Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect. Ferill 633. máls.
140. löggjafarþing 2011–2012.
Þingskjal 1421 — 633. mál.
2. umræða.
Nefndin hefur fjallað um málið og fengið á sinn fund Hermann Sæmundsson og Hjördísi Stefánsdóttur frá innanríkisráðuneyti, Dag B. Eggertsson frá Reykjavíkurborg, Halldór Halldórsson og Gunnlaug Júlíusson frá Sambandi íslenskra sveitarfélaga og Harald Þórarinsson og Arnór Halldórsson frá Landssambandi hestamannafélaga. Nefndin ræddi jafnframt við Ástu Stefánsdóttur frá sveitarfélaginu Árborg og Ólaf Örn Ólafsson frá sveitarfélaginu Ölfusi í gegnum fjarfundabúnað. Umsagnir bárust um málið frá Landssambandi hestamannafélaga og Sambandi íslenskra sveitarfélaga. Samhliða málinu fjallaði nefndin um 510. mál á þingskjali 778 sem fjallar um sambærilega breytingu á lögum um tekjustofna sveitarfélaga, nr. 4/1995.
Með frumvarpinu eru lagðar til breytingar á álagningu fasteignaskatts á hesthús. Breytingin miðar að því að tryggja að jafnræðis sé gætt, innan sama sveitarfélags, við álagningu fasteignaskattsins á hesthús þar sem nokkurt misræmi hefur verið við álagningu og hún ýmist verið gerð á grundvelli a- eða c-liðar 3. mgr. 3. gr. laga um tekjustofna sveitarfélaga. Álagningarhlutfall af fasteignamati er skv. a-lið að hámarki 0,5% en 1,32% skv. c-lið. Sveitarfélög geta ákveðið að álagningarhlutfall verði lægra en kveðið er á um. Þau geta hins vegar ekki hækkað álagningarhlutfall frá því sem segir í 3. mgr. 3. gr. að því undanskildu að heimilt er að leggja 25% á álagningarhlutföll a–c-liðar. Álagningarhlutfall á þær fasteignir sem falla undir c-lið getur því numið 1,65%. Í janúar 2011 komst yfirfasteignamatsnefnd í máli nr. 23/2010 að því að hesthús í þéttbýli skyldu flokkuð undir c-lið greinarinnar og því sæta hærri álagningarhlutfalli en hesthús á bújörðum ef þau teljast tengjast landbúnaði sem falla undir a-lið ákvæðisins. Úrskurður yfirfasteignamatsnefndar varð því til þess að í sumum tilfellum hækkaði álagningarhlutfall úr 0,2% í 1,65%. Í frumvarpinu er jafnframt lagt til að heimilt verði að lækka fasteignaskatt á hesthús á yfirstandandi ári þannig að álagningarhlutfall verði skv. a-lið 3. mgr. 3. gr. laganna.
Skattaálögur á einstakling eða hóp manna, sem ekki ná til annarra sem eins stendur á um, fara í bága við eignarréttarákvæði 72. gr. og 65. gr. stjórnarskrárinnar sem mælir fyrir um að allir séu jafnir fyrir lögum. Óheimilt er að mismuna skattaðilum og skal skattur því vera almenns eðlis, byggjast á almennum efnislegum mælikvarða og jafnræðisreglu. Hæstiréttur hefur staðfest þá meginreglu að óheimilt er að mismuna eftir búsetu við álagningu skatts. Í málum nr. 133/1984 og nr. 134/1984 var fyrir Hæstarétti deilt um hvort tveimur sveitarfélögum væri heimilt að leggja skatt á hlunnindi vegna Haffjarðarár sem væri í eigu utansveitarmanna þegar eigendum árinnar sem voru heimamenn var ekki gert að greiða sama skatt. Í dómi Hæstaréttar segir að í „máli þessu veltur gjaldskylda áfrýjenda á búsetu þeirra eins og fyrr greinir. Þegar til þess er litið hversu mjög jafnræði þeirra er raskað með þessum skattháttum þykir með tilvísun til grunnreglu 67. gr. stjórnarskrárinnar, samhliða fyrri venju í löggjöf um hliðstæð efni, eigi vera gild lagaheimild fyrir álagningu gjaldsins.“ Í dómum Hæstaréttar í málum nr. 450/1998 og nr. 451/1998 var deilt um álagningarhlutfall fasteignaskatts og segir þar m.a.: „Við gjaldtöku samkvæmt lögum um tekjustofna sveitarfélaga ber stjórnvöldum að gæta almennra stjórnsýslureglna og skýra lagaheimildir svo best fái samrýmst grundvallarreglum laga, svo sem þær koma fram af stjórnarskrá. Þar á meðal verða þau að gæta þess að aðilum innan sveitarfélagsins sé ekki mismunað.“ Meiri hlutinn áréttar að sú breyting sem lögð er til í frumvarpinu er í samræmi við dóma Hæstaréttar og ætlað að tryggja jafnræði. Álagningarhlutfall fasteignaskatts á ákveðna tegund húsa – hesthúsa – verður þannig hinn sami óháð því hvort viðkomandi hús er utan eða innan þéttbýlis. Með frumvarpinu er því verið að tryggja að löggjöfin sé í samræmi við meginreglur stjórnskipunarréttar og skattaréttar.
