Ráðstöfun söluágóða af ríkiseignum til fjárfestinga í mikilvægum innviðum.

Virðulegur forseti. „Hvernig nýtum við eigur þjóðarinnar sem best fyrir þjóðina sjálfa?“ er spurningin sem við ræðum hér í dag. Ég vil byrja á að þakka hæstv. fjármála- og efnahagsráðherra fyrir að koma til þessarar umræðu.

Ísland er velferðarsamfélag sem sést best á því að hver mælikvarðinn á fætur öðrum sýnir að Ísland sé best í heimi og að hvergi sé betra að búa en hér á landi. Enn stöndum við þó frammi fyrir ýmsum áskorunum svo að við getum hlúð að velferð íslensku þjóðarinnar og einstakra hópa sem þarf að hlúa betur að. Sterkir og öflugir innviðir skipta þar mestu máli til að við getum gert enn betur, gert gott velferðarkerfi enn betra, leyst áskoranir.

Grunninnviðir eru samgöngu-, orku- og fjarskiptainnviðir. Allt eru þetta innviðir sem tryggja aukið öryggi í daglegu lífi, auka frelsi til búsetu, auka hagkvæmni, bæði við heimilis- og atvinnurekstur, og eru síðast en ekki síst grunnurinn að aukinni verðmætasköpun í atvinnulífinu sem eykur hagvöxt og lengi mætti telja áfram. Þessir innviðir gefa okkur aukið svigrúm til að gera betur fyrir fólkið í landinu. Þetta eru einmitt þeir innviðir sem við sjáum verða fyrst fyrir skaða í þeim löndum þar sem nú geisar stríð. Það er hörmulegt að þurfa að horfa upp á þá eyðileggingu sem þar fer fram þegar þær þjóðir þurfa einmitt á uppbyggingu þessara innviða að halda til að tryggja öryggi sitt og velferð. Líkt og Marshall-aðstoðin studdi við uppbyggingu innviða á Íslandi á árunum eftir seinni heimsstyrjöldina mun þurfa álíka stuðning í þeim löndum þar sem nú ríkir stríð til þess að byggja upp þá innviði sem þar hafa orðið eyðileggingunni að bráð.

Töluverð innviðaskuld hefur safnast jafnt og þétt upp á Íslandi. Fólksfjölgun hefur orðið, ferðaþjónustan hefur byggst upp sem heilsársatvinnugrein, samhliða orkuskiptum hefur eftirspurn eftir orku stóraukist og framleiðsla til útflutnings hefur aukist um allt land, svo að nokkur dæmi séu nefnd. Því er spurningin: Hvernig byggjum við upp ofantalda innviði með skuldsettan ríkissjóð? Í mínum huga og í huga okkar í Sjálfstæðisflokknum skiptir mestu að fara eins vel með opinberar eigur og opinbert fé og hægt er. Þetta eru jú ekkert annað en skattpeningar okkar sem búum í þessu landi. Því tel ég mikilvægt að við veltum við hverjum steini varðandi þær eignir sem ríkissjóður og þjóðin á og sjáum hvort við séum að láta þær eignir vinna eins vel fyrir þjóðina og hægt er. Ríkið er jú einn stærsti eigandi og rekstraraðili á flestu og um leið, að mínu mati, einn sá versti.

Þar er ég að hugsa um ríkið sem fasteignaeiganda, sem rekstraraðila í sölu á vöru og þjónustu, sem framkvæmdaraðila fasteigna og innviða og sem landeiganda. Ég hef oft sagt í þessum ræðustól áður: Ríkið er versti landeigandinn. Sem dæmi vil ég nefna að í nýliðinni kjördæmaviku hittum við þingmenn Suðurkjördæmis fjölda sveitarfélaga sem höfðu öll sömu söguna að segja, að þau væru með áhugasama aðila um nýtingu opinbers lands til atvinnu og verðmætasköpunar sem sveitarfélögin voru áfram um að gengi eftir. En enginn þessara aðila sem voru í viðræðum við sveitarfélögin vildi vera undir ríkisvaldinu kominn með sína uppbyggingu. Um leið gekk ekkert hjá einu sveitarfélaginu að semja við ríkið um afnot eða kaup á ríkislandinu. Á meðan er ríkislandið ónotaður mói sem skapar engin verðmæti fyrir íslenska þjóð. Sömu sögu hafa bændur og aðrir einstaklingar um land allt að segja vegna þeirra fjölda bújarða sem ríkið á, að ekki sé nú talað um þjóðlendurnar og friðlýst svæði. Ég trúi því ekki að ríkið vilji eiga allt þetta land til að drepa allt frumkvæði einstaklinganna í dróma. Viljum við ekki frekar koma þessu landi í opinberri eigu í vinnu til verðmætasköpunar og innviðauppbyggingar?

Fasteignir eru annað dæmi. Við heyrum ítrekuð dæmi um að viðhaldskostnaður og kostnaðarsamar endurbætur á opinberu húsnæði, hvort sem það eru hjúkrunarheimili, skólar eða aðrar stofnanir ríkisins, hvort sem það eru endurbæturnar eða nýframkvæmdirnar, fari allt of langt fram úr kostnaðaráætlun. Svo eru það að opinberu fyrirtækin; Isavia, fjármálafyrirtækin eins og Íslandsbanki, Íslandspóstur, Orkusalan, ÁTVR, Ríkisútvarpið og áfram mætti telja. Þarna eru töluverðar eignir bundnar inni sem skapa ríkissjóði aukna áhættu en skila ríkissjóði litlum sem engum arði. Isavia, sem er líklega metið á rúmlega 200 milljarða, borgar t.d. ekki arð til ríkissjóðs. Þar eru miklar framkvæmdir í gangi og það eykur fjárhagslega áhættu ríkissjóðs sem eins eiganda fyrirtækisins. Væri ekki ráð að losa um 100 milljarða út úr þessu fyrirtæki og greiða upp skuldir, þá annars vegar innviðaskuldir og hins vegar fjárhagslegar skuldir ríkissjóðs? Þá færi þessi eign að skila okkur arði í gegnum minni fjármagnskostnað og aukna verðmætasköpun í gegnum betri innviði.

Því hef þessa umræðu hér í dag og vonast eftir góðum umræðum um hana.