Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect. Ferill 335. máls.
131. löggjafarþing 2004–2005.
Þskj. 374 — 335. mál.
um breytingu á lögum um skráningu og mat fasteigna, nr. 6/2001.
Allar fasteignir skulu bera fast auðkenni, fasteignanúmer, sem Fasteignamat ríkisins úthlutar við forskráningu. Númerið er hlaupandi raðtala og felur ekki í sér aðrar upplýsingar. Undir fasteignanúmer fellur:
1. Landnúmer, sem er auðkenni landskika.
2. Heitinúmer, sem er auðkenni fasteignaheita.
3. Fastanúmer, sem er auðkenni eignarhluta í mannvirki eða mannvirkja í heild sinni, ásamt lóðarréttindum.
Auk fasteignanúmers ber hver fasteign heiti samkvæmt ákvörðun sveitarstjórnar eða samkvæmt lögum um bæjanöfn o.fl.
Ráðherra er heimilt að setja nánari reglur um heiti fasteigna, annarra en þeirra sem falla undir lög um bæjanöfn o.fl.
Nýtt matsverð skal þegar skrá í Landskrá fasteigna og gildir með þeim almennu breytingum sem á því geta orðið eða þar til því er hrundið með nýju mati.
Til þess að standa straum af kostnaði Fasteignamats ríkisins við að halda og þróa Landskrá fasteigna skulu húseigendur greiða til þess sérstakt umsýslugjald á árunum 2005–2008. Skal gjald þetta nema 0,1 (prómilli) af brunabótamati hverrar húseignar. Skal vátryggingafélag innheimta gjaldið samhliða innheimtu brunatryggingariðgjalda og skila umsýslugjaldi til Fasteignamats ríkisins eigi síðar en 45 dögum eftir gjalddaga.
Tilgangur frumvarps þessa um breytingu á lögum um skráningu og mat fasteigna, nr. 6/2001, er að skýra reglur um auðkennisnúmer fasteigna, styrkja stjórnsýslu við framkvæmd fasteignamats og marka fjárhagsgrundvöll Fasteignamats ríkisins til að halda og þróa Landskrá fasteigna.
Mikilvægt er að fasteignir séu auðkenndar með glöggum, einföldum og óvefengjanlegum hætti. Auðkenni fasteigna samkvæmt lögunum hafa verið fastanúmer og landnúmer. Auk þessara númera hefur verið notað svokallað heitinúmer. Það hefur valdið vandkvæðum í framkvæmd að hafa ekki skýrt samheiti þessara númera, sem hér er lagt til að verði fasteignanúmer, þar sem það fer eftir stöðu og eðli fasteignar hvert fasteignanúmer hennar er.
Fasteignamat er mikilvægur skattstofn fyrir sveitarfélög og ríkissjóð. Ætla má að á árinu 2004 nemi skatttekjur sem byggðar eru á fasteignamati rúmum 20 milljörðum króna. Í árslok 2003 nam fasteignamat á landinu öllu 1.969 milljörðum króna. Mikilvægt er að málsmeðferð við ákvörðun fasteignamats sé vönduð og í samræmi við góða stjórnsýsluhætti. Lagt er til að stjórnsýslan verði styrkt með því að kveða skýrt á um að ákvörðun um fasteignamat sem tekin er á grundvelli skráningarupplýsinga um nýjar og breyttar fasteignir taki gildi strax við skráningu í Landskrá fasteigna en sú tilhögun er í samræmi við núverandi framkvæmd. Nýja matsverðið gildi síðan með þeim almennu breytingum sem á því geta orðið eða þar til því er hrundið með nýju mati.
Umsýslugjald sem nam 0,025 prómillum af brunabótamati var lögfest árið 1994 í tengslum við að Fasteignamati ríkisins var falið að halda brunabótamatsskrá og annast framkvæmd brunabótamats að hluta. Stofnunin tók síðan alfarið við framkvæmd brunabótamats árið 1999. Þegar stofnuninni var falið að mynda og halda Landskrá fasteigna frá 1. janúar 2001 var lögfest að umsýslugjaldið yrði 0,1 prómill af brunabótamati en félli niður í árslok 2004.