Nefndin ræddi hvort ástæða væri til að breyta fyrirliggjandi frumvarpi til samræmis við 510. mál. Þar er lagt til að auk hesthúsa verði öðrum útihúsum utan bújarða bætt við a-lið 3. mgr. 3. gr. Nefndinni var bent á að óljóst væri hvað átt sé við með útihúsum utan bújarða. Tekur meiri hlutinn undir þau sjónarmið og bendir jafnframt á að þetta er ekki skýrt í greinargerð með frumvarpinu. Varhugavert er að lögfesta ákvæði sem kallar á sérstaka túlkun á því hvort mannvirki utan bújarða skuli skilgreind sem útihús og bera álagningu skv. a-lið 3. mgr. 3. gr. eða skv. c-lið greinarinnar. Meiri hlutinn áréttar að mikilvægt er að skattlagningarheimildir séu skýrar og í samræmi við stjórnarskrá. Vafi er á því að ákvæðið eins og það er lagt upp í frumvarpi í 510. máli standist meginreglu um skýrleika skattaréttar og þá grundvallarkröfu að skattalög séu skýr og ótvíræð.
Fyrir nefndinni var þeim sjónarmiðum hreyft að með því að lækka álagningarhlutfall á hesthús en ekki á önnur hús sem notuð væru undir tómstundastarfsemi væri verið að mismuna skattaðilum á grundvelli þess hvaða tómstundir þeir kysu að stunda. Til að mynda væri þeim sem stunduðu golfíþrótt gert að greiða fasteignaskatt af húsnæði á golfvelli skv. c-lið 3. mgr. 3. gr. laganna sem væri mun hærri en ef húsnæðið félli undir a-lið. Bent var á að hestamennsku innan þéttbýlis væri eðlilegt að skilgreina sem tómstundastarf eða í öðru falli sem íþrótt en álagningarhlutfall fasteignaskatts á íþróttahús er 1,32% skv. b-lið 3. mgr. 3. gr. eða það sama og kveðið er á um í c-lið.
