raunfærnimat.
Virðulegi forseti. Mat á raunfærni byggist á þeirri hugmynd að nám fari ekki eingöngu fram innan formlega skólakerfisins heldur við alls konar aðstæður og í alls konar samhengi. Raunfærnimat var skilgreint í lögum um framhaldsfræðslu frá 2010 sem skipulegt ferli þar sem með formlegum hætti er lagt mat á alhliða þekkingu og færni einstaklings. Matið getur byggst á skólagöngu, starfsreynslu, starfsnámi, frístundanámi, framhaldsfræðslu, félagsstörfum og lífsreynslu viðkomandi. Í lögunum kemur líka fram að þeir sem hafa stutta formlega skólagöngu og kjósa að leggja stund á nám sem skipulagt er á grundvelli laga um framhaldsfræðslu eða laga um framhaldsskóla eiga rétt á að einstaklingsbundin raunfærni þeirra sé metin. Haustið 2021 var einnig farið að bjóða upp á þróunarverkefni um raunfærnimat á háskólastigi, þá í grunnnámi í leikskólakennarafræði, og mér skilst að frekari áform um þróun raunfærnimats séu uppi.
Ráðherra setti reglugerð um framkvæmd matsins árið 2011. Framkvæmdin virðist vera sambærileg en hún fer fram á mörgum stöðum hjá viðurkenndum fræðsluaðilum, svo sem símenntunarmiðstöðvum og Iðunni. Aldursviðmiðin eru almennt 23 ár en virðast vera 25 ár í þróunarverkefni Háskóla Íslands. Mín upplifun er að viðhorf til þessarar aðferðafræði sé almennt mjög jákvætt. Helst hefur verið gagnrýnt að of mikið sé byggt á staðfestingu á starfsreynslu frekar en að fólk hafi tækifæri til að sýna fram á raunverulega færni.
Í tengslum við umfjöllun um frumvarp til laga um Miðstöð menntunar og skólaþjónustu fyrr í vetur komu fram nokkrar áhyggjur af stöðu verkefna sem Menntamálastofnun hefur sinnt og tengjast framhaldsfræðslunni. Þótt þær breytingar hafi ekki bein áhrif á framkvæmd raunfærnimatsins komu engu að síður fram áhyggjur af stöðu þess til framtíðar og að ekki væri skýrt af lögum hver bæri ábyrgð á forystu við þróun þess. Eins komu fram ábendingar um að ekki lægi alltaf ljóst fyrir hvaða menntastofnanir tækju við nemendum að raunfærnimati loknu.
Þessi umfjöllun ásamt umræðu um mat á menntun innflytjenda var kveikjan að fyrirspurn minni hér í dag og hef ég lagt fram sambærilega fyrirspurn til mennta- og barnamálaráðherra og háskóla-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra. Hér vil ég spyrja um hlutverk félags- og vinnumarkaðsráðuneytisins og stofnana þess er varðar raunfærnimat, skyldur framhaldsfræðslunnar varðandi matið, svo sem til að leiðbeina fólki sem lokið hefur því, og hvort framhaldsfræðslan hafi skyldu til að bjóða upp á námskeið eða námsleiðir sem kann að vanta.