Landskrá fasteigna er ein skrá í fimm hlutum um fasteignir og fasteignaréttindi til nota fyrir öll stjórnvöld og hagsmunaaðila. Þegar skráin var lögfest greindist hún í fjóra hluta. Í stofnhluta eru heiti, auðkenni og afmörkun fasteigna. Í mannvirkjahluta eru byggingarfræðileg atriði um fasteignir og notkun þeirra eða einstaka hluta þeirra eftir því sem við á. Í fasteignamatshluta eru matsgögn ásamt fasteigna- og brunabótamati. Í þinglýsingarhluta eru þinglýstir eigendur og eignarhlutur þeirra skráðir ásamt þinglýstum veðböndum, kvöðum og öðru er þinglýsingabók heldur. Um þinglýsingarhluta skrárinnar og upplýsingar er hann geymir fer eftir ákvæðum þinglýsingalaga. Með jarðalögum, nr. 81/2004, sem gengu í gildi 1. júlí 2004 var fimmti hluti skrárinnar lögfestur, jarðahluti, þar sem fram eiga að koma upplýsingar um nöfn jarða og annars lands, sveitarfélög, eigendur, fyrirsvarsmenn ef fleiri eigendur eru að jörð, ábúendur, leigutaka, ræktun, mannvirki, nýtingu, hvort félagsbú er á jörðinni og önnur atriði sem landbúnaðarráðuneytið ákveður nánar í reglugerð. Jafnframt er kveðið á um að Fasteignamat ríkisins skuli í þessum tilgangi leggja til skráningarsvæði fyrir framangreindar upplýsingar án sérstaks kostnaðar fyrir landbúnaðarráðuneytið.
Síðan Landskrá fasteigna var stofnuð hefur Fasteignamat ríkisins, í náinni samvinnu við sveitarfélög og sýslumannsembætti, unnið að því að bæta og samræma upplýsingar í skránni og einstökum hlutum hennar. Upplýsingar í stofnhluta hafa verið bættar með því að nýjar fasteignir eru nú stofnaðar með sérstöku stofnskjali auk þess sem undirbúningur er hafinn að skráningu hnita fasteigna í stofnhlutann til að skráin nýtist sem stoðgagn í landupplýsingakerfum, sbr. 2. mgr. 1. gr. laganna. Unnið er að því að bæta upplýsingar í mannvirkjahluta skrárinnar með því að staðla og endurskilgreina þær upplýsingar sem notaðar eru við skráningu mannvirkja og einkum koma fram í skráningartöflu, eignaskiptayfirlýsingu og byggingarlýsingu. Mikil vinna hefur verið lögð í að bæta matshluta skrárinnar. Árið 2001 var brunabótamat allra brunabótamatsskyldra húseigna endurmetið og var það í fyrsta sinn sem húseignir um land allt voru metnar brunabótamati með samræmdri aðferð. Samtímis fór fram endurmat fasteignamats íbúðarhúsnæðis um allt land og nokkurra annarra tegunda fasteigna. Við þessa matsaðgerð var einnig notuð samræmd aðferð sem byggðist á tölvuvæddu fjöldamati og tölfræðilegum aðferðum. Í undirbúningi er endurmat jarða, sumarbústaða og lands utan þéttbýlis. Undirbúningur að myndun jarðahluta skrárinnar er hafinn í samvinnu landbúnaðarráðuneytisins og Fasteignamats ríkisins. Sá undirbúningur felst einkum í samræmingu á hugtakanotkun, kerfishönnun, forritun og kerfisprófun og síðar í skráningu upplýsinga í jarðahlutann og leiðréttingu á misræmi á skráningu einstakra jarða.
Myndun þinglýsingarhluta skrárinnar felst í að samræma upplýsingar um fasteignir í þinglýsingabókum, fasteignamatsskrá Fasteignamats ríkisins og fasteignaskrám sveitarfélaga. Mun víðtækara misræmi hefur reynst vera á milli upplýsinga um fasteignir í hinum ýmsu skrám en gert var ráð fyrir eins og fjármálaráðherra gerði grein fyrir í skriflegu svari við fyrirspurn Arnbjargar Sveinsdóttur sem lagt var fram á Alþingi 19. apríl 2002. Greiða þarf úr slíku misræmi áður en eign er staðfest í Landskrá fasteigna enda varðar það mikilvæga hagsmuni fasteignaeigenda að skráning sé rétt og ótvíræð. Þetta misræmi varðar meðal annars eignarhald, staðsetningu, gerð, stærð, eiginleika og notkun fasteignar eða að fasteign er ekki skráð eða hefur verið skráð en er ekki lengur til. Mikil og vandasöm vinna mun standa yfir næstu ár við að greiða úr misræmi vegna þeirra fasteigna sem skráning er ekki hafin á eða ekki hefur reynst unnt að ljúka skráningu á.