Meiri hlutinn bendir á að hesthús er gripahús en ekki íþróttahús. Færa má rök fyrir því að reiðhöll sé hús þar sem íþrótt er stunduð en hús þar sem húsdýr eru geymd falla eðli málsins samkvæmt ekki í þann flokk. Mikill eðlis- og kostnaðarmunur getur verið á milli þeirra tómstunda eða íþrótta sem menn velja sér að stunda. Sumar hverjar krefjast þannig sérstaks búnaðar og húsnæðis en aðrar ekki. Sérstaða hestaíþróttar frá öðrum íþróttum er þó nokkur, þar sem hún óhjákvæmilega krefst þess að þeir sem hana stundi eigi eða hafi aðgang að húsnæði undir hesta sína. Hestar eru lifandi dýr sem þurfa aðhlynningu, fæði og vernd gegn veðri og vindum. Þó svo að húsnæði sé nauðsynlegt í öðrum íþróttum og tómstundum, svo sem golfskálar, fasteignir í eigu siglingaklúbba o.s.frv. þá liggja augljóslega önnur sjónarmið þar að baki. Slíkt húsnæði er þar að auki yfirleitt í eigu félagasamtaka en ekki einkaaðila og eru slík samtök oft á tíðum styrkt af viðkomandi sveitarfélagi. Meiri hlutinn bendir í þessu sambandi einnig á að í 2. mgr. 5. gr. laganna er skýrt tekið fram að sveitarstjórn er heimilt að veita styrki til greiðslu fasteignaskatts af fasteignum þar sem fram fer starfsemi sem ekki er rekin í ágóðaskyni, svo sem menningar-, íþrótta-, æskulýðs- og tómstundastarfsemi og mannúðarstörf. En sveitarstjórn er skylt að setja reglur um beitingu þessa ákvæðis. Meiri hlutinn telur því ekkert koma í veg fyrir að sveitarfélög ákveði að koma til móts við þá sem þurfa að greiða fasteignaskatt skv. b- eða c-lið 3. mgr. 3. gr. laganna af slíkum eignum.
Nokkur umræða fór fram um það í nefndinni hvort rétt væri að skilja á milli álagningar á hesthús eftir því hvort í þeim færi fram tómstunda- eða atvinnustarfsemi. Meiri hlutinn telur slíka viðleitni góðra gjalda verða en hún getur hins vegar verið afar flókin í framkvæmd og grafið undan því markmiði um jafnræði sem að baki frumvarpinu býr. Ekki liggur að svo stöddu fyrir hvernig greint yrði á milli þeirra sem hafa atvinnu af hestaíþróttinni og frístundahestamanna, hvort heldur er í þéttbýli eða dreifbýli, en í einu og sama hesthúsinu í þéttbýli getur farið fram hvort tveggja frístundahestamennska og atvinnuhestamennska. Margir þeirra sem hafa atvinnu af hestaíþróttinni búa á lögbýlum eða halda hross sín á lögbýlum og er því nær lagi að ómarkviss aðgreining í lögum milli tómstunda- og atvinnuhesthúsa bitnaði í reynd á frístundahestamönnum í þéttbýli. Þá hlýtur og að vakna sú spurning hvort bændur sem halda hross og hafa af þeim einhverjar tekjur yrðu flokkaðir sem atvinnumenn í þessu sambandi. Með slíkum gjörningi væru bændur með hross og hesthús skattlagðir með öðrum hætti en bændur sem einungis eru með kindur og kýr í fjárhúsum og fjósum. Við skoðun ákvæðis af þessu tagi kemur jafnframt upp sami vandi og bent hefur verið á varðandi 510. mál og varðar útihús. Meiri hlutinn telur ljóst að ef vilji er til að aðgreina tómstundir og atvinnurekstur þegar kemur að hesthúsum þá vanti nánari skilgreiningu og vísireglur um hvað teljast hesthús vegna tómstunda og hvað teljast hesthús vegna atvinnustarfsemi þannig að skýr skil séu á milli og ljóst í hvorn flokkinn viðkomandi hesthús falla. Ef engar slíkar reglur liggja fyrir þá er mikið vafamál að ákvæði af þessu tagi teljist nægilega skýr skattlagningarheimild. Augljóst er að hér er um nokkuð flókið mál að ræða sem þarf frekari skoðunar við áður en til lagasetningar kemur. Niðurstaða meiri hlutans er því sú að leggja til að frumvarpið verði samþykkt óbreytt en hann hvetur innanríkisráðherra til að setja hið fyrsta á fót starfshópi sem fari yfir og meti hugsanlega aðgreiningu hesthúsa í atvinnurekstri annars vegar og frístundahús hins vegar. Starfshópnum mætti fela að meta hvort og þá hvernig raunhæft yrði og eðlilegt að skilja þarna á milli þegar kemur að skattlagningu. Meiri hlutinn beinir því jafnframt til innanríkisráðherra að vert er að endurskoða fasteignamat lögbýla en fram kom í máli gesta að brýn þörf væri á slíku.
