hafa gilt um hunda- og kattahald í þéttbýli hér á landi. Sem betur fer hefur þróunin undanfarna áratugi verið jákvæð og nú er hunda- og kattahald almennt leyft.

Ein helsta hindrunin í vegi hundaeigenda á Íslandi eru lög um fjöleignarhús. Samkvæmt þeim er nauðsynlegt að afla samþykkis aukins meiri hluta íbúðareigenda fyrir hunda- og kattahaldi. Lengst af voru skilyrðin strangari og þurfti samþykki allra íbúðareigenda. Árið 2010 lagði Guðbjartur Hannesson, félags- og tryggingamálaráðherra, fram frumvarp um breytingu á fjöleignarhúsalögum sem fól í sér endurskoðun á lögunum með tilliti til hunda- og kattahalds. Ekki stóð til að gera breytingu á reglum um samþykki og aðaláherslan var lögð á sérreglur um leiðsöguhunda. Helgi Hjörvar alþingismaður lagði fram breytingartillögu við það frumvarp sem fól í sér lægri þröskuld samþykkis, þ.e. að samþykki 2/3 hluta íbúðareigenda þyrfti til í stað samþykkis þeirra allra. Tillaga hans var samþykkt. Athyglisvert er að skoða atkvæðagreiðsluna því að þingmenn greiddu ekki atkvæði eftir flokkslínum og þeir þrír þingmenn sem greiddu atkvæði á móti komu úr þremur ólíkum þingflokkum. Það gefur til kynna að þeir þingmenn hafi greitt atkvæði samkvæmt eigin sannfæringu fremur en flokkspólitískum hugsjónum um mörk nábýlis og eignarréttar.

Reglan um aukinn meiri hluta var mikið framfaraskref en þrátt fyrir það leggur hún stein í götu margra. Það er oft miklum erfiðleikum háð að fá samþykki 2/3 hluta íbúðareigenda fyrir hunda- eða kattahaldi. Gæludýraeigendur sem þurfa að flytja lenda oft í vandræðum þegar kemur að því að afla samþykkis nágranna sinna. Þá standa þeim erfiðir valkostir til boða. Annaðhvort þurfa þeir að sætta sig við húsnæði sem þeir kæra sig ekki um eða losa sig við gæludýrið sitt. Hér er ekki einungis um að ræða hömlur hvað varðar eignarrétt gæludýraeigenda heldur einnig mismunun og aðför að friðhelgi einkalífs þeirra og sjálfstæði. Það liggur í hlutarins eðli að þetta kemur harkalegast niður á fátæku fólki sem á ekki val um að búa í einbýlishúsi eða íbúð með sérinngangi.

Ekki þarf að afla samþykkis annarra íbúðareigenda þegar íbúðir hafa sérinngang, en ef íbúðir deila stigagangi er þörf á að afla samþykkis 2/3 hluta eigenda. Hér virðist þörfin á samþykki einungis vera vegna ferðar gæludýrs um stigagang í sameign. Það má því leiða að því líkur að reglunni sé ætlað að gæta hagsmuna þeirra sem hafa ofnæmi fyrir hundum eða köttum eða eru haldnir fælni og til að koma í veg fyrir óhreinindi í sameign. Engu að síður má gera ráð fyrir því að aðrir þættir hafi mikil áhrif á ákvörðun nágranna um hvort þeir veita samþykki fyrir hunda- eða kattahaldi. Ekkert kemur í veg fyrir að þeir hafni slíku eftir eigin geðþótta og eru mörg dæmi um slíkt. Þá hefur það færst í vöxt að íbúðir séu nýttar til skammtímaútleigu. Eigendur slíkra íbúða eru oft mótfallnir gæludýrahaldi. Þannig hafa þeir vald til að koma í veg fyrir að fólk fái að halda hund eða kött í fjöleignarhúsi sem þeir búa ekki í heldur leigja út íbúðir sínar og huga einungis að eigin hagsmunum á kostnað íbúa sem eru þar fyrir.“

Það er ástæða til að veita því sérstaka athygli sem segir hér á eftir, með leyfi forseta:

„Húsfélag getur lagt bann við dýrahaldi ef það veldur öðrum íbúum verulegum ama, ónæði eða truflunum og eigandi dýrs neitar að gera bót þar á.“