Eins og fram kemur í eftirfarandi töflu voru liðlega 160 þúsund fasteignir skráðar í fasteignamatsskrá Fasteignamats ríkisins í lok september 2004. Samkvæmt upplýsingum frá sýslumannsembættum er áætlað að um 158 þúsund fasteignir hafi verið skráðar í þinglýsingabækur. Af þeim voru í september 2004 um 124 þúsund fasteignir fullskráðar í Landskrá fasteigna. Skráningu var þá ólokið eða hún ekki hafin á um 34–36 þúsund fasteignum.
Í meðfylgjandi töflu koma fram upplýsingar um fjölda fasteigna miðað við september 2004, sundurliðað eftir sýslumannsembættum.
Árið 2000 þegar Landskrá fasteigna var stofnuð lagði meiri hluti efnahags- og viðskiptanefndar til að eftir 2004 yrði Landskránni markaður annar tekjustofn. Þrátt fyrir að mikil vinna hafi verið lögð í að færa og bæta Landskrána hefur verkefnið eins og að framan er greint reynst viðameira og tímafrekara en upphaflega var gert ráð fyrir. Því er lagt til með frumvarpi þessu að núverandi fyrirkomulag fjármögnunar verði framlengt enn um sinn.
Tafla: Fjöldi fasteigna í september 2004.
Fylgiskjal.
Fjármálaráðuneyti,
fjárlagaskrifstofa:
131. löggjafarþing 2004–2005.
Þskj. 374 — 335. mál.
Frumvarp til laga
um breytingu á lögum um skráningu og mat fasteigna, nr. 6/2001.
(Lagt fyrir Alþingi á 131. löggjafarþingi 2004–2005.)
1. gr.
Allar fasteignir skulu bera fast auðkenni, fasteignanúmer, sem Fasteignamat ríkisins úthlutar við forskráningu. Númerið er hlaupandi raðtala og felur ekki í sér aðrar upplýsingar. Undir fasteignanúmer fellur:
1. Landnúmer, sem er auðkenni landskika.
2. Heitinúmer, sem er auðkenni fasteignaheita.
3. Fastanúmer, sem er auðkenni eignarhluta í mannvirki eða mannvirkja í heild sinni, ásamt lóðarréttindum.
Auk fasteignanúmers ber hver fasteign heiti samkvæmt ákvörðun sveitarstjórnar eða samkvæmt lögum um bæjanöfn o.fl.
Ráðherra er heimilt að setja nánari reglur um heiti fasteigna, annarra en þeirra sem falla undir lög um bæjanöfn o.fl.
2. gr.
3. gr.
Nýtt matsverð skal þegar skrá í Landskrá fasteigna og gildir með þeim almennu breytingum sem á því geta orðið eða þar til því er hrundið með nýju mati.
4. gr
Til þess að standa straum af kostnaði Fasteignamats ríkisins við að halda og þróa Landskrá fasteigna skulu húseigendur greiða til þess sérstakt umsýslugjald á árunum 2005–2008. Skal gjald þetta nema 0,1 (prómilli) af brunabótamati hverrar húseignar. Skal vátryggingafélag innheimta gjaldið samhliða innheimtu brunatryggingariðgjalda og skila umsýslugjaldi til Fasteignamats ríkisins eigi síðar en 45 dögum eftir gjalddaga.
5. gr.
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Tilgangur frumvarps þessa um breytingu á lögum um skráningu og mat fasteigna, nr. 6/2001, er að skýra reglur um auðkennisnúmer fasteigna, styrkja stjórnsýslu við framkvæmd fasteignamats og marka fjárhagsgrundvöll Fasteignamats ríkisins til að halda og þróa Landskrá fasteigna.
Mikilvægt er að fasteignir séu auðkenndar með glöggum, einföldum og óvefengjanlegum hætti. Auðkenni fasteigna samkvæmt lögunum hafa verið fastanúmer og landnúmer. Auk þessara númera hefur verið notað svokallað heitinúmer. Það hefur valdið vandkvæðum í framkvæmd að hafa ekki skýrt samheiti þessara númera, sem hér er lagt til að verði fasteignanúmer, þar sem það fer eftir stöðu og eðli fasteignar hvert fasteignanúmer hennar er.