Ljóst er af athugasemdum við frumvarpið og fylgiskjölum þess að Reykjavíkurborg verður fyrir mestri tekjulækkun sveitarfélaga vegna frumvarpsins. Álagningarhlutfall eigna sem falla undir a-lið er 0,2% en 1,65% á þær eignir sem falla undir c-lið og 290 hesthús sem falla undir c-lið í samræmi við úrskurð yfirfasteignamatsnefndar. Meiri hlutinn bendir þó á að Reykjavíkurborg taldi rétt að gera þá breytingu sem mælt er fyrir um í frumvarpinu enda hefur framkvæmd álagningar borgarinnar til margra ára verið með þeim hætti. Álagningu borgarinnar á fasteignasköttum var þannig ekki breytt fyrr en úrskurður yfirfasteignamatsnefndar í máli nr. 23/2010 lá fyrir. Borgin ritaði Alþingi auk þess bréf þar sem mælst var til þess að hesthús yrðu skýrt flokkuð skv. a-lið 3. mgr. 3. gr. laganna. Á fundi nefndarinnar kom jafnframt fram að borgin hefur ekki gert ráð fyrir þessum fjármunum í fjárhagsáætlunum sínum. Hins vegar er ljóst er að sum sveitarfélög hafa lagt fasteignaskatt á hesthús skv. c-lið 3. mgr. 3. gr. og gert ráð fyrir þeim fjármunum sem þannig fást í sínum áætlunum. Nefndin aflaði upplýsinga um það hvernig framkvæmd álagningar hefur verið hjá sveitarfélögunum og þar kemur fram að á rúmlega 1.800 hesthús á landsvísu er lagður skattur í samræmi við a-lið 3. mgr. 3. gr. en tæplega 1.500 þeirra bera skatt í samræmi við c-lið. Þar af eru 290 í Reykjavík og 517 í Kópavogi sem þó miðar við 0,625% álagningu. 132 hesthús í Mosfellsbæ falla undir c-liðinn en þar er álagningarhlutfallið einungis 0,45%. Sveitarfélagið Árborg nýtir sér fullt svigrúm ákvæðisins til álagningar og er álagningargjald skv. c-lið því 1,65% sem lagt er á 118 hesthús. Misjafnt er hvaða álagningarhlutfall önnur sveitarfélög nota við álagningu þeirra fasteigna sem falla undir c-lið 3. mgr. 3. gr. laganna en fjöldi hesthúsa sem falla undir c-liðinn er að þeim fyrrnefndu fjórum undanskildum að meðaltali um 22 og eru allt frá 1 upp í 61. Meiri hlutinn áréttar að einhver sveitarfélög geta orðið af tekjum og var sú hugmynd því rædd hvort sveitarfélögum ætti að vera í sjálfsvald sett að ákveða hvort hesthús falla undir a- eða c-lið. Meiri hlutinn komst hins vegar að þeirri niðurstöðu að slíkt væri varhugavert með tilliti til skýrleika skattlagningarheimilda og banni stjórnarskrárinnar við framsali á skattlagningarvaldi. Meiri hlutinn bendir þó á að sveitarfélögin geta nýtt sér heimild 3. gr. laganna til að leggja 25% álag á álagningarhlutfalli a-liðar 3. mgr. og hækkað það þannig úr 0,5% í 0,625%.
Meiri hlutinn leggur til að frumvarpið verði samþykkt óbreytt.
Mörður Árnason var fjarverandi við afgreiðslu málsins.
Fyrirvari Þuríðar Backman lýtur að því leggja verði áherslu á að hesthús í tómstundaskyni séu í lægsta álagningarþrepi. Starfshópnum verði falið að skilgreina hestamennsku í atvinnuskyni og hvernig hægt sé að aðgreina álagningu á hesthús til ólíkra nota.
140. löggjafarþing 2011–2012.
Þingskjal 1421 — 633. mál.
2. umræða.
Nefndarálit
við frumvarp til laga um breytingu á lögum um tekjustofna sveitarfélaga, nr. 4/1995,
með síðari breytingum (hesthús).
Frá meiri hluta umhverfis- og samgöngunefndar.
Nefndin hefur fjallað um málið og fengið á sinn fund Hermann Sæmundsson og Hjördísi Stefánsdóttur frá innanríkisráðuneyti, Dag B. Eggertsson frá Reykjavíkurborg, Halldór Halldórsson og Gunnlaug Júlíusson frá Sambandi íslenskra sveitarfélaga og Harald Þórarinsson og Arnór Halldórsson frá Landssambandi hestamannafélaga. Nefndin ræddi jafnframt við Ástu Stefánsdóttur frá sveitarfélaginu Árborg og Ólaf Örn Ólafsson frá sveitarfélaginu Ölfusi í gegnum fjarfundabúnað. Umsagnir bárust um málið frá Landssambandi hestamannafélaga og Sambandi íslenskra sveitarfélaga. Samhliða málinu fjallaði nefndin um 510. mál á þingskjali 778 sem fjallar um sambærilega breytingu á lögum um tekjustofna sveitarfélaga, nr. 4/1995.
Með frumvarpinu eru lagðar til breytingar á álagningu fasteignaskatts á hesthús. Breytingin miðar að því að tryggja að jafnræðis sé gætt, innan sama sveitarfélags, við álagningu fasteignaskattsins á hesthús þar sem nokkurt misræmi hefur verið við álagningu og hún ýmist verið gerð á grundvelli a- eða c-liðar 3. mgr. 3. gr. laga um tekjustofna sveitarfélaga. Álagningarhlutfall af fasteignamati er skv. a-lið að hámarki 0,5% en 1,32% skv. c-lið. Sveitarfélög geta ákveðið að álagningarhlutfall verði lægra en kveðið er á um. Þau geta hins vegar ekki hækkað álagningarhlutfall frá því sem segir í 3. mgr. 3. gr. að því undanskildu að heimilt er að leggja 25% á álagningarhlutföll a–c-liðar. Álagningarhlutfall á þær fasteignir sem falla undir c-lið getur því numið 1,65%. Í janúar 2011 komst yfirfasteignamatsnefnd í máli nr. 23/2010 að því að hesthús í þéttbýli skyldu flokkuð undir c-lið greinarinnar og því sæta hærri álagningarhlutfalli en hesthús á bújörðum ef þau teljast tengjast landbúnaði sem falla undir a-lið ákvæðisins. Úrskurður yfirfasteignamatsnefndar varð því til þess að í sumum tilfellum hækkaði álagningarhlutfall úr 0,2% í 1,65%. Í frumvarpinu er jafnframt lagt til að heimilt verði að lækka fasteignaskatt á hesthús á yfirstandandi ári þannig að álagningarhlutfall verði skv. a-lið 3. mgr. 3. gr. laganna.
Skattaálögur á einstakling eða hóp manna, sem ekki ná til annarra sem eins stendur á um, fara í bága við eignarréttarákvæði 72. gr. og 65. gr. stjórnarskrárinnar sem mælir fyrir um að allir séu jafnir fyrir lögum. Óheimilt er að mismuna skattaðilum og skal skattur því vera almenns eðlis, byggjast á almennum efnislegum mælikvarða og jafnræðisreglu. Hæstiréttur hefur staðfest þá meginreglu að óheimilt er að mismuna eftir búsetu við álagningu skatts. Í málum nr. 133/1984 og nr. 134/1984 var fyrir Hæstarétti deilt um hvort tveimur sveitarfélögum væri heimilt að leggja skatt á hlunnindi vegna Haffjarðarár sem væri í eigu utansveitarmanna þegar eigendum árinnar sem voru heimamenn var ekki gert að greiða sama skatt. Í dómi Hæstaréttar segir að í „máli þessu veltur gjaldskylda áfrýjenda á búsetu þeirra eins og fyrr greinir. Þegar til þess er litið hversu mjög jafnræði þeirra er raskað með þessum skattháttum þykir með tilvísun til grunnreglu 67. gr. stjórnarskrárinnar, samhliða fyrri venju í löggjöf um hliðstæð efni, eigi vera gild lagaheimild fyrir álagningu gjaldsins.“ Í dómum Hæstaréttar í málum nr. 450/1998 og nr. 451/1998 var deilt um álagningarhlutfall fasteignaskatts og segir þar m.a.: „Við gjaldtöku samkvæmt lögum um tekjustofna sveitarfélaga ber stjórnvöldum að gæta almennra stjórnsýslureglna og skýra lagaheimildir svo best fái samrýmst grundvallarreglum laga, svo sem þær koma fram af stjórnarskrá. Þar á meðal verða þau að gæta þess að aðilum innan sveitarfélagsins sé ekki mismunað.“ Meiri hlutinn áréttar að sú breyting sem lögð er til í frumvarpinu er í samræmi við dóma Hæstaréttar og ætlað að tryggja jafnræði. Álagningarhlutfall fasteignaskatts á ákveðna tegund húsa – hesthúsa – verður þannig hinn sami óháð því hvort viðkomandi hús er utan eða innan þéttbýlis. Með frumvarpinu er því verið að tryggja að löggjöfin sé í samræmi við meginreglur stjórnskipunarréttar og skattaréttar.
Nefndin ræddi hvort ástæða væri til að breyta fyrirliggjandi frumvarpi til samræmis við 510. mál. Þar er lagt til að auk hesthúsa verði öðrum útihúsum utan bújarða bætt við a-lið 3. mgr. 3. gr. Nefndinni var bent á að óljóst væri hvað átt sé við með útihúsum utan bújarða. Tekur meiri hlutinn undir þau sjónarmið og bendir jafnframt á að þetta er ekki skýrt í greinargerð með frumvarpinu. Varhugavert er að lögfesta ákvæði sem kallar á sérstaka túlkun á því hvort mannvirki utan bújarða skuli skilgreind sem útihús og bera álagningu skv. a-lið 3. mgr. 3. gr. eða skv. c-lið greinarinnar. Meiri hlutinn áréttar að mikilvægt er að skattlagningarheimildir séu skýrar og í samræmi við stjórnarskrá. Vafi er á því að ákvæðið eins og það er lagt upp í frumvarpi í 510. máli standist meginreglu um skýrleika skattaréttar og þá grundvallarkröfu að skattalög séu skýr og ótvíræð.
Fyrir nefndinni var þeim sjónarmiðum hreyft að með því að lækka álagningarhlutfall á hesthús en ekki á önnur hús sem notuð væru undir tómstundastarfsemi væri verið að mismuna skattaðilum á grundvelli þess hvaða tómstundir þeir kysu að stunda. Til að mynda væri þeim sem stunduðu golfíþrótt gert að greiða fasteignaskatt af húsnæði á golfvelli skv. c-lið 3. mgr. 3. gr. laganna sem væri mun hærri en ef húsnæðið félli undir a-lið. Bent var á að hestamennsku innan þéttbýlis væri eðlilegt að skilgreina sem tómstundastarf eða í öðru falli sem íþrótt en álagningarhlutfall fasteignaskatts á íþróttahús er 1,32% skv. b-lið 3. mgr. 3. gr. eða það sama og kveðið er á um í c-lið.
Meiri hlutinn bendir á að hesthús er gripahús en ekki íþróttahús. Færa má rök fyrir því að reiðhöll sé hús þar sem íþrótt er stunduð en hús þar sem húsdýr eru geymd falla eðli málsins samkvæmt ekki í þann flokk. Mikill eðlis- og kostnaðarmunur getur verið á milli þeirra tómstunda eða íþrótta sem menn velja sér að stunda. Sumar hverjar krefjast þannig sérstaks búnaðar og húsnæðis en aðrar ekki. Sérstaða hestaíþróttar frá öðrum íþróttum er þó nokkur, þar sem hún óhjákvæmilega krefst þess að þeir sem hana stundi eigi eða hafi aðgang að húsnæði undir hesta sína. Hestar eru lifandi dýr sem þurfa aðhlynningu, fæði og vernd gegn veðri og vindum. Þó svo að húsnæði sé nauðsynlegt í öðrum íþróttum og tómstundum, svo sem golfskálar, fasteignir í eigu siglingaklúbba o.s.frv. þá liggja augljóslega önnur sjónarmið þar að baki. Slíkt húsnæði er þar að auki yfirleitt í eigu félagasamtaka en ekki einkaaðila og eru slík samtök oft á tíðum styrkt af viðkomandi sveitarfélagi. Meiri hlutinn bendir í þessu sambandi einnig á að í 2. mgr. 5. gr. laganna er skýrt tekið fram að sveitarstjórn er heimilt að veita styrki til greiðslu fasteignaskatts af fasteignum þar sem fram fer starfsemi sem ekki er rekin í ágóðaskyni, svo sem menningar-, íþrótta-, æskulýðs- og tómstundastarfsemi og mannúðarstörf. En sveitarstjórn er skylt að setja reglur um beitingu þessa ákvæðis. Meiri hlutinn telur því ekkert koma í veg fyrir að sveitarfélög ákveði að koma til móts við þá sem þurfa að greiða fasteignaskatt skv. b- eða c-lið 3. mgr. 3. gr. laganna af slíkum eignum.
Nokkur umræða fór fram um það í nefndinni hvort rétt væri að skilja á milli álagningar á hesthús eftir því hvort í þeim færi fram tómstunda- eða atvinnustarfsemi. Meiri hlutinn telur slíka viðleitni góðra gjalda verða en hún getur hins vegar verið afar flókin í framkvæmd og grafið undan því markmiði um jafnræði sem að baki frumvarpinu býr. Ekki liggur að svo stöddu fyrir hvernig greint yrði á milli þeirra sem hafa atvinnu af hestaíþróttinni og frístundahestamanna, hvort heldur er í þéttbýli eða dreifbýli, en í einu og sama hesthúsinu í þéttbýli getur farið fram hvort tveggja frístundahestamennska og atvinnuhestamennska. Margir þeirra sem hafa atvinnu af hestaíþróttinni búa á lögbýlum eða halda hross sín á lögbýlum og er því nær lagi að ómarkviss aðgreining í lögum milli tómstunda- og atvinnuhesthúsa bitnaði í reynd á frístundahestamönnum í þéttbýli. Þá hlýtur og að vakna sú spurning hvort bændur sem halda hross og hafa af þeim einhverjar tekjur yrðu flokkaðir sem atvinnumenn í þessu sambandi. Með slíkum gjörningi væru bændur með hross og hesthús skattlagðir með öðrum hætti en bændur sem einungis eru með kindur og kýr í fjárhúsum og fjósum. Við skoðun ákvæðis af þessu tagi kemur jafnframt upp sami vandi og bent hefur verið á varðandi 510. mál og varðar útihús. Meiri hlutinn telur ljóst að ef vilji er til að aðgreina tómstundir og atvinnurekstur þegar kemur að hesthúsum þá vanti nánari skilgreiningu og vísireglur um hvað teljast hesthús vegna tómstunda og hvað teljast hesthús vegna atvinnustarfsemi þannig að skýr skil séu á milli og ljóst í hvorn flokkinn viðkomandi hesthús falla. Ef engar slíkar reglur liggja fyrir þá er mikið vafamál að ákvæði af þessu tagi teljist nægilega skýr skattlagningarheimild. Augljóst er að hér er um nokkuð flókið mál að ræða sem þarf frekari skoðunar við áður en til lagasetningar kemur. Niðurstaða meiri hlutans er því sú að leggja til að frumvarpið verði samþykkt óbreytt en hann hvetur innanríkisráðherra til að setja hið fyrsta á fót starfshópi sem fari yfir og meti hugsanlega aðgreiningu hesthúsa í atvinnurekstri annars vegar og frístundahús hins vegar. Starfshópnum mætti fela að meta hvort og þá hvernig raunhæft yrði og eðlilegt að skilja þarna á milli þegar kemur að skattlagningu. Meiri hlutinn beinir því jafnframt til innanríkisráðherra að vert er að endurskoða fasteignamat lögbýla en fram kom í máli gesta að brýn þörf væri á slíku.
Ljóst er af athugasemdum við frumvarpið og fylgiskjölum þess að Reykjavíkurborg verður fyrir mestri tekjulækkun sveitarfélaga vegna frumvarpsins. Álagningarhlutfall eigna sem falla undir a-lið er 0,2% en 1,65% á þær eignir sem falla undir c-lið og 290 hesthús sem falla undir c-lið í samræmi við úrskurð yfirfasteignamatsnefndar. Meiri hlutinn bendir þó á að Reykjavíkurborg taldi rétt að gera þá breytingu sem mælt er fyrir um í frumvarpinu enda hefur framkvæmd álagningar borgarinnar til margra ára verið með þeim hætti. Álagningu borgarinnar á fasteignasköttum var þannig ekki breytt fyrr en úrskurður yfirfasteignamatsnefndar í máli nr. 23/2010 lá fyrir. Borgin ritaði Alþingi auk þess bréf þar sem mælst var til þess að hesthús yrðu skýrt flokkuð skv. a-lið 3. mgr. 3. gr. laganna. Á fundi nefndarinnar kom jafnframt fram að borgin hefur ekki gert ráð fyrir þessum fjármunum í fjárhagsáætlunum sínum. Hins vegar er ljóst er að sum sveitarfélög hafa lagt fasteignaskatt á hesthús skv. c-lið 3. mgr. 3. gr. og gert ráð fyrir þeim fjármunum sem þannig fást í sínum áætlunum. Nefndin aflaði upplýsinga um það hvernig framkvæmd álagningar hefur verið hjá sveitarfélögunum og þar kemur fram að á rúmlega 1.800 hesthús á landsvísu er lagður skattur í samræmi við a-lið 3. mgr. 3. gr. en tæplega 1.500 þeirra bera skatt í samræmi við c-lið. Þar af eru 290 í Reykjavík og 517 í Kópavogi sem þó miðar við 0,625% álagningu. 132 hesthús í Mosfellsbæ falla undir c-liðinn en þar er álagningarhlutfallið einungis 0,45%. Sveitarfélagið Árborg nýtir sér fullt svigrúm ákvæðisins til álagningar og er álagningargjald skv. c-lið því 1,65% sem lagt er á 118 hesthús. Misjafnt er hvaða álagningarhlutfall önnur sveitarfélög nota við álagningu þeirra fasteigna sem falla undir c-lið 3. mgr. 3. gr. laganna en fjöldi hesthúsa sem falla undir c-liðinn er að þeim fyrrnefndu fjórum undanskildum að meðaltali um 22 og eru allt frá 1 upp í 61. Meiri hlutinn áréttar að einhver sveitarfélög geta orðið af tekjum og var sú hugmynd því rædd hvort sveitarfélögum ætti að vera í sjálfsvald sett að ákveða hvort hesthús falla undir a- eða c-lið. Meiri hlutinn komst hins vegar að þeirri niðurstöðu að slíkt væri varhugavert með tilliti til skýrleika skattlagningarheimilda og banni stjórnarskrárinnar við framsali á skattlagningarvaldi. Meiri hlutinn bendir þó á að sveitarfélögin geta nýtt sér heimild 3. gr. laganna til að leggja 25% álag á álagningarhlutfalli a-liðar 3. mgr. og hækkað það þannig úr 0,5% í 0,625%.
Meiri hlutinn leggur til að frumvarpið verði samþykkt óbreytt.
Mörður Árnason var fjarverandi við afgreiðslu málsins.
Fyrirvari Þuríðar Backman lýtur að því leggja verði áherslu á að hesthús í tómstundaskyni séu í lægsta álagningarþrepi. Starfshópnum verði falið að skilgreina hestamennsku í atvinnuskyni og hvernig hægt sé að aðgreina álagningu á hesthús til ólíkra nota.
Alþingi, 24. maí 2012.
Guðfríður Lilja Grétarsdóttir,
form., frsm.
Ólína Þorvarðardóttir.
Þuríður Backman,
með fyrirvara.
Birgir Ármannsson.
Ásmundur Einar Daðason.
Árni Johnsen.
Atli Gíslason.