Þannig að ég segi: Það þarf ekki heldur að afla samþykkis fyrir öðrum tegundum gæludýra eða neitt slíkt. Þegar ég mælti fyrir þessu frumvarpi á síðasta löggjafarþingi, sem var síðasta árið á síðasta kjörtímabili, þá virtist það í rauninni vera útbreiddur misskilningur hjá fólki — jafnvel fólki sem bjó í eigin einbýlishúsi og varðaði þetta sérstaka mál akkúrat ekki neitt og hafði sjálft ekki neinna sérstakra hagsmuna að gæta hvað það varðaði að koma í veg fyrir að einstaklingur gæti haldið gæludýr heima hjá sér í fjöleignarhúsi — að halda því fram og halda það virkilega að þetta frumvarp fæli í sér skilyrðislaus réttindi allra í fjölbýlishúsum til að halda hund eða kött.

Það er ekki svo, virðulegi forseti. Að sjálfsögðu er það ekki svo. Að sjálfsögðu er það þannig að ef viðkomandi hundaeigandi eða kattaeigandi er óalandi og óferjandi í sambýli við annað fólk hefur húsfélagið fullkomna heimild samkvæmt þessu frumvarpi til að banna hundahald hjá þessum eiganda. Þá verður þessum eiganda vinsamlega gert að fjarlæga dýrið eða fjarlægja sjálfan sig með því í leiðinni. Það er ekki flóknara en það. Það er alltaf frekar dapurt þegar verið er að búa til eitthvað úr einhverju sem er ekki þar. Í þessu tilviki er verið að reyna að koma til móts við fólk sem er efnaminna og hefur ekki ráð á því að búa í sérbýli en er með sérinngang til að geta haldið gæludýr.

Mjög margt fullorðið fólk sem býr eitt, aleitt, er með lítinn hund eða lítinn félaga sem það langar að hafa hjá sér og það gefur því fólki ótrúlega mikla lífsfyllingu. Ég held að við ættum frekar að taka höndum saman og taka tillit hvert til annars, sýna kærleikann í verki og vera ekki með leiðindi að ástæðulausu því að það er ekkert í þessu frumvarpi sem kemur í veg fyrir að óalandi dýraeigandi í fjölbýlishúsi verði að gjöra svo vel að breyta hegðun sinni eða fjarlægja dýrið ella. Hann fær tiltal og ef hann gegnir því ekki ítrekað þá er það í valdi húsfélagsins, stjórnar húsfélagsins, að koma skýrum skilaboðum til hans: Því miður, þú getur ekki haldið hund hér, því miður, þú getur ekki haldið kött hér því að það er ekki búandi með þér. Ég ætla bara að frábiðja mér það að heyra áframhaldandi tuð um að hér sé einstrengingslegt frumvarp sem gefur grænt ljós á það að hver sem er og hvernig sem hann hagar sér geti haldið hund eða kött. Það er ekki svo.

Virðulegi forseti. Ég þarf nú ekki að hafa fleiri orð um þetta nema að það skiptir verulega miklu máli að við sýnum hvert öðru tillit og gerum þessa hluti í vinsemd og af virðingu. Það tók í raun 78 ár að leyfa hundahald í Reykjavík. Látum það ekki bíða í önnur 78 ár að leyfa hunda- og kattahald í fjöleignarhúsum. Frumvarp þetta er einfalt í sniðum og það felur í sér breytingar á þeim ákvæðum laga um fjöleignarhús sem fjalla um hunda- og kattahald.

Virðulegi forseti: Ég vísa þessu frumvarpi til hv. atvinnuveganefndar. Ég vísa því alla vega beinustu leið til hæstv. forseta þar sem hann kemur því á réttan stað ef ég er að ruglast í ríminu. Það breytir ekki þeirri staðreynd að þetta er ekkert annað en gæskufrumvarp. Þetta er til þess að koma í veg fyrir mismunun. Þetta er til þess að okkur sé ekki ítrekað mismunað vegna efnahags. Það er í rauninni galið samfélag sem meinar fólki, hvað þá fólki sem er eitt og einmana, að halda hjá sér gæludýr, sér í lagi þegar frumvarpið gerir ráð fyrir því að það sé vandað og gert af virðingu við aðra íbúa. Svo mörg voru þau orð.