Ferill 225. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.

---

122. löggjafarþing 1997–98.
Þskj. 257 – 225. mál.

Frumvarp til laga

um kosningar til sveitarstjórna.

(Lagt fyrir Alþingi á 122. löggjafarþingi 1997–98.)

I. KAFLI
Kjördagur.
1. gr.

    Almennar sveitarstjórnarkosningar fara fram síðasta laugardag í maímánuði sem ekki ber upp á laugardag fyrir hvítasunnu.
    Kjörtímabil sveitarstjórnar er fjögur ár.
    

II. KAFLI
Kosningarréttur og kjörgengi.
2. gr.

    Kosningarrétt við kosningar til sveitarstjórna á hver íslenskur ríkisborgari sem náð hefur 18 ára aldri þegar kosning fer fram og á lögheimili hér á landi.
    Nú eiga ákvæði 9. gr. lögheimilislaga, nr. 21/1990, við um hagi manns og telst hann þá ekki hafa glatað kosningarrétti þótt hann hafi tilkynnt flutning samkvæmt Norðurlandasamningi um almannaskráningu, enda fullnægi hann að öðru leyti skilyrðum 1. mgr.
    Enn fremur eiga kosningarrétt danskir, finnskir, norskir og sænskir ríkisborgarar sem eru 18 ára þegar kosning fer fram, enda hafi þeir átt lögheimili hér á landi í þrjú ár samfellt fyrir kjördag.
    

3. gr.

    Kjörgengur við kosningar til sveitarstjórna er hver sá sem á kosningarrétt skv. 2. gr. og hefur ekki verið sviptur lögræði.
    

III. KAFLI
Kjörskrár.
4. gr.

    Sveitarstjórnir gera kjörskrár til sveitarstjórnarkosninga á grundvelli kjörskrárstofna sem Hagstofa Íslands (þjóðskrá) lætur þeim í té.
    

5. gr.

    Á kjörskrá skal taka þá sem uppfylla skilyrði 2. gr. og skráðir voru með lögheimili í sveitarfélaginu samkvæmt íbúaskrá þjóðskrár þremur vikum fyrir kjördag.
    

6. gr.

    Kjörskrá skal rita á eyðublöð er Hagstofa Íslands (þjóðskrá) lætur í té og skal farið nákvæmlega eftir þeim leiðbeiningum sem hún lætur skrá á þau.
    

7. gr.

    Þegar kjörskrá hefur verið samin skal hún undirrituð af oddvita sveitarstjórnar eða framkvæmdastjóra hennar.
    

8. gr.

    Kjörskrá skal leggja fram almenningi til sýnis á skrifstofu sveitarstjórnar eða öðrum hentugum stað eigi síðar en tíu dögum fyrir kjördag.
    Nú er kjörskrá ekki lögð fram á skrifstofu sveitarstjórnar og skal þá auglýsa hvar það verður gert og á þann hátt á hverjum stað sem venja er þar að birta opinberar auglýsingar.
    Eftir að kjörskrá hefur verið lögð fram skal hún liggja frammi á almennum skrifstofutíma til kjördags. Staðfest eftirrit af kjörskrá má hafa til að leggja fram.
    

9. gr.

    Sveitarstjórn skal þegar taka til meðferðar athugasemdir er henni berast vegna kjörskrár og gera viðeigandi leiðréttingar á henni. Slíka leiðréttingu má gera fram á kjördag.
    Óheimilt er að breyta kjörskrá ef tilkynning um nýtt lögheimili hefur ekki borist þjóðskrá fyrir þann tíma er greinir í 5. gr.
    Sveitarstjórn skal ennfremur fram á kjördag leiðrétta kjörskrá ef henni berst vitneskja um andlát eða um að einhver hafi öðlast, eftir atvikum misst, íslenskt ríkisfang.
    

10. gr.

    Sveitarstjórn skal þegar tilkynna hlutaðeigandi um leiðréttingar á kjörskrá skv. 9. gr., svo og sveitarstjórn er mál getur varðað.
    Sveitarstjórn skal jafnframt tilkynna hlutaðeigandi kjörstjórn um leiðréttingar á kjörskrá.
    

11. gr.

    Nú hefur kjörskrá ekki verið samin eða lögð fram í tæka tíð eða um það hefur ekki verið fylgt ákvæðum laga þessara, og skal þá sýslumaður, jafnskjótt og hann fær vitneskju um það, gera nauðsynlegar ráðstafanir til að kjörskrá verði tafarlaust samin og leiðrétt það sem skort hefur á að færi lögum samkvæmt.
    

IV. KAFLI
Kjördeildir.
12. gr.

    Hvert sveitarfélag er ein kjördeild, nema sveitarstjórn hafi ákveðið að skipta því í fleiri kjördeildir.
    Í sveitarfélögum þar sem kjördeildir eru færri en fjórar eiga 15 kjósendur, sem búsettir eru innan sama hluta sveitarfélagsins, rétt á að hann verði gerður að sérstakri kjördeild, ef þeir krefjast þess áður en kjörskrá hefur verið lögð fram, enda sé þessi hluti sveitarfélagsins afskekktur og erfitt um kjörsókn þaðan að áliti yfirkjörstjórnar.
    Kjördeildir skal að jafnaði tölusetja til aðgreiningar.
    

V. KAFLI
Kjörstjórnir og undirbúningur kosninga.
13. gr.

    Kjörstjórnir skulu kosnar á fyrsta fundi nýkjörinnar sveitarstjórnar til fjögurra ára í senn. Að öðru leyti eru kjörstjórnir í störfum sínum óháðar ákvörðunarvaldi sveitarstjórnar. Í hverri kjörstjórn eiga sæti þrír aðalmenn og þrír varamenn. Kjörstjórn kýs sér oddvita og ritara úr sínum hópi.
    Þar sem kjördeildir eru fleiri en ein kýs sveitarstjórn yfirkjörstjórn til þess að hafa með höndum stjórn undirkjörstjórna á hverjum kjörstað. Yfirkjörstjórnir skulu jafnan vera reiðubúnar til þess að mæta fyrirvaralaust á fundi á kjördegi til ákvarðana og úrskurða í sambandi við kosninguna, ef með þarf.
    Í hverri kjördeild skal vera undirkjörstjórn. Heimilt er að kjósa undirkjörstjórnir síðar en kveðið er á um í 1. mgr.
    Í sveitarfélagi, sem ekki er skipt í kjördeildir, gegnir kjörstjórn störfum yfir- og undirkjörstjórna.
    Sveitarstjórn getur ákveðið að sama kjörstjórn stýri kosningum til sveitarstjórnar og kosningum til Alþingis.
    

14. gr.

    Allar kjörstjórnir skulu halda gerðabækur og bóka gerðir sínar.
    Yfirkjörstjórnir bóka viðtöku framboða, útsendingu og viðtöku kjörseðla og bréfa, hvers konar úrskurði, talningu atkvæða, úrslit kosninga og annað þess háttar. Undirkjörstjórnir bóka allt sem fyrir er mælt í lögum þessum eða skiptir máli um kosningaathöfnina.
    Sveitarstjórnir skulu láta kjörstjórnum í té gerðabækur sem skulu vera gegnumdregnar og löggiltar af hlutaðeigandi lögbókanda (notario publico). Yfirkjörstjórnir láta í té og löggilda gerðabækur undirkjörstjórna.

15. gr.

    Sá sem sæti á í yfirkjörstjórn eða undirkjörstjórn skal víkja sæti ef hann er í kjöri til sveitarstjórnar.
    

16. gr.

    Varamenn taka sæti í yfirkjörstjórn og undirkjörstjórn í forföllum aðalmanna eftir venjulegum reglum þegar hlutfallskosningar eru viðhafðar en annars eftir þeirri röð sem þeir eru kosnir. Ef einhver kjörstjórn verður ekki á þennan hátt fullskipuð kveður hún sjálf til þann eða þá sem þarf til þess að talan sé fyllt.
    Það er borgaraleg skylda að taka við kosningu í kjörstjórn.

VI. KAFLI
Framboð og umboðsmenn.
17. gr.

    Þeim sem er kjörgengur, heill og hraustur og yngri en 65 ára er skylt að taka kjöri í sveitarstjórn. Ekki verður nafn manns þó sett á framboðslista án skriflegs samþykkis hans.
    Þeim sem setið hefur í sveitarstjórn eitt kjörtímabil eða lengur er ekki skylt að taka kjöri fyrr en liðinn er jafnlangur tími og hann átti þar samfellt sæti síðast, enda tilkynni hann yfirkjörstjórn fyrir lok framboðsfrests að hann skorist undan endurkjöri.
    

18. gr.

    Fulltrúar í sveitarstjórnum skulu kjörnir í leynilegum almennum kosningum sem geta verið með tvennu móti:
     a.      Bundnar hlutfallskosningar þar sem kosning er bundin við framboð á listum og fulltrúar á hverjum lista ná kjöri í hlutfalli við það atkvæðamagn sem listinn fær.
     b.      Óbundnar kosningar þar sem kosning er ekki bundin við framboð en allir kjósendur eru í kjöri nema þeir sem löglega eru undanþegnir skyldu til að taka kjöri og hafa fyrir fram skorast undan því.
    

19. gr.

    Í sveitarfélögum skal almennt kjósa bundinni hlutfallskosningu.
    Nú kemur enginn framboðslisti fram áður en framboðsfresti lýkur eða svo fá nöfn eru á framboðslistum að sveitarstjórn verður ekki fullskipuð í bundinni kosningu og skal þá kosning verða óbundin.
    

20. gr.

    Þegar sveitarstjórnarkosningar eiga að fara fram skulu öll framboð tilkynnt skriflega yfirkjörstjórn þeirri sem í hlut á eigi síðar en kl. 12 á hádegi þann dag þegar þrjár vikur eru til kjördags.
    Gæta skal þess um öll framboð að tilgreina skýrlega fullt nafn frambjóðanda, kennitölu hans, stöðu og heimili, til þess að enginn vafi geti leikið á því hverjir í kjöri eru.
    

21. gr.

    Framboðslista skal fylgja skrifleg yfirlýsing allra þeirra sem á listanum eru að þeir hafi leyft að setja nöfn sín á listann. Framboðslista skal og fylgja skrifleg yfirlýsing um stuðning við listann frá kjósendum í hlutaðeigandi sveitarfélagi. Hver kjósandi má einvörðungu mæla með einum lista við hverjar kosningar.
    Lágmarksfjöldi meðmælenda skv. 1. mgr. skal vera sem hér segir:
     a.      í sveitarfélagi með færri en 500 íbúa 10 meðmælendur,
     b.      í sveitarfélagi með 501 – 2.000 íbúa 20 meðmælendur,
     c.      í sveitarfélagi með 2.001 – 16.000 íbúa 40 meðmælendur,
     d.      í sveitarfélagi með 16.000 og fleiri íbúa 100 meðmælendur.
    Hámarkstala meðmælenda skal vera tvöföld tilskilin lágmarkstala.
    

22. gr.

    Hverjum framboðslista skal fylgja til yfirkjörstjórnar skrifleg tilkynning frá fram bjóðendum listans um það hverjir tveir menn séu umboðsmenn listans. Ef umboðsmenn listans eru ekki tilgreindir eða nauðsynjar hamla umboðsmanni eru frambjóðendur í aðalsætum hver um sig réttir umboðsmenn hans. Þessir umboðsmenn gæta réttar lista þeirra sem þeir eru fyrir við skoðun og úrskurðun listanna. Þeir gefa þær upplýsingar um listana er yfirkjörstjórn óskar. Þeim er heimilt að vera viðstaddir eða gefa öðrum umboð til að vera viðstaddir kosningar á hinum einstöku kjörstöðum og talningu atkvæða. Skyldir eru umboðsmenn að hlíta þeim fundarreglum sem kjörstjórnir setja.
    

23. gr.

    Þegar frestur sá er liðinn, sem ákveðinn er um framboð, heldur yfirkjörstjórn fund á næsta virkum degi og skal umboðsmönnum framboðslista veittur kostur á að vera viðstaddir. Finnist þá gallar á framboðslista skal hlutaðeigandi umboðsmönnum gefinn kostur á að leiðrétta þá og má veita frest í því skyni eftir því sem tími og atvik leyfa. Séu gallar, sem yfirkjörstjórn hefur bent á, ekki leiðréttir innan tilsetts frests kveður hún upp úrskurð um hvort listi skuli fyrir það ógildur teljast. Verði ágreiningur innan yfirkjörstjórnar um úrskurð ræður afl atkvæða úrslitum.

24. gr.

    Yfirkjörstjórn úrskurðar um kjörgengi. Úrskurði hennar má skjóta til sveitarstjórnar. Úrskurð sveitarstjórnar má kæra á sama hátt sem fyrir er mælt í 88. gr. ef úrskurður fellur um að fulltrúaefni hafi misst kjörgengi.
    

25. gr.

    Á framboðslista í sveitarfélagi skulu vera að minnsta kosti jafnmörg nöfn frambjóðenda og kjósa á sem aðalmenn í sveitarstjórn í hvert skipti, en aldrei fleiri en tvöföld sú tala. Nú berst yfirkjörstjórn listi með fleiri nöfnum en tilskilið er og skal þá nema burt af listanum öftustu nöfnin sem fram yfir eru tilskilda tölu.
    Við hinar sömu sveitarstjórnarkosningar má enginn bjóða sig fram á fleiri framboðslistum en einum.
    

26. gr.

    Nú berst yfirkjörstjórn listi er nafn manns stendur á án þess að skriflegt leyfi hans fylgi, eða maður hefur skriflega leyft nafn sitt á fleiri listum en einum, og skal þá yfirkjörstjórn nema það nafn burt af listanum eða listunum.
    

27. gr.

    Nú er framboðslisti úrskurðaður ógildur og skal eftirrit af úrskurði þá þegar afhent hlutaðeigandi umboðsmanni eða umboðsmönnum ásamt eftirriti af lista þeim sem úrskurðaður er ógildur.
    

28. gr.

    Nú kemur aðeins fram einn framboðslisti og skal þá yfirkjörstjórn framlengja framboðsfrest um tvo sólarhringa. Komi ekki fram nýr framboðslisti áður en þeim fresti lýkur verður framkominn framboðslisti sjálfkjörinn.
    

29. gr.

    Nú deyr frambjóðandi áður en kosning fer fram, en eftir að framboðsfrestur er liðinn eða á næstu þremur sólarhringum áður en framboðsfrestur er liðinn, og má þá innan viku, ef fullur helmingur meðmælenda listans krefst þess, setja annan mann í stað hins látna á listann, enda sé fullnægt öðrum almennum skilyrðum um framboðið.
    

30. gr.

    Er yfirkjörstjórn hefur lagt úrskurð sinn á framboðslista merkir hún lista framboðanna með hliðsjón af skrá dómsmálaráðuneytisins um listabókstafi stjórnmálasamtaka sem buðu fram lista við síðustu alþingiskosningar.
    Ef framboðslistar eru ekki bornir fram af stjórnmálaflokkum merkir yfirkjörstjórn þá í stafrófsröð eftir því sem þeir hafa borist henni eða eftir samkomulagi við umboðsmenn listanna.
    

31. gr.

    Þegar yfirkjörstjórn hefur úrskurðað framboðin gerir hún þau kunn almenningi með auglýsingu sem birt er á sama hátt og á hverjum stað er títt að birta opinberar auglýsingar.
    Greina skal í auglýsingu bókstaf framboðslista og nöfn frambjóðenda á hverjum lista í réttri röð.
    Nú fer óbundin kosning fram, framboðsfrestur framlengist samkvæmt ákvæðum 28. gr. eða maður skorast undan endurkjöri skv. 17. gr. og skal þá yfirkjörstjórn auglýsa það með sama hætti og framboð.
    

32. gr.

    Ef frambjóðandi hefur dáið og annar boðið sig fram í hans stað samkvæmt heimild og að fullnægðum skilyrðum 29. gr. skal hlutaðeigandi yfirkjörstjórn birta listann þannig breyttan með auglýsingu sem birt er á sama hátt og á hverjum stað er títt að birta opinberar auglýsingar.
    

VII. KAFLI
Kjörgögn.
33. gr.

    Dómsmálaráðuneytið lætur í té kjörgögn við atkvæðagreiðslu utan kjörfundar. Um gerð og meðferð þessara kjörgagna fer eftir lögum um kosningar til Alþingis.
    

34. gr.

    Yfirkjörstjórn lætur gera kjörseðla sem notaðir verða við atkvæðagreiðslu á kjörfundi.
    

35. gr.

    Kjörseðlar til atkvæðagreiðslu á kjörfundi skulu vera úr haldgóðum pappír sem prent eða skrift sést ekki í gegnum. Skipta skal um lit kjörseðla við hverjar sveitarstjórnarkosningar.
    

36. gr.

    Í fyrirsögn efst á kjörseðli skal tilgreina að um sé að ræða sveitarstjórnarkosningar í tilteknu sveitarfélagi, dagsetningu þeirra og ártal.
    Þar sem bundnar hlutfallskosningar fara fram skal prenta framboðslistana hvern við annars hlið í röð eftir bókstöfum þeirra. Niður undan bókstaf hvers lista, sem skal vera stór og greinilegur og standa yfir miðjum listanum, skulu vera nöfn frambjóðenda listans í réttri röð ásamt stöðu og heimili ef nauðsyn þykir til auðkenningar. Listarnir skulu aðgreindir með feitum langstrikum og skal að minnsta kosti 1/2 cm breitt bil vera fyrir framan nöfnin á hverjum lista.
    Þess skal getið um hvern lista fyrir hvaða stjórnmálasamtök hann er í kjöri á þann hátt að prenta með skýru letri neðan við listabókstafinn en ofan við nöfnin á listanum: Listi … (nafn stjórnmálasamtakanna).
    

37. gr.

    Ef um óbundnar kosningar er að ræða skal kjörseðill vera tvískiptur. Efri hluti kjörseðils skal ætlaður fyrir nöfn og heimilsföng aðalmanna en neðri hluti hans fyrir nöfn og heimilisföng varamanna. Á neðri hluta kjörseðils skal vera töluröð miðuð við fjölda þeirra sem kjósa á.
    

38. gr.

    Kjörseðlana skal brjóta saman þannig að óprentaða hliðin snúi út.
    Ekki skal fullgera fleiri seðla en nauðsynlegt er að mati yfirkjörstjórnar og skal yfirkjörstjórn varast að láta óviðkomandi sjá seðlana áður en hún sendir þá frá sér.
    

39. gr.

    Kjörseðlar skulu fullgerðir eigi síðar en sjö dögum fyrir kjördag og skal yfirkjörstjórn síðan afhenda með öruggum hætti undirkjörstjórn hverri jafnmarga seðla og kjósendur eru á kjörskrá í hennar kjördeild og minnst 10% fram yfir.
    Seðlarnir skulu afhentir í vönduðum umbúðum er yfirkjörstjórn innsiglar svo vandlega að eigi sé auðið að opna umbúðirnar og ná út seðlum án þess að brjóta innsiglið.
    Seðlum, sem eigi eru afgreiddir til undirkjörstjórnar, gerir yfirkjörstjórn grein fyrir þegar atkvæði eru talin.
    

40. gr.

    Sömu atkvæðakassar skulu að jafnaði notaðir og við alþingiskosningar. Sýslumenn og hreppstjórar varðveita atkvæðakassana milli kosninga og sjá um að þeir séu til taks í tæka tíð þar sem þarf að nota þá við kosningar. Skulu kassarnir allir vera með sömu gerð, eigi minni en 31,5 cm að lengd, 21 cm að breidd og 15,7 cm á hæð, með loki á hjörum og góðri læsingu fyrir. Langs eftir miðju lokinu skal vera rifa, er sé 15,7 cm löng að minnsta kosti og 6,5 mm víð að ofan en víðari að neðan.
    Yfirkjörstjórn ber ábyrgð á að jafnan séu til nægir atkvæðakassar með pokum til afnota í sveitarfélaginu.
    

41. gr.

    Félagsmálaráðuneytið lætur hverri yfirkjörstjórn í té sérprentun af lögum þessum ásamt skýringum og leiðbeiningum, ef þurfa þykir. Yfirkjörstjórn skal sjá til þess að undirkjör stjórnir fái slíka sérprentun.
    Formenn yfir- og undirkjörstjórna geyma eintök þessi og skulu þau jafnan vera við höndina á kjörstað meðan kjörfundur stendur yfir.
    

VIII. KAFLI
Atkvæðagreiðsla utan kjörfundar.
42. gr.

    Kjósandi, sem gerir ráð fyrir því að hann geti ekki vegna fjarveru eða af öðrum ástæðum sótt kjörfund á kjördegi á þeim stað þar sem hann er á kjörskrá, hefur heimild til að greiða atkvæði utan kjörfundar frá þeim degi er átta vikur eru til kjördags.
    Um atkvæðagreiðslu utan kjörfundar fer að öðru leyti eftir lögum um kosningar til Alþingis.
    

IX. KAFLI
Atkvæðagreiðsla á kjörfundi.
43. gr.

    Kjörstað í hverri kjördeild ákveður sveitarstjórn.
    Kjörstað skal auglýsa almenningi á undan kjörfundi með nægum fyrirvara, nema hann sé öllum kjósendum innan kjördeildar nægilega kunnur.
    

44. gr.

    Þar sem kosning fer fram skal vera herbergi áfast kjörfundarstofunni og svo um búið að ekki verði í það gengið né séð utan frá, og er herbergið kjörklefi. Sé eigi á slíku völ má í þess stað tjalda fyrir eitt hornið í kjörfundarstofunni, svo að ekki sjáist þangað inn.
    Tjald skal festa fyrir glugga er vera kynnu á kjörklefanum, svo að ekki verði séð þangað inn að utan, og skal tjaldið ná svo langt út fyrir gluggann að ekki sé auðið að stinga kjörseðli út að glugganum svo að hann sjáist að utan. Tjald þetta skal á hæfilega mörgum stöðum fest niður á jöðrum með innsigli undirkjörstjórnar.
    Kjörklefar mega vera fleiri en einn. Í hverjum kjörklefa skal vera lítið borð sem skrifa má við.
    

45. gr.

    Í kjörfundarstofu svo og annars staðar á kjörstað skal á áberandi stað festa upp kosningaleiðbeiningar er félagsmálaráðuneytið gefur út í því skyni.
    Félagsmálaráðuneytið sendir yfirkjörstjórnum í tæka tíð nægilega mörg eintök leiðbeininga þessara en yfirkjörstjórnir senda þær aftur undirkjörstjórnum.
    

46. gr.

    Kjörfund skal setja á kjörstað eigi síðar en kl. 12 á hádegi en yfirkjörstjórn getur þó ákveðið að kjörfundur skuli hefjast fyrr en þó eigi fyrir kl. 9 árdegis. Fullskipuð kjörstjórn skal viðstödd er kjörfundur er settur. Sé hún ekki öll viðstödd taka varamenn sæti en séu þeir eigi heldur viðstaddir kveður sá eða þeir sem við eru úr kjörstjórninni valinkunnan mann eða menn af kjósendum til að taka sæti í kjörstjórninni og halda þeir sæti sínu uns hinir koma.
    Upphaf kjörfundar skal auglýsa með þeim fyrirvara og á þann hátt á hverjum stað sem venja er þar að birta opinberar auglýsingar.
    

47. gr.

    Á meðan á kosningarathöfninni stendur má aldrei nema einn úr kjörstjórn ganga út í senn og felur hann öðrum úr kjörstjórninni verk sitt á meðan.

    
48. gr.

    Kjörstjórnin skal sitja við borð í kjörfundarstofunni. Auk umboðsmanna lista má enginn vera inni í kjörfundarstofunni nema þeir kjósendur, einn á hvern kjörklefa, sem eru að greiða atkvæði.
    Athöfnin byrjar með því að oddviti kjörstjórnar leggur fram böggul með kjörseðlum. Því næst opnar oddviti böggulinn og telur seðlana en meðkjörstjórar og umboðsmenn telja líka. Skal fjöldi seðlanna skráður í gerðabók kjörstjórnar og riti kjörstjórn og umboðsmenn þar undir.
    

49. gr.

    Nú hefur kjörstjórn borist atkvæðakassi með atkvæðum greiddum utan kjörfundar og skal þá athuga hvort innsigli kassans séu heil og ósködduð. Oddviti opnar síðan kassann og telur kjörstjórnin bréfin og ber þau saman við skrána sem fylgir. Skal kjörstjórnin þá þegar bera bréfin saman við kjörskrá en leggur þau að öðru leyti til hliðar og varðveitir þau meðan atkvæðagreiðsla fer fram, ásamt þeim atkvæðum greiddum utan kjörfundar er henni kunna að hafa borist eða berast meðan á atkvæðagreiðslunni stendur. Ef kjósandi er ekki á kjörskrá í kjördeildinni (sveitarfélaginu) skal kjörstjórnin kanna hvar kjósandi er á kjörskrá og ef unnt er koma kjörbréfi í rétta kjördeild en ella skal það skráð sérstaklega í gerðabók kjörstjórnar og varðveitt með sama hætti og aðrir atkvæðaseðlar.
    

50. gr.

    Kjörstjórn athugar hverjir kjósendur, sem standa á kjörskrá, hafa afsalað sér rétti til að greiða atkvæði í kjördeildinni í því skyni að greiða atkvæði í annarri kjördeild og gerir athugasemd um það við nöfn hlutaðeigenda á kjörskránni og þeim afritum af henni sem notuð eru við atkvæðagreiðsluna.
    

51. gr.

    Oddviti kjörstjórnar skal hafa fyrir sér frumrit kjörskrárinnar en meðkjörstjórar hvor sitt eftirrit. Meðkjörstjórar gera merki við nafn hvers kjósanda um leið og hann hefur neytt kosningarréttar síns.
    

52. gr.

    Áður en fyrsti kjósandi lætur seðil í kassann skal kjörstjórnin og umboðsmenn gæta þess að kassinn sé tómur og síðan læsa honum.
    

53. gr.

    Kjörstjórn skal, áður en atkvæðagreiðsla hefst, skipa til dyravörslu einn mann eða fleiri sem skiptast á.
    Nú segir kjörstjórn dyraverði til að atkvæðagreiðsla hefjist og skal dyravörður þá hleypa inn kjósendum og eigi fleirum í senn en kjörklefar eru margir.
    Sé ágreiningur um í hverri röð kjósendur komist að skal röðin á kjörskrá ráða, þannig að dyravörður hleypir þeim fyrr inn sem framar stendur á kjörskrá af þeim sem gefa sig fram.
    

54. gr.

    Er kjósandi kemur inn í kjörfundarstofuna gerir hann kjörstjórn grein fyrir sér með því að framvísa nafnskírteini eða á annan fullnægjandi hátt að mati kjörstjórnar. Ef hann þannig á rétt á að greiða atkvæði samkvæmt kjörskránni afhendir oddviti honum einn kjörseðil.
    

55. gr.

    Engum manni, sem á kjörskrá stendur, má kjörstjórnin meina að greiða atkvæði nema hann hafi afsalað sér atkvæðisrétti í þeirri kjördeild og greitt atkvæði annars staðar.
    Engum manni, sem ekki stendur á kjörskrá, má kjörstjórn leyfa að greiða atkvæði nema hann sanni með vottorði að nafn hans standi á kjörskrá í annarri kjördeild innan sama sveitarfélags og hafi afsalað sér þar kosningarrétti og sé vottorðið gefið af undirkjörstjórn þeirrar kjördeildar. Undirkjörstjórn, eða oddviti undirkjörstjórnar fyrir hennar hönd, sem gefur slíkt vottorð, færir það til bókar í gerðabók undirkjörstjórnar og fylgja skal það í frumriti til yfirkjörstjórnar gerðabók þeirrar kjördeildar þar sem það er lagt fram og notað, enda einnig getið um það í gerðabókinni og nafn og heimili kjósanda tilgreint. Vottorð er einnig gilt sé það undirritað af sveitarstjórn í því sveitarfélagi þar sem kjósandi er á kjörskrá eða oddvita fyrir hennar hönd. Ber oddvita að tilkynna undirkjörstjórn kjördeildar fyrir kjördag hvaða kjósendum í kjördeildinni sveitarstjórn hafi gefið vottorð.
    

56. gr.

    Þá er kjósandi hefur tekið við kjörseðlinum, sem oddviti afhendir honum, fer kjósandi með hann inn í kjörklefann og að borði því er þar stendur. Á borðinu skulu vera ekki færri en tvö venjuleg dökk ritblý er kjörstjórn lætur í té og sér um að jafnan séu nægilega vel ydd.
    Þar skal einnig vera spjald jafnstórt kjörseðli með upphleyptum listabókstöfum og blindraletri, með glugga framan við hvern staf og vasa á bakhlið þannig að blindir geti gegnum gluggann sett kross framan við þann lista er þeir gefa atkvæði sitt og á þann hátt kosið í einrúmi og án aðstoðar.
    

57. gr.

    Kjósandi greiðir atkvæði við bundnar hlutfallskosningar á þann hátt að hann markar með ritblýi kross á kjörseðilinn fyrir framan bókstaf þess lista sem hann vill kjósa af þeim sem í kjöri eru.
    Vilji kjósandi breyta nafnaröð á lista þeim er hann kýs setur hann tölustafinn 1 fyrir framan það nafn er hann vill hafa efst, töluna 2 fyrir framan það nafn sem hann vill hafa annað í röðinni, töluna 3 fyrir framan það nafn sem hann vill hafa það þriðja o.s.frv., að svo miklu leyti sem hann vill breyta til.
    Ef kjósandi vill hafna frambjóðanda á þeim lista sem hann kýs strikar hann yfir nafn hans.
    

58. gr.

    Atkvæðagreiðsla við óbundnar kosningar fer fram með þeim hætti að kjósandi skrifar í kjörklefa á kjörseðilinn fullt nafn og heimilisfang aðalmanna á þann hluta kjörseðilisins sem ætlaður er fyrir kjör aðalmanna.
    Á þann hluta seðilsins sem ætlaður er fyrir kjör varamanna skal hann rita nöfn varamanna og heimilisföng þeirra í þeirri röð sem hann kýs að þeir taki sæti allt að þeirri tölu sem kjósa á.
    Kjósandi skal brjóta seðilinn saman þannig að það sem á hann var ritað snúi inn og skal kjósandi sjálfur stinga kjörseðli í atkvæðakassann.
    Ekki skal meta atkvæði ógilt ef greinilegt er hver vilji kjósanda er nema á kjörseðlinum séu áletranir eða annarleg merki sem ætla má að sett séu til að gera seðilinn auðkennilegan eða ef eitthvað er innan í utankjörfundarseðli sem ætla má að hafi verið sett þar í því skyni.
    

59. gr.

    Kjósandi gætir þess, hvernig sem hann kýs, að gera engin merki á kjörseðilinn fram yfir það sem segir í lögum þessum.
    

60. gr.

    Kjósandi má ekki hagga neitt við listum sem hann kýs ekki, hvorki strika yfir nöfn á þeim né breyta á þeim nafnaröð.
    

61. gr.

    Þegar kjósandi hefur gengið frá seðlinum inni í kjörklefanum samkvæmt framansögðu, brýtur hann seðilinn í sama brot og hann var í þegar hann tók við honum, svo að letrið snúi inn, gengur út úr klefanum og að kjörborðinu, stingur sjálfur seðlinum í atkvæðakassann gegnum rifuna á lokinu og gætir þess að enginn sjái hvað á seðlinum er. Þess gætir hann engu síður þótt hann skili auðum seðli.
    

62. gr.

    Láti kjósandi sjá hvað á seðli hans er er seðillinn ónýtur og má ekki leggja hann í atkvæða kassann. Ef kjósanda verður þetta á eða ef hann setur skakkt kjörmerki á seðil eða seðill krotast hjá honum af vangá, á hann rétt á að fá nýjan kjörseðil. Skal hann þá afhenda kjör stjórninni hinn fyrri seðil.
    Þá er kjósandi hefur látið seðilinn í atkvæðakassann víkur hann út úr kjörfundarstofunni.
    

63. gr.

    Ef kjósandi skýrir kjörstjórn frá því að hann sé eigi fær um að kjósa á fyrirskipaðan hátt sakir sjónleysis eða þess að honum sé hönd ónothæf skal sá úr kjörstjórninni er kjósandi nefnir til veita honum aðstoð til þess í kjörklefanum, enda er sá sem aðstoðina veitir bundinn þagnar heiti um að segja ekki frá því sem þeim fer þar á milli. Um aðstoðina skal bóka í gerðabókina, að tilgreindum ástæðum. Kjörstjórnarmanni er með öllu óheimilt að bjóða þeim aðstoð sína er þarfnast hjálpar samkvæmt grein þessari.
    

64. gr.

    Kjósandi, sem greitt hefur atkvæði utan kjörfundar vegna ráðgerðra forfalla sem síðan reynast ekki fyrir hendi á kjördegi, getur greitt atkvæði á kjörfundi og kemur utankjör fundarseðill hans þá ekki til greina við kosninguna.
    

65. gr.

    Atkvæðagreiðslu má ekki slíta fyrr en átta klukkustundir eru liðnar frá því að kjörfundur hófst og ekki fyrr en hálf klukkustund er liðin frá því að kjósandi gaf sig síðast fram. Atkvæða greiðslu má þó slíta er allir, sem á kjörskrá standa, hafa greitt atkvæði og eftir fimm klukku stundir ef öll kjörstjórnin og umboðsmenn eru sammála um það, enda sé þá hálf klukkustund liðin frá því að kjósandi gaf sig síðast fram.
    Kjörfundi skal þó eigi slíta síðar en kl. 22 á kjördag. Þeir kjósendur sem hafa gefið sig fram fyrir þann tíma eiga þó rétt á að greiða atkvæði.
    

66. gr.

    Umboðsmenn lista eiga rétt á að gæta þess að kjörstjórn og kjósendur hegði sér lögum samkvæmt við kosningarathöfnina og má hver þeirra átelja við kjörstjórnina það er honum þykir áfátt.
    Nú þykir umboðsmanni eitthvað ólöglegt við kosningarathöfnina og fær það ekki leiðrétt og á hann þá rétt á að fá ágreiningsálitið bókað þegar í stað í gerðabókina.
    Neiti kjörstjórn að bóka eitthvað fyrir umboðsmann áhrærandi kosningargerðina á hann rétt á að bóka það sjálfur og riti hann nafn sitt undir.
    

X. KAFLI
Framkvæmd atkvæðatalningar.
67. gr.

    Yfirkjörstjórn skal með nægum fyrirvara á undan kosningum auglýsa stund og stað, þá er hún komi saman til að opna atkvæðakassana og telja atkvæðin. Undirkjörstjórnum er skylt að sjá um að þá séu atkvæðakassarnir og þau kjörgögn, sem þeim eiga að fylgja, komin í hendur yfirkjörstjórnar, nema gild forföll banni. Ætíð skal talning fara fram svo fljótt sem verða má að dómi yfirkjörstjórnar.
    Sé kosningu frestað skv. 85. gr. má talning atkvæða aldrei fara fram fyrr en kosningu er hvarvetna lokið.
    

68. gr.

    Að atkvæðagreiðslu lokinni opnar oddviti umslög þeirra bréfa sem kjörstjórninni hafa borist með utankjörfundaratkvæðaseðlum og ekki hafa verið aftur heimt.
    Kjörstjórn og umboðsmenn lista athuga fylgibréfin og rannsaka hvort sá sem bréfið er frá stendur á kjörskrá og ef svo er hvort hann hefur greitt atkvæði á kjörfundi. Ef svo reynist að sá sem bréfið er frá standi á kjörskrá og eigi rétt á að greiða atkvæði og hafi ekki greitt atkvæði á kjörfundi setja meðkjörstjórar merki við nafn kjósandans á eftirritin af kjörskránni.
    

69. gr.

    Komi það í ljós að sá er sent hefur utankjörfundaratkvæði standi ekki á kjörskrá, sé búinn að greiða atkvæði, hafi afsalað sér atkvæðisrétti í þeirri kjördeild, sbr. 55. gr., eða hafi dáið fyrir kjördag leggur kjörstjórnin kjörseðilsumslagið ásamt fylgibréfinu aftur í sendiumslagið og kemur það þá ekki frekar til greina við kosninguna. Eins skal fara að ef í sendiumslaginu er eitthvað annað en eitt fylgibréf ásamt kjörseðilsumslagi eða ef sjáanlegt er að ekki hafi verið notuð hin fyrirskipuðu kjörgögn er dómsmálaráðuneytið hefur látið gera eða ekki hefur verið farið eftir reglum þeim við atkvæðagreiðsluna sem settar eru í þessum lögum.
    Nú berast fleiri en eitt atkvæði greidd utan kjörfundar frá hinum sama kjósanda og skal þá aðeins hið síðastgreidda atkvæði koma til greina.
    

70. gr.

    Nú verður ágreiningur innan kjörstjórnar eða milli kjörstjórnar og umboðsmanns lista um hvort utankjörfundaratkvæði sé gilt eða ógilt og skal þá bóka nákvæmlega í gerðabókina í hverju ágreiningurinn er fólginn og skal síðan yfirkjörstjórn úrskurða um gildi þess.

    
71. gr.

    Þau kjörseðilsumslög sem enginn ágreiningur er um að gild séu lætur kjörstjórn óopnuð í atkvæðakassann.
    

72. gr.

    Þá er atkvæðagreiðslu er slitið og kjörseðilsumslög þau er gild hafa verið tekin hafa verið látin í atkvæðakassann skal oddviti jafnskjótt ganga frá í umslagi sér öllum þeim seðlum sem ónýttir hafa verið og í öðru öllum þeim seðlum sem afgangs eru ónotaðir.
    

73. gr.

    Um leið og kosningu er lokið og undirkjörstjórn hefur unnið nauðsynlegar skýrslur úr kjörskránni sendir hún kjörskráreintök þau sem notuð voru við kosninguna í innsigluðum umbúðum til yfirkjörstjórnar ásamt atkvæðakössum.
    

74. gr.

    Talning atkvæða skal fara fram fyrir opnum dyrum, svo að kjósendum gefist kostur á að vera við, eftir því sem húsrúm leyfir.
    Nú eru umboðsmenn lista eigi viðstaddir talningu og skal yfirkjörstjórn þá kveðja valinkunna menn úr sömu stjórnmálasamtökum, ef unnt er, til að gæta réttar af hendi listans.
    

75. gr.

    Í viðurvist þessara manna opnar svo yfirkjörstjórn atkvæðasendingarnar úr hverri kjördeild sveitarfélagsins eftir að þeim hefur verið gefinn kostur á að sannfærast um að öll innsigli séu ósködduð. Jafnótt og hver atkvæðakassi er opnaður skal seðlum þeim sem í honum eru óskoðuðum hellt í hæfilegt tómt ílát með loki yfir, en gæta skal þess að seðlar úr einstökum kjördeildum blandist vel saman.
    Kjörseðlar skulu síðan teknir úr ílátinu að viðstöddum umboðsmönnum lista, flokkaðir eftir listabókstöfum sem við er merkt á hverjum seðli og taldir undir stjórn yfirkjörstjórnar.
    Heimilt er að hefja flokkun atkvæða og undirbúa talningu þeirra fyrir luktum dyrum áður en kjörfundi lýkur.
    

76. gr.

    Atkvæði skal meta ógilt:
     a.      ef kjörseðill er auður,
     b.      ef ekki verður séð við hvern lista er merkt eða ef ekki verður séð með vissu hvort það sem stendur á utankjörfundarseðli getur átt við nokkurn af listum sem í kjöri eru,
     c.      ef merkt er við fleiri listabókstafi en einn eða tölumerkt nöfn á fleiri listum en einum eða skrifaður fleiri en einn listabókstafur á utankjörfundarseðil,
     d.      ef áletrun er á kjörseðli fram yfir það sem fyrir er mælt eða annarleg merki sem ætla má að sett séu af ásettu ráði til að gera seðilinn auðkennilegan,
     e.      ef kjörseðill er annar en kjörstjórn eða kjörstjóri hefur löglega afhent.
    

77. gr.

    Atkvæði skal ekki meta ógilt þó að gallað sé, ef greinilegt er hvernig það á að falla, nema augljóslega komi í bága við framangreind ákvæði. Þannig skal taka gilt atkvæði þó að ekki sé merkt framan við listabókstafinn, en t.d. aftan við hann, þó að kross sé ólögulegur, þó að á utankjörfundarseðli fylgi orðið listi listabókstaf að óþörfu, þó að í stað listabókstafs standi heiti stjórnmálasamtaka o.s.frv.
    Lista telst greitt atkvæði þó að láðst hafi að merkja við listabókstaf ef nafn eða nöfn á honum eru tölusett eða krossað við nafn, enda séu ekki aðrir gallar á.
    

78. gr.

    Utankjörfundaratkvæði greitt lista fyrir breytingu á honum skv. 32. gr. skal teljast greitt listanum þannig breyttum.
    

79. gr.

    Nú kemur yfirkjörstjórn og umboðsmönnum lista saman um að einhver kjörseðill sé ógildur og skal hann þá ógildan telja. Verði ágreiningur meðal kjörstjórnar um gildi kjörseðils skal afl atkvæða ráða úrslitum.
    Úrskurða skal ágreiningsseðla jafnóðum og þeir koma fyrir og stöðva talningu atkvæða uns úrskurður er felldur.
    Nú verður ágreiningur milli kjörstjórnar og einhvers umboðsmanns um hvort kjörseðill sé gildur eða ógildur og skal þá geta um ágreininginn í gerðabók kjörstjórnar.
    Þá er allir kjörseðlar eru upplesnir og atkvæðin skráð telur yfirkjörstjórn atkvæðin saman með nákvæmu eftirliti umboðsmanna og skal þess gætt að samtölu atkvæða beri saman við tölu þeirra sem atkvæði hafa greitt samtals í sveitarfélaginu samkvæmt skýrslum undirkjörstjórna og að allt komi heim við samtölu afgangsseðla.
    

XI. KAFLI
Kosningaúrslit.
80. gr.

    Við bundnar hlutfallskosningar skal telja öll atkvæði sem hver listi hefur hlotið og er þá fundin atkvæðatala hvers lista.
    Til þess að finna hve margir frambjóðendur hafa náð kosningu af hverjum lista skal fara þannig að:
     1.      Deila skal atkvæðatölum listanna með tölunum 1, 2, 3, 4 o.s.frv. Útkomutölur eru skráðar fyrir hvern lista.
     2.      Fyrsta fulltrúa fær sá listi kjörinn sem hæsta útkomutölu hefur. Sú tala er síðan felld niður. Annan fulltrúa fær sá listi sem nú hefur hæsta útkomutölu. Þessu skal fram haldið uns úthlutað hefur verið jafnmörgum fulltrúum og kjósa á.
     3.      Nú eru of fá nöfn á lista þegar til úthlutunar kemur skv. 2. tölul. og skal þá ganga fram hjá þeim lista við frekari úthlutun.
     4.      Nú eru tvær eða fleiri útkomutölur jafnháar þegar að þeim kemur skv. 2. tölul. og skal þá hluta um röð þeirra.
    Sé atkvæðasending frá einhverri kjördeild ekki komin til yfirkjörstjórnar á þeim tíma sem nefndur er í 67. gr. skal yfirkjörstjórn eigi að síður opna atkvæðakassa og önnur kjörgögn á þeim tíma sem auglýstur hafði verið. En auglýsa skal umboðsmönnum lista, eftir því sem auðið er, hvenær sendingin verður opnuð til þess að þeir eigi kost á að vera viðstaddir.
    

81. gr.

    Til þess að finna hverjir frambjóðendur hafa náð kosningu á hverjum lista skal kjörstjórn reikna frambjóðendum atkvæðatölu á þennan hátt:
    Kjörstjórn tekur saman þá kjörseðla þar sem engin breyting hefur verið gerð á listanum. Þar telst efsta nafn listans vera í fyrsta sæti, næsta nafn í öðru sæti o.s.frv. Næst tekur kjörstjórn alla þá kjörseðla þar sem kjósendur hafa gert einhverjar breytingar á röð frambjóðenda og telur atkvæði hvers frambjóðanda í hvert sæti listans.
    Nöfnum frambjóðenda á listanum er nú raðað þannig að sá sem hlotið hefur flest atkvæði í 1. sæti samkvæmt næstu málsgrein hér á undan hlýtur það sæti. Sá frambjóðandi, að þessum slepptum, sem hlotið hefur flest atkvæði í 1. og 2. sæti samanlagt hlýtur 2. sætið o.s.frv. uns raðað hefur verið í sæti svo mörgum frambjóðendum listans að ljóst sé hverjir teljast fulltrúar hans og hverjir varafulltrúar.
    

82. gr.

    Þegar kosning er óbundin fer talning atkvæða fram með þeim hætti að formaður yfirkjörstjórnar les upp nöfnin sem á kjörseðlinum standa og réttir hann svo meðkjörstjórum til athugunar en þeir skrá atkvæðin jafnóðum.
    Þeir sem flest atkvæði fá sem aðalmenn eru réttkjörnir aðalmenn. Hafi tveir eða fleiri hlotið jafnmörg atkvæði og geta ekki báðir eða allir náð kjöri ræður hlutkesti.
    

83. gr.

    Þegar kosning er óbundin skal kjósa jafnmarga varamenn og aðalmenn. Varamenn eru þeir sem ekki hljóta atkvæðamagn sem aðalmenn þannig:
    1. varamaður er sá sem flest atkvæði hlýtur samanlagt í 1. sæti á lista yfir varamenn að viðbættum þeim atkvæðum sem hann hlaut í sæti aðalmanns. 2. varamaður er kosinn sá sem flest atkvæði hlýtur í 2. sæti lista varamanna að viðbættum þeim atkvæðum sem hann hlaut í sæti aðalmanns og í 1. sæti á lista varamanna. Kosning annarra varamanna ákvarðast á sama hátt uns fyllt er í sæti þau sem kjósa skal í. Nú fá tveir menn jafnmörg atkvæði samanlagt í sæti varamanns og skal þá hlutkesti ráða hvor hlýtur sætið. Sá sem ekki hlýtur sætið tekur sæti næsta varamanns og færast þá þeir varamenn sem á eftir koma um set.
    Þegar kosið er bundinni hlutfallskosningu og listi fær einn eða fleiri aðalmenn kjörna verða þeir varamenn sem ekki hlutu kosningu á listanum.
    

84. gr.

    Að talningu lokinni skal yfirkjörstjórn setja alla notaða kjörseðla undir innsigli. Skal gildum og ógildum seðlum haldið aðgreindum.
    Að kærufresti loknum eða að fullnaðarúrskurði upp kveðnum varðandi kosninguna, ef kosning hefur verið kærð, skal yfirkjörstjórn eyða hinum innsigluðu kjörseðlum og skrá yfirlýsingu þar um í gerðabók kjörstjórnar.
    

XII. KAFLI
Kosningum frestað og uppkosningar.
85. gr.

    Nú ferst kosning fyrir í einhverri kjördeild á hinum ákveðna degi sökum óveðurs eða af öðrum óviðráðanlegum orsökum og kveður þá undirkjörstjórn innan viku til kjörfundar að nýju. Birta skal fundarboðið á sama hátt og venja er þar að birta opinberar auglýsingar.
    Farist kosning fyrir af því að kjörseðlasending kemur eigi til skila skal undirkjörstjórn tafarlaust tilkynna það yfirkjörstjórn sem endurnýjar sendinguna svo fljótt sem verða má. Undirkjörstjórn kveður síðan til kjörfundar að nýju á þann hátt sem fyrir er mælt í 1. mgr. þessarar greinar.
    Undirkjörstjórn getur frestað kosningu í kjördeild eftir að hún er hafin ef hún telur óviðráðanlegar ástæður, eins og óveður, hindra að kosning geti fram haldið og allir kjörstjórnarmenn eru sammála um frestunina, enda komi til samþykki yfirkjörstjórnar. Hafi kosningu verið frestað ber að kveðja til kjörfundar að nýju með sama hætti og segir í 1. mgr. þessarar greinar.
    Þegar kosningu hefur verið frestað skal í öllu svo að farið sem fyrir er mælt í 72. gr., eftir því sem við á, að því viðbættu að kjörskráin og þau eftirrit hennar sem kjörstjórnin hefur haft til afnota skulu lögð með öðrum kjörgögnum í poka þann sem innsiglaður er. Eftir að kjörfundur er settur hinn síðari kjördag opnar kjörstjórn hinn innsiglaða poka og umslög, sem í honum eru, í viðurvist frambjóðenda eða umboðsmanna þeirra. Sé frambjóðandi eigi mættur eða umboðsmaður hans kveður hún til valinkunnan mann að vera umboðsmaður frambjóðanda. Sé eigi unnt að fullnægja þessu ákvæði má þó rjúfa innsigli, opna umslögin og hefja kosningu þegar klukkustund er liðin frá setningu kjörfundar. Um hinn síðari kjördag gilda ákvæði IX. kafla laganna, eftir því sem við á.
    Komi atkvæðasending frá kjördeild ekki til skila til yfirkjörstjórnar, en kosning hefur farið fram, lætur yfirkjörstjórn nýja kosningu fara fram í kjördeildinni og fer um hana að öllu á sama hátt og fyrr segir.
    

86. gr.

    Nú verður uppkosning nauðsynleg fyrir það að kosning er úrskurðuð ógild skv. 89. gr. þessara laga og skal þá sveitarstjórn í samráði við yfirkjörstjórn boða til nýrra kosninga í sveitarfélaginu og ákveða kjördag, svo fljótt sem því verður við komið og eigi síðar en innan mánaðar.
    Að öðru leyti fer kosning fram samkvæmt fyrirmælum þessara laga.
    

87. gr.

    Nú fara aukakosningar fram vegna þess að kosningar hafa verið úrskurðaðar ógildar og síðari kosningarnar fara fram innan hálfs árs frá þeim fyrri og skal þá kosið samkvæmt fyrri kjörskrá.
    Fari kosning síðar fram skal gerð ný kjörskrá.
    

XIII. KAFLI
Óleyfilegur kosningaáróður og kosningaspjöll.
88. gr.

    Óleyfilegur kosningaáróður og kosningaspjöll telst:
     a.      að safna undirskriftum undir áskoranir um framboð til sveitarstjórnar eða loforð um kjörfylgi svo og að undirskrifa slíkar áskoranir fram yfir það sem tekið er fram um meðmælendur með framboðslistum í 21. gr., þó er stjórnmálafélagi, sem gert hefur ályktun um áskorun um framboð til sveitarstjórnasetu innan héraðs, heimilt að koma ályktuninni á framfæri,
     b.      að safna undirskriftum um stuðning eða andstöðu við ákveðin málefni, sem heyra eða heyrt geta undir valdsvið sveitarstjórna, innan tveggja mánaða fyrir kjördag,
     c.      að bera á mann fé eða fríðindi til að hafa áhrif á hvort hann greiðir atkvæði eða hvernig hann greiðir atkvæði, að svipta mann eða ógna manni með sviptingu atvinnu eða hlunninda í sama skyni, að heita á mann fé eða fríðindum ef kosning fari svo eða svo, að torvelda öðrum sókn á kjörfund eða til utankjörfundarkjörstaðar, svo og að beita þvingunarráðstöfunum í sambandi við kosningar,
     d.      að reyna að hafa áhrif á atkvæðagreiðslu, hvort heldur er með ræðuhöldum, prentuðum eða skriflegum ávörpum eða auglýsingum, með því að bera eða hafa uppi merki stjórnmálasamtaka, merki lista eða önnur slík auðkenni á sjálfum kjörstaðnum, þ.e. í kjörfundarstofu, kjörklefa eða annars staðar í eða á þeim húsakynnum þar sem kosning fer fram, svo og í næsta nágrenni,
     e.      að hafa merki stjórnmálasamtaka, merki lista eða önnur slík auðkenni á bifreiðum meðan kjörfundur stendur yfir, svo og að nota gjallarhorn til áróðurs á sama tíma,
     f.      að gefa ónákvæmar eða villandi upplýsingar um sig eða aðra, svo sem um nafn, aldur, búsetu í landinu, heimilisfang eða annað, sem leiðir eða leitt getur til þess að maður verði settur á kjörskrá sem ekki á rétt á að vera þar, eða maður ekki settur á kjörskrá eða tekinn út af kjörskrá sem á rétt á að vera þar, eða maður verði látinn greiða atkvæði í stað annars manns er stendur á kjörskrá,
        hér undir heyrir sérstaklega ef maður telur sig til málamynda eiga lögheimili í sveitarfélagi, aðeins til þess að verða settur þar á kjörskrá,
     g.      að gefa út villandi kosningaleiðbeiningar,
     h.      að rangfæra atkvæðagreiðslu, hvort heldur er með því að eyðileggja eða breyta atkvæði sem greitt hefur verið eða á annan hátt.
    

XIV. KAFLI
Kosningakærur.
89. gr.

    Sá sem vill kæra sveitarstjórnarkosningu skal afhenda kæru sína hlutaðeigandi sýslumanni innan sjö daga frá því að lýst var úrslitum kosninga.
    Viðkomandi sýslumaður skal skipa þriggja manna nefnd til að úrskurða um kæruefnið þegar er honum hefur borist kæra. Skal leita umsagnar yfirkjörstjórnar um kæru og skal hún láta uppi álit sitt innan viku frá því að hún fékk kæruna og kjörnefnd kveða upp úrskurð sinn innan viku þar frá.
    Úskurði nefndarinnar má skjóta til félagsmálaráðuneytisins og skal tilkynning um kæruna komin til ráðuneytisins innan viku og skjöl þau, er kærunni kunna að fylgja, sett í póst innan sama tíma.
    Nú kemur fram kæra innan kærufrests skv. 1. mgr. og nefndin úrskurðar kosningu ógilda og lætur þá fráfarandi sveitarstjórn ekki af störfum fyrr en kosning hefur farið fram að nýju og nefndin úrskurðað um kærur sem fram kunna að koma vegna þeirra.
    

90. gr.

    Gallar á framboði eða kosningu leiða ekki til ógildingar kosninga, nema ætla megi að þeir hafi haft áhrif á útslit kosninganna.
    

XV. KAFLI
Nýkjörin sveitarstjórn.
91. gr.

    Yfirkjörstjórn skal gefa út kjörbréf til aðalfulltrúa í sveitarstjórn og jafnmargra varamanna.
    Jafnframt skal yfirkjörstjórn senda nýkjörinni sveitarstjórn greinargerð um úrslit kosninganna.
    

92. gr.

    Nýkjörin sveitarstjórn tekur við störfum 15 dögum eftir kjördag og jafnskjótt lætur fráfarandi sveitarstjórn af störfum.
    Fulltrúi í sveitarstjórn getur krafist frestunar á framkvæmd ákvarðana sveitarstjórnar sem teknar eru frá kjördegi og þar til nýkjörin sveitarstjórn tekur við störfum og skal þá leggja mál að nýju fyrir hana á fyrsta fundi hennar. Nú er mál þannig vaxið að framkvæmd ákvörðunar þolir enga bið og verður þessa úrræðis þá ekki neytt, enda sé heimild til afgreiðslu málsins í fjárhagsáætlun, lögum, almennum fyrirmælum stjórnvalda eða með leyfi ráðuneytisins.
    

93. gr.

    Nú ógildir ráðuneytið kosningar eftir að nýkjörin sveitarstjórn hefur tekið við störfum og skal hún þá sitja þar til nýjar kosningar hafa farið fram og kærur sem fram kunna að koma hafa verið úrskurðaðar.
    Eftir að kjörtímabili fráfarandi sveitarstjórnar er lokið og þar til löglega kjörin sveitar stjórn tekur við störfum samkvæmt ákvæðum þessarar greinar getur starfandi sveitarstjórn ekki innt af hendi neinar greiðslur eða gengist undir nokkrar skuldbindingar fyrir hönd sveitar félagsins nema samkvæmt heimild í fjárhagsáætlun, lögum, almennum fyrirmælum stjórnvalda eða með leyfi ráðuneytisins.
    

XVI. KAFLI
Varamenn taka sæti á kjörtímabili.
94. gr.

    Sveitarstjórn úrskurðar hvort sveitarstjórnarmaður hafi misst kjörgengi.
    Missi fulltrúi í sveitarstjórn kjörgengi skal hann víkja úr sveitarstjórninni, sbr. þó ákvæði sveitarstjórnarlaga varðandi tímabundinn brottflutning sveitarstjórnarmanns.
    Skjóta má úrskurði sveitarstjórnar til félagsmálaráðuneytisins og úrskurði þess má skjóta til dómstóla.
    

95. gr.

    Varamenn taka sæti í sveitarstjórn eftir ákvæðum sveitarstjórnarlaga.
    

XVII. KAFLI
Kostnaður.
96. gr.

    Kostnaður við sveitarstjórnarkosningar, þar með talinn kostnaður vegna kjörnefndar skv. 89. gr., greiðist úr sveitarsjóði.
    

XVIII. KAFLI
Refsiákvæði.
97. gr.

    Sektum varðar, ef ekki liggur þyngri refsing við eftir öðrum ákvæðum þessara laga eða eftir öðrum lögum, ef sveitarstjórn, kjörstjórn, utankjörfundarkjörstjóri eða embættismaður haga fyrirskipaðri framkvæmd laga þessara vísvitandi á ólöglegan hátt eða vanrækja hana.
    

98. gr.

    Eftirtalið varðar sektum:
     a.      ef maður býður sig fram til setu í sveitarstjórn vitandi að hann er ekki kjörgengur,
     b.      ef maður býður sig fram á fleiri listum en einum,
     c.      ef maður safnar undirskriftum um áskoranir um framboð til setu í sveitarstjórn eða loforð um kjörfylgi fram yfir það sem heimilað er í lögum þessum; sömu refsingu sætir sá sem undirskrifar slíkar áskoranir eða loforð vitandi að lögleyfðri hámarkstölu er náð,
     d.      ef kjósandi ónýtir af ásettu ráði atkvæðaseðil sinn við kosningu á kjörfundi eða við kosningu hjá utankjörfundarkjörstjóra,
     e.      ef kjósandi sýnir af ásettu ráði hvernig hann kýs eða hefur kosið,
     f.      ef maður njósnar um hvernig kjósandi kýs eða hefur kosið,
     g.      ef kjósandi gerir sér upp sjónleysi eða önnur forföll til að fá aðstoð við kosningu,
     h.      ef maður vanrækir af ásettu ráði að koma til skila atkvæðabréfi sem honum hefur verið trúað fyrir eða tefur vísvitandi fyrir sendingu atkvæða og kjörgagna,
     i.      ef maður gefur ónákvæmar eða villandi upplýsingar um sig eða aðra á þann hátt sem greint er í 6. tölul. 88. gr., ef ekki liggur þyngri refsing við eftir öðrum ákvæðum þessara laga eða eftir öðrum lögum,
     j.      ef maður gefur út villandi kosningaleiðbeiningar.
    

99. gr.

    Eftirtalið varðar sekt, nema þyngri refsing liggi við eftir öðrum lögum:
     a.      ef kjörstjórnarmaður eða utankjörfundarkjörstjóri njósnar um hvernig kjósandi kýs eða hefur kosið eða gefur vísvitandi villandi kosningaleiðbeiningar,
     b.      ef kjörstjórnarmaður eða utankjörfundarkjörstjóri, sem veitir aðstoð, segir frá því hvernig kjósandi, sem hann hefur aðstoðað, hefur greitt atkvæði,
     c.      ef kjörstjórnarmaður, utankjörfundarkjörstjóri, póstur eða sá sem tekið hefur að sér flutning kjörgagna eða atkvæðakassa tefur fyrir að það komist til skila,
     d.      ef maður torveldar öðrum sókn á kjörfund eða atkvæðagreiðslu utan kjörfundar,
     e.      ef maður greiðir atkvæði á tveim stöðum við sömu sveitarstjórnarkosningar,
     f.      ef maður ber fé eða fríðindi á mann eða heitir manni fé eða fríðindum til að hafa áhrif á hvort hann greiðir atkvæði eða hvernig hann greiðir atkvæði, eða ef maður sviptir mann eða ógnar manni með sviptingu atvinnu eða hlunninda í sama skyni,
     g.      ef maður tekur fé eða fríðindi fyrir að greiða atkvæði, láta vera að greiða atkvæði eða að greiða atkvæði á ákveðinn hátt.

100. gr.

    Eftirtalið varðar varðhaldi eða fangelsi allt að fjórum árum:
     a.      ef maður beitir þvingunarráðstöfunum eða ofbeldi eða hótunum um ofbeldi til að raska kosningafrelsi manns, annaðhvort á þann hátt að meina honum að greiða atkvæði eða neyða hann til að greiða atkvæði á annan veg en hann vill,
     b.      ef maður vísvitandi rangfærir atkvæðagreiðslu, með því að glata atkvæði, breyta atkvæði, skemma eða glata atkvæðasendingu, búa til kjörseðla, er líkjast mjög þeim sem notaðir eru við kosningu, og hagnýta þá sjálfur eða láta þá frá sér til þess að aðrir geti hagnýtt þá, rugla úrslit talningar atkvæða eða með öðrum hætti.
    

101. gr.

    Sektir allar samkvæmt lögum þessum renna í ríkissjóð.
    

XIX. KAFLI
Gildistaka.

102. gr.

    Lög þessi öðlast þegar gildi og koma fyrst til framkvæmda við almennar sveitarstjórnar kosningar í maí 1998. Jafnframt falla úr gildi 12.–19. gr., 1., 3. og 4. mgr. 20. gr., 21.–34. gr. og 36.–39. gr. sveitarstjórnarlaga, nr. 8/1986, með síðari breytingum.

Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.

    Þann 8. janúar 1996 skipaði félagsmálaráðherra nefnd til að endurskoða sveitarstjórnarlög, nr. 8/1986. Í nefndina voru skipuð Jón Kristjánsson alþingismaður, formaður nefndarinnar, Húnbogi Þorsteinsson, ráðuneytisstjóri í félagsmálaráðuneytinu, Ingimundur Sigurpálsson, bæjarstjóri í Garðabæ, Sesselja Árnadóttir, deildarstjóri í félagsmálaráðuneytinu og Vil hjálmur Þ. Vilhjálmsson, formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga.
    Við umfjöllun nefndarinnar um ákvæði laganna varðandi kosningu sveitarstjórna fékk nefndin til ráðgjafar Skúla Guðmundsson, skrifstofustjóra hjá Hagstofu Íslands.
    Nefndin samdi nýtt frumvarp til sveitarstjórnarlaga sem lagt er fram samhliða þessu frum varpi en ákvað jafnframt að leggja til að sett yrðu sérstök lög um kosningar til sveitarstjórna. Er þar meðal annars fylgt fordæmi annarra Norðurlanda sem þykir hafa gefist vel.
    Það sem helst þykir mæla með þessu fyrirkomulagi er að nauðsynlegt þykir að öll laga ákvæði um sveitarstjórnarkosningar verði á einum stað en ekki að hluta til í sveitarstjórnar lögum og að hluta til í lögum um kosningar til Alþingis eins og nú er. Þykir þetta nýja fyrir komulag vera til þess fallið að auðvelda hinum almenna borgara, sem valinn er í kjörstjórn, starf sitt.
    Við samningu frumvarps þessa var fyrst og fremst stuðst við III. kafla sveitarstjórnarlaga, nr. 8/1986, með síðari breytingum, og lög um kosningar til Alþingis, nr. 80/1987, með síðari breytingum. Tekin eru upp í frumvarp þetta ýmis ákvæði laga um kosningar til Alþingis hvað varðar framkvæmd kosninganna. Þó er gert ráð fyrir að um atkvæðagreiðslur utan kjörfundar verði vísað til laga um kosningar til Alþingis, enda koma kjörstjórnir í sveitarfélögum ekki að framkvæmd þess þáttar kosninga.
    Farin er sú leið í frumvarpi þessu um að eyða öllum mun á kröfum til sveitarfélaga eftir íbúafjölda eins og gert er í frumvarpi til sveitarstjórnarlaga. Helstu efnislegu breytingarnar sem er að finna í þessu frumvarpi eru að öðru leyti eftirfarandi:
 —    Viðmiðunardagur kjörskrár er færður úr fimm vikum í þrjár vikur, sbr. 5. gr.
 —    Sá sem sæti á í kjörstjórn skal ætíð víkja sæti ef hann er í kjöri til sveitarstjórnar, sbr. 15. gr.
 —    Almenna reglan verður sú að í sveitarfélögum verði bundnar hlutfallskosningar, en ef enginn framboðslisti berst eru kosningarnar óbundnar, sbr. 19. gr.
 —     Framboðsfrestur verður þrjár vikur í stað fjögurra, sbr. 20. gr.
 —    Kjósendur eiga nú rétt á að greiða atkvæði utan kjörfundar frá og með þeim degi er átta vikur eru til kjördags, sbr. 42. gr.

Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.

Um 1. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 1. og 2. málsl. 1. mgr. 13. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga. Talið er hins vegar eðlilegt að fella brott heimild núgildandi laga til að fresta kosningum í dreifbýlis sveitarfélögum til annars laugardags í júní. Möguleiki á tveimur kjördögum er úreltur miðað við nútímaaðstæður.
    Áfram er miðað við það orðalag að almennar sveitarstjórnarkosningar fari fram síðasta laugardag í maímánuði sem ekki ber upp á laugardag fyrir hvítasunnu. Í því felst að beri síðasta laugardag í maímánuði upp á laugardag fyrir hvítasunnu, skulu sveitarstjórnarkosn ingar fara fram næsta laugardag á undan. Almennar sveitarstjórnarkosningar fara þannig ætíð fram í maímánuði.
    

Um 2. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 1.–3. mgr. 19. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga eins og þeim ákvæðum var breytt með 1. gr. laga nr. 19/1994.
    

Um 3. gr.

    Tekin eru upp efnislega óbreytt ákvæði 1. mgr. 20. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.
    

Um 4. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 2. mgr. 21. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.
    

Um 5. gr.

    Í ákvæðinu er fjallað um hverja taka skuli á kjörskrá.
    Fram til 1991 var kjörskrá við alþingiskosningar miðuð við lögheimili 1. desember næstan á undan kjördegi. Með lögum nr. 10/1991 var gerð sú breyting að viðmiðunardagur kjörskrár var færður frá 1. desember og nær kjördegi. Á kjörskrá voru þá færðir þeir sem skráðir voru í íbúaskrá þjóðskrár með lögheimili í sveitarfélaginu sjö vikum fyrir kjördag. Kjörskrá varð því eins og íbúaskrá þjóðskrár var hverju sinni sjö vikum fyrir kjördag. Þessa breytingu var unnt að gera vegna þess að allar breytingar á lögheimili voru þá og síðan skráðar jafnóðum en ekki uppfærðar einu sinni á ári eins og áður tíðkaðist.
    Breytingin fól í sér að þeir sem fluttust milli kjördæma eða kjördeilda eftir áðurgreindan tíma voru teknir á kjörskrá þar sem þeir voru skráðir með lögheimili sjö vikum fyrir kjördag. Kjósandi gat því ekki kært sig á kjörskrá vegna flutnings eftir þann tíma né heldur ef flutningur hafði ekki verið tilkynntur fyrir þann tíma.
    Breyting þessi þýddi að sveitarstjórnir þurfa að gera tiltölulega fáar breytingar á þeim kjör skrárstofni sem Hagstofan lætur þeim í té. Kjörskrárgerð gengur því greiðar fyrir sig.
    Með 1. gr. laga nr. 19/1994 var sveitarstjórnarlögum breytt til samræmis við breytingu á lögum um kosningar til Alþingis. Samkvæmt 19. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga er kjörskrá hins vegar miðuð við þann dag er fimm vikur eru til kjördags.
    Með 6. gr. laga nr. 9/1995 var 15. gr. laga um kosningar til Alþingis enn breytt og er kjör skrá nú miðuð við lögheimili samkvæmt þjóðskrá þremur vikum fyrir kjördag. Með breytingu á 24. gr. stjórnarskrárinnar 1991 var ákveðið að við þingrof skuli boða til kosninga áður en 45 dagar eru liðnir frá því er gert var kunnugt um þingrof. Nauðsynlegt þótti því að færa gerð kjörskrárinnar nær kjördegi. Miðað við tölvubúnað þjóðskrárinnar þótti það ekki annmörkum háð.
    Í frumvarpi þessu er gerð sú tillaga að viðmiðunardegi varðandi kosningarrétt verði breytt frá því að vera fimm vikum fyrir kjördag samkvæmt gildandi sveitarstjórnarlögum í að vera þremur vikum fyrir kjördag, þ.e. sama tímamark og miðað er við þegar alþingiskosningar fara fram. Er slíkt samræmi varðandi tímafresti fallið til að einfalda alla framkvæmd kosninga.
    

Um 6. gr.

    Ákvæðið samsvarar 1. mgr. 16. gr. laga um kosningar til Alþingis. Þó er lagt til að kjörskrá verði rituð á eyðublöð sem Hagstofa Íslands (þjóðskrá) lætur í té, enda hefur öll eyðublaða gerð í þessu samhengi í reynd verið í höndum Hagstofunnar.
    

Um 7. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 2. mgr. 16. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 8. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 19. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 9. gr.

    Ákvæðið samsvarar 21. gr. laga um kosningar til Alþingis, en er aðlagað sveitarstjórnar kosningum.
    

Um 10. gr.

    Ákvæðið samsvarar 22. gr. laga um kosningar til Alþingis, en er aðlagað sveitarstjórnar kosningum.

Um 11. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 17. gr. laga um kosningar til Alþingis.

Um 12. gr.

    Ákvæðið samsvarar efnislega 6. gr. laga um kosningar til Alþingis, en er aðlagað sveitar stjórnarkosningum.

Um 13. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 23. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga. Þó er lagt til að bætt verði við skýru ákvæði í 1. mgr. um að kjörstjórnir séu sjálfstæðar í störfum sínum, þ.e. óháðar ákvörðunarvaldi sveitarstjórnar. Eina hlutverk sveitarstjórnar fyrir kosningar er því að kjósa kjörstjórnir en sveitarstjórnir hafa ekki beint boðvald yfir þeim, enda er í lögum þessum kveðið nákvæmlega á um hlutverk kjörstjórna.

Um 14. gr.

    Ákvæðið samsvarar efnislega 25. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga og 35. gr. laga um kosningar til Alþingis, en er aðlagað sveitarstjórnarkosningum.
    

Um 15. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 11. gr. laga um kosningar til Alþingis. Vakin er athygli á að um er að ræða breytingu frá 24. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga, en ekki er eðlilegt að gera greinar mun á því hverjir geti setið í kjörstjórn eftir stærð sveitarfélaga. Eðli máls samkvæmt á þetta ákvæði aðeins við þegar um bundnar hlutfallskosningar er að ræða.
    

Um 16. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 12. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 17. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 3. og 4. mgr. 20. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga. Þó er gert ráð fyrir að tilkynning skv. 2. mgr. þurfi að berast fyrir lok framboðsfrests, en samkvæmt gildandi lögum er fresturinn fjórar vikur og sex dagar. Hér er því verið að samræma ákvæði laganna hvað alla fresti varðar.
    

Um 18. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 14. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.
    

Um 19. gr.

    Ákvæðið samsvarar 1.–3. mgr. 15. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga. Lögð er til sú breyting að almenna reglan verði sú að kosningar séu bundnar hlutfallskosningar, en ef listi er ekki kominn fram þegar framboðsfresti lýkur verði kosningar óbundnar. Tilgangurinn með þessari breytingu er fyrst og fremst sá að fækka ákvæðum þar sem ólíkar reglur gilda um sveitarfélög eftir fjölda íbúa.

Um 20. gr.

    Ákvæðið samsvarar 1. mgr. 27. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga og 2. mgr. 26. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    Gerð er sú breytingartillaga að framboðsfresti ljúki þann dag þegar þrjár vikur eru til kjördags, þ.e. sama dag og kjörskrá er miðuð við, samanber athugasemdir við 5. gr. frum varpsins. Slíkt samræmi varðandi tímafresti er til þess fallið að einfalda framkvæmd kosninga. Til samanburðar er rétt að geta þess að framboðsfresti við alþingiskosningar lýkur 15 dögum fyrir kjördag.
    

Um 21. gr.

    Ákvæðið samsvarar efnislega 2. og 3. mgr. 27. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga og 27. gr. laga um kosningar til Alþingis. Lagt er til að bætt verði í ákvæðið skýrum fyrirmælum um að kjósanda sé einvörðungu heimilt að mæla með einum lista við hverjar kosningar. Fram hefur komið vafi um túlkun þessa atriðis við framkvæmd sveitarstjórnarkosninga.

    
Um 22. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 33. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 23. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 38. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 24. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 4. mgr. 27. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.
    

Um 25. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 28. og 30. gr. laga um kosningar til Alþingis en aðlagað sveitarstjórnarkosningum.
    

Um 26. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 29. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 27. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 1. mgr. 39. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 28. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 4. mgr. 15. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.
    

Um 29. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 32. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 30. gr.

    Blandað er saman ákvæðum 41. gr. laga um kosningar til Alþingis og 1. mgr. 28. gr. gild andi sveitarstjórnarlaga. Gert er ráð fyrir að kjörstjórnum verði gert skylt að taka mið af skrá dómsmálaráðuneytisins um listabókstafi við næstu alþingiskosningar á undan, sbr. 40. gr. laga um kosningar til Alþingis. Er þannig gert ráð fyrir að samræmi verði milli alþingiskosninga og sveitarstjórnarkosninga hvað þetta atriði varðar.

Um 31. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 2.–4. mgr. 28. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga, en aðlagað breytingum sem gerðar eru í 19. gr. frumvarpsins.

Um 32. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 43. gr. laga um kosningar til Alþingis, en aðlagað sveitar stjórnarkosningum.

Um 33. gr.

    Ákvæðið samsvarar 1. málsl. 1. mgr. 44. gr. laga um kosningar til Alþingis. Tekið er hins vegar fram að um kjörgögn við utankjörfundaratkvæðagreiðslur fari að öðru leyti eftir lögum um kosningar til Alþingis.

Um 34. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 1. málsl. 1. mgr. 26. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.

Um 35. gr.

    Ákvæðið er sett saman úr ákvæðum 50. gr. laga um kosningar til Alþingis og 2. mgr. 26. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.

Um 36. gr.

    Ákvæðið er sett saman úr ákvæðum 2. og 3. mgr. 53. gr. laga um kosningar til Alþingis og 2. málsl. 1. mgr. 26. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga. Í 1. mgr. er einvörðungu um orðalags breytingu að ræða en ekki efnisbreytingu.

Um 37. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 3. mgr. 26. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.
    

Um 38. gr.

    Hér er stuðst að mestu við 54. gr. laga um kosningar til Alþingis, en greinin aðlöguð sveitarstjórnarkosningum.

Um 39. gr.

    Hér er stuðst að mestu við 55. gr. laga um kosningar til Alþingis, en greinin aðlöguð sveitarstjórnarkosningum.

Um 40. gr.

    Blandað er saman ákvæðum 29. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga og 60. gr. laga um kosn ingar til Alþingis. Ekki er um efnislega breytingu að ræða.
    

Um 41. gr.

    Hér er stuðst að mestu við 61. gr. laga um kosningar til Alþingis, en greinin aðlöguð sveitarstjórnarkosningum. Lögð er sú skylda á félagsmálaráðuneytið að senda yfirkjör stjórnum sérprentum af lögunum ásamt skýringum og leiðbeiningum ef þörf krefur.
    

Um 42. gr.

    Hér er stuðst að mestu við 62. gr. laga um kosningar til Alþingis. Lagt er hins vegar til það nýmæli að kjósendur eigi rétt á að greiða atkvæði utan kjörfundar frá þeim degi er átta vikur eru til kjördags. Með þessum hætti er réttur kjósenda rýmkaður og ákvörðun um upphafsdag utankjörfundaratkvæðagreiðslu ekki lengur í höndum stjórnvalda, þ.e. félagsmálaráðu neytisins eða sveitarstjórna. Upphafsdagurinn er þannig að jafnaði fyrsti virki dagur eftir að átta vikna fresturinn byrjar að líða.
    Að öðru leyti er gert ráð fyrir að um atkvæðagreiðslu utan kjörfundar fari eftir lögum um kosningar til Alþingis, enda er sú framkvæmd ekki í höndum kjörstjórna í sveitarfélögunum.
    

Um 43. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 1. og 4. mgr. 58. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 44. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 59. gr. laga um kosningar til Alþingis.

    
Um 45. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 78. og 79. gr. laga um kosningar til Alþingis, nema gert er ráð fyrir að félagsmálaráðuneytið semji og sendi út umræddar leiðbeiningar.
    

Um 46. gr.

    Í grein þessari er fjallað um upphaf kjörfundar. Ákvæðið er að mestu samhljóða 73. gr. laga um kosningar til Alþingis, en hér er þó gert ráð fyrir að yfirkjörstjórn í hverju sveitarfélagi ákveði upphaf kjörfundar á tímabilinu frá kl. 9 árdegis til kl. 12 á hádegi. Þannig verði ekki lengur gerður sérstakur greinarmunur í lögunum á upphafi kjörfundar í kaupstöðum annars vegar og hreppum hins vegar.
    

Um 47. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 74. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 48. gr.

    Stuðst er hér við 75. gr. laga um kosningar til Alþingis, en greinin aðlöguð sveitarstjórnarkosningum.
    

Um 49. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 76. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 50. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 77. gr. laga um kosningar til Alþingis.

    
Um 51. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 89. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 52. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 90. gr. laga um kosningar til Alþingis

Um 53. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 80. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 54. gr.

    Ákvæðið samsvarar 81. gr. laga um kosningar til Alþingis, en bætt er við ákvæðið að það sé komið undir mati kjörstjórnar hverju sinni hvenær kjósandi telst hafa gert grein fyrir sér með fullnægjandi hætti.
    

Um 55. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 82. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 56. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 83. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 57. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 84. gr. laga um kosningar til Alþingis, en aðlagað sveitar stjórnarkosningum.
    

Um 58. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 30. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.
    

Um 59. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 85. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 60. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 86. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 61. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 87. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 62. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 91. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 63. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 88. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 64. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 92. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 65. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 93. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 66. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 99. gr. laga um kosningar til Alþingis. Þó er orðalagi 2. mgr. breytt. Þannig er gert ráð fyrir að um áhrif athugasemda umboðsmanna við framkvæmd kosninga verði eingöngu fjallað ef kosning er kærð skv. 88. gr. frumvarpsins.
    

Um 67. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 102. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 68. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 95. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 69. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 96. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 70. gr.

    Stuðst er við 97. gr. laga um kosningar til Alþingis, en greinin aðlöguð sveitarstjórnar kosningum.
    

Um 71. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 98. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 72. gr.

    Stuðst er að hluta við 100. gr. laga um kosningar til Alþingis, en greinin aðlöguð sveitarstjórnarkosningum.
    

Um 73. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 2. mgr. 101. gr. laga um kosningar til Alþingis, en aðlagað sveitarstjórnarkosningum.
    

Um 74. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 103. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 75. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 104. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 76. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 105. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 77. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 106. gr. laga um kosningar til Alþingis, en 2. mgr. er aðlöguð sveitarstjórnarkosningum.
    

Um 78. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 107. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 79. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 108. gr. laga um kosningar til Alþingis, en greinin aðlöguð sveitarstjórnarkosningum.
    

Um 80. gr.

    Ákvæðið er samsett úr 16. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga og 3. mgr. 109. gr. laga um kosn ingar til Alþingis, sem aðlöguð hefur verið sveitarstjórnarkosningum.
    

Um 81. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 17. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.
    

Um 82. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 31. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.
    

Um 83. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 32. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.
    

Um 84. gr.

    Ákvæðið samsvarar 33. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga. Lögð er til sú breyting að skýrt verði kveðið á um að alla kjörseðla skuli varðveita á tiltekinn hátt og síðan eyða þeim, ekki eingöngu kjörseðlum við óbundnar kosningar.
    

Um 85. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 120. gr. laga um kosningar til Alþingis, en greinin aðlöguð sveitarstjórnarkosningum. Ekki er lengur gerður greinarmunur á reglunum eftir því hvort um kaupstaði er að ræða eða ekki. Öll sveitarfélög eru þannig jafnsett.
    

Um 86. gr.

    Stuðst er við 121. gr. laga um kosningar til Alþingis, en greinin aðlöguð sveitarstjórnar kosningum.
    

Um 87. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 2. og 3. mgr. 22. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga. Gerð er tillaga um að fellt verði brott ákvæði 1. mgr. 22. gr. laganna. Í því ákvæði er heimild til að stytta alla fresti og fyrirvara þegar nauðsyn ber til að sveitarstjórnarkosningar, aðrar en almennar sveitarstjórnarkosningar, fari fram með svo stuttum fyrirvara að ekki er unnt að láta kjörskrá liggja frammi eða uppfylla aðra fresti eða fyrirvara. Með breyttu fyrirkomulagi varðandi framkvæmd kosninga hafa allir frestir verið ýmist felldir brott eða styttir svo verulega að ekki er lengur raunhæft að boða til kosninga með svo stuttum fyrirvara að ekki sé unnt að uppfylla hina lögboðnu fresti.
    

Um 88. gr.

    Stuðst er efnislega við 125. gr. laga um kosningar til Alþingis, en greinin aðlöguð sveitar stjórnarkosningum.
    

Um 89. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 1.–4. mgr. 37. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.
    

Um 90. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 36. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.
    

Um 91. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 34. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga, en skýrt er hér tekið fram að kjörbréf skuli gefin út til kjörinna aðalmanna og jafnmargra varamanna. Ef aðrir vara menn af framboðslista þurfa á kjörtímabilinu að taka sæti í sveitarstjórn ber kjörstjórn að gefa út kjörbréf til þeirra.
    

Um 92. gr.

    Tekin eru hér efnislega upp ákvæði 2. mgr. 13. gr. og 5.–6. mgr. 37. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.
    Áfram er gert ráð fyrir í 1. mgr. að nýkjörin sveitarstjórn taki við störfum 15 dögum eftir kjördag, þ.e. á 16. degi eftir kjördag.
    

Um 93. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 7. og 8. mgr. 37. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.
    

Um 94. gr.

    Ákvæðið er efnislega samhljóða 38. gr. gildandi sveitarstjórnarlaga.
    

Um 95. gr.

    Í grein þessari er gert ráð fyrir að ákvæði sveitarstjórnarlaga gildi um hvernig varamenn taka sæti í sveitarstjórn.
    

Um 96. gr.

    Tekið er hér upp ákvæði 39. gr. núgildandi sveitarstjórnarlaga, en ástæða er til að taka skýrt fram að kostnaður vegna kjörnefndar, sem skipuð er skv. 89. gr. af sýslumanni til að úrskurða um framkomna kæru, falli einnig á sveitarsjóð.
    

Um 97. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 132. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 98. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 133. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 99. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 134. og 135. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 100. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 136. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 101. gr.

    Ákvæðið er samhljóða 137. gr. laga um kosningar til Alþingis.
    

Um 102. gr.

    Ákvæðið þarfnast ekki skýringa að öðru leyti en því að gert er ráð fyrir að lög þessi, ef samþykkt verða, verði fyrst notuð við framkvæmd almennra sveitarstjórnarkosninga, sem fram munu fara í maí 1998. Þannig gildi reglur núgildandi sveitarstjórnarlaga og laga um kosningar til Alþingis t.d. um atkvæðagreiðslur um sameiningu sveitarfélaga sem fram fara fyrir þann tíma.