Fasteignamat er mikilvægur skattstofn fyrir sveitarfélög og ríkissjóð. Ætla má að á árinu 2004 nemi skatttekjur sem byggðar eru á fasteignamati rúmum 20 milljörðum króna. Í árslok 2003 nam fasteignamat á landinu öllu 1.969 milljörðum króna. Mikilvægt er að málsmeðferð við ákvörðun fasteignamats sé vönduð og í samræmi við góða stjórnsýsluhætti. Lagt er til að stjórnsýslan verði styrkt með því að kveða skýrt á um að ákvörðun um fasteignamat sem tekin er á grundvelli skráningarupplýsinga um nýjar og breyttar fasteignir taki gildi strax við skráningu í Landskrá fasteigna en sú tilhögun er í samræmi við núverandi framkvæmd. Nýja matsverðið gildi síðan með þeim almennu breytingum sem á því geta orðið eða þar til því er hrundið með nýju mati.
Umsýslugjald sem nam 0,025 prómillum af brunabótamati var lögfest árið 1994 í tengslum við að Fasteignamati ríkisins var falið að halda brunabótamatsskrá og annast framkvæmd brunabótamats að hluta. Stofnunin tók síðan alfarið við framkvæmd brunabótamats árið 1999. Þegar stofnuninni var falið að mynda og halda Landskrá fasteigna frá 1. janúar 2001 var lögfest að umsýslugjaldið yrði 0,1 prómill af brunabótamati en félli niður í árslok 2004.
Landskrá fasteigna er ein skrá í fimm hlutum um fasteignir og fasteignaréttindi til nota fyrir öll stjórnvöld og hagsmunaaðila. Þegar skráin var lögfest greindist hún í fjóra hluta. Í stofnhluta eru heiti, auðkenni og afmörkun fasteigna. Í mannvirkjahluta eru byggingarfræðileg atriði um fasteignir og notkun þeirra eða einstaka hluta þeirra eftir því sem við á. Í fasteignamatshluta eru matsgögn ásamt fasteigna- og brunabótamati. Í þinglýsingarhluta eru þinglýstir eigendur og eignarhlutur þeirra skráðir ásamt þinglýstum veðböndum, kvöðum og öðru er þinglýsingabók heldur. Um þinglýsingarhluta skrárinnar og upplýsingar er hann geymir fer eftir ákvæðum þinglýsingalaga. Með jarðalögum, nr. 81/2004, sem gengu í gildi 1. júlí 2004 var fimmti hluti skrárinnar lögfestur, jarðahluti, þar sem fram eiga að koma upplýsingar um nöfn jarða og annars lands, sveitarfélög, eigendur, fyrirsvarsmenn ef fleiri eigendur eru að jörð, ábúendur, leigutaka, ræktun, mannvirki, nýtingu, hvort félagsbú er á jörðinni og önnur atriði sem landbúnaðarráðuneytið ákveður nánar í reglugerð. Jafnframt er kveðið á um að Fasteignamat ríkisins skuli í þessum tilgangi leggja til skráningarsvæði fyrir framangreindar upplýsingar án sérstaks kostnaðar fyrir landbúnaðarráðuneytið.
Síðan Landskrá fasteigna var stofnuð hefur Fasteignamat ríkisins, í náinni samvinnu við sveitarfélög og sýslumannsembætti, unnið að því að bæta og samræma upplýsingar í skránni og einstökum hlutum hennar. Upplýsingar í stofnhluta hafa verið bættar með því að nýjar fasteignir eru nú stofnaðar með sérstöku stofnskjali auk þess sem undirbúningur er hafinn að skráningu hnita fasteigna í stofnhlutann til að skráin nýtist sem stoðgagn í landupplýsingakerfum, sbr. 2. mgr. 1. gr. laganna. Unnið er að því að bæta upplýsingar í mannvirkjahluta skrárinnar með því að staðla og endurskilgreina þær upplýsingar sem notaðar eru við skráningu mannvirkja og einkum koma fram í skráningartöflu, eignaskiptayfirlýsingu og byggingarlýsingu. Mikil vinna hefur verið lögð í að bæta matshluta skrárinnar. Árið 2001 var brunabótamat allra brunabótamatsskyldra húseigna endurmetið og var það í fyrsta sinn sem húseignir um land allt voru metnar brunabótamati með samræmdri aðferð. Samtímis fór fram endurmat fasteignamats íbúðarhúsnæðis um allt land og nokkurra annarra tegunda fasteigna. Við þessa matsaðgerð var einnig notuð samræmd aðferð sem byggðist á tölvuvæddu fjöldamati og tölfræðilegum aðferðum. Í undirbúningi er endurmat jarða, sumarbústaða og lands utan þéttbýlis. Undirbúningur að myndun jarðahluta skrárinnar er hafinn í samvinnu landbúnaðarráðuneytisins og Fasteignamats ríkisins. Sá undirbúningur felst einkum í samræmingu á hugtakanotkun, kerfishönnun, forritun og kerfisprófun og síðar í skráningu upplýsinga í jarðahlutann og leiðréttingu á misræmi á skráningu einstakra jarða.
Myndun þinglýsingarhluta skrárinnar felst í að samræma upplýsingar um fasteignir í þinglýsingabókum, fasteignamatsskrá Fasteignamats ríkisins og fasteignaskrám sveitarfélaga. Mun víðtækara misræmi hefur reynst vera á milli upplýsinga um fasteignir í hinum ýmsu skrám en gert var ráð fyrir eins og fjármálaráðherra gerði grein fyrir í skriflegu svari við fyrirspurn Arnbjargar Sveinsdóttur sem lagt var fram á Alþingi 19. apríl 2002. Greiða þarf úr slíku misræmi áður en eign er staðfest í Landskrá fasteigna enda varðar það mikilvæga hagsmuni fasteignaeigenda að skráning sé rétt og ótvíræð. Þetta misræmi varðar meðal annars eignarhald, staðsetningu, gerð, stærð, eiginleika og notkun fasteignar eða að fasteign er ekki skráð eða hefur verið skráð en er ekki lengur til. Mikil og vandasöm vinna mun standa yfir næstu ár við að greiða úr misræmi vegna þeirra fasteigna sem skráning er ekki hafin á eða ekki hefur reynst unnt að ljúka skráningu á.
Eins og fram kemur í eftirfarandi töflu voru liðlega 160 þúsund fasteignir skráðar í fasteignamatsskrá Fasteignamats ríkisins í lok september 2004. Samkvæmt upplýsingum frá sýslumannsembættum er áætlað að um 158 þúsund fasteignir hafi verið skráðar í þinglýsingabækur. Af þeim voru í september 2004 um 124 þúsund fasteignir fullskráðar í Landskrá fasteigna. Skráningu var þá ólokið eða hún ekki hafin á um 34–36 þúsund fasteignum.
Í meðfylgjandi töflu koma fram upplýsingar um fjölda fasteigna miðað við september 2004, sundurliðað eftir sýslumannsembættum.
Árið 2000 þegar Landskrá fasteigna var stofnuð lagði meiri hluti efnahags- og viðskiptanefndar til að eftir 2004 yrði Landskránni markaður annar tekjustofn. Þrátt fyrir að mikil vinna hafi verið lögð í að færa og bæta Landskrána hefur verkefnið eins og að framan er greint reynst viðameira og tímafrekara en upphaflega var gert ráð fyrir. Því er lagt til með frumvarpi þessu að núverandi fyrirkomulag fjármögnunar verði framlengt enn um sinn.
Sýslumannsembætti | Fjöldi fasteigna í fasteignamatsskrá |
Áætlaður fjöldi fasteigna í þinglýsingabókum |
Fullskráðar fasteignir í Landskrá fasteigna |
Fasteignir þar sem skráning í Landskrá fasteigna er ekki hafin eða er ólokið |
Sýslumaðurinn á Akranesi | 2.687 | 2.641 | 2.583 | 58 |
Sýslumaðurinn í Keflavík | 7.869 | 7.833 | 6.961 | 872 |
Sýslumaðurinn í Hafnarfirði | 13.971 | 14.134 | 11.987 | 2.147 |
Sýslumaðurinn í Kópavogi | 12.093 | 11.347 | 10.347 | 1.000 |
Sýslumaðurinn á Akureyri | 10.784 | 10.312 | 9.212 | 1.100 |
Sýslumaðurinn á Blönduósi | 2.303 | 2.051 | 1.959 | 92 |
Sýslumaðurinn á Ólafsfirði | 615 | 549 | 513 | 36 |
Sýslumaðurinn í Borgarnesi | 5.732 | 5.779 | 4.779 | 1.000 |
Sýslumaðurinn á Selfossi | 13.535 | 12.294 | 11.229 | 1.065 |
Sýslumaðurinn á Húsavík | 3.107 | 2.612 | 2.562 | 50 |
Sýslumaðurinn í Vík | 890 | 899 | 702 | 197 |
Sýslumaður Snæfellinga | 2.689 | 2.569 | 2.089 | 480 |
Sýslumaðurinn í Reykjavík | 60.946 | 65.910 | 46.910 | 19.000 |
Sýslumaðurinn í Búðardal | 646 | 570 | 480 | 90 |
Sýslumaðurinn á Hvolsvelli | 3.049 | 2.671 | 2.221 | 450 |
Sýslumaðurