almennar stjórnmálaumræður (eldhúsdagsumræður).

Virðulegur forseti. Kæru landsmenn. „Af jarðarinnar hálfu byrja allir dagar fallega.“ Með þessum orðum kvaddi Pétur Gunnarsson rithöfundur sér hljóðs í íslenskum bókmenntum í ljóðabókinni Splunkunýr dagur. Oft hefur manni orðið hugsað til þessara upphafsorða að undanförnu, ekki síst þegar maður hefur verið árrisull og notið sólar og fuglasöngs og gróðurilms og sjávarniðar og annarra dásemda sem jörðin gefur okkur og við göngum út frá sem vísum.

„Af jarðarinnar hálfu byrja allir dagar fallega“ — en svo fara mennirnir á fætur, mæta til vinnu og fara að róta og grafa og böðlast. Þannig getur þetta ekki gengið lengur. Það sjáum við öll. Við vitum að við þurfum að læra að aðlagast lífinu á jörðinni á alveg nýjan hátt. Við þurfum að temja okkur nýja siði og nýja sýn. Þetta vitum við næstum því öll.

Ríkisstjórnin hefur vissulega sýnt viðleitni í þessa átt en þó finnst manni að ekki sé gengið alveg nógu langt og alveg nógu ákveðnum skrefum í eina átt. Við getum nefnilega ekki bæði gengið til vinstri og hægri í einu. Við förum bara í aðra áttina í senn eða við stöndum í stað. Annaðhvort höfum við íhaldssama og auðhyggjusinnaða hægri stjórn hagsmunagæslunnar eða framsækna og frjálslynda vinstri stjórn sem hefur almannahag að leiðarljósi. Við getum ekki haft hvort tveggja.

Í loftslagsmálunum erum við hætt að heyra árið 2030 nefnt, eins og það sé bara löngu liðið. Það er langur vegur frá því að við séum nærri því að uppfylla skuldbindingar okkar í Kyoto-bókuninni um 2013–2020. Við þurfum að fá róttækari og beittari aðgerðaáætlun í loftslagsmálunum en ríkisstjórnin hefur sett fram.

Endurheimt votlendis er alveg frábær og skógrækt er alveg ágæt þar sem hún á við, en við þurfum samt að vera miklu markvissari í því að draga úr losun. Við verðum að miða alla mannlega starfsemi við raunverulegan kostnað sem af henni hlýst fyrir lífið á jörðinni. Við þurfum að gera sáttmála þvert yfir höf og lönd. Þá dugir ekki heimsmynd músarholunnar, þrætugirnin og allt-fyrir-ekkert-hugsunin. Hún dugir ekki lengur, heldur þurfa samfélögin að taka öll höndum saman. Í þessum málum þurfum við, kæru landsmenn, því miður, að hætta að hugsa bara sem Íslendingar. Við þurfum að hugsa sem börn jarðarinnar.

Við í Samfylkingunni höfum lagt fram þingsályktunartillögu um grænan samfélagssáttmála sem á að taka til allra sviða þjóðlífsins. Græni þráðurinn í tillögunni er sjálfbær þróun og þá er ekki átt við sjálfbærni sem orðaskraut um rányrkju heldur orð sem lýsir raunverulegu hringrásarhagkerfi með umhverfistengdri hagstjórn og fjárlagagerð þar sem tekin eru markviss og raunveruleg skref í átt að því að 2,5% af vergri þjóðarframleiðslu renni í aðgerðir stjórnvalda og atvinnulífs í umhverfismálum, eins og milliríkjanefnd Sameinuðu þjóðanna telur nauðsynlegt.

Við viljum að markaðurinn sé virkjaður og honum stýrt með hagrænum hvötum og kröfum, framleiðsluferlum sé breytt og neytendur vaktir til vitundar. Við viljum gera breytingar á skattkerfinu, í samgöngumálum, húsnæðismálum, matvælaframleiðslu og auðlindanýtingu. Við viljum hraða orkuskiptum. Við viljum draga úr útstreymi frá mengandi stóriðju, við viljum hækka kolefnisgjald og við viljum alls staðar hafa sjálfbærni að leiðarljósi vegna þess, kæru landsmenn, að „af hálfu jarðarinnar byrja allir dagar fallega“. „Þolinmóð snýst hún og snýst“ eins og Pétur Gunnarsson lýsir svo fallega í ljóðinu sínu. Við eigum að nýta óendanlegt ríkidæmi jarðarinnar með ást og þakklæti en ekki af meðvitundarleysi og frekju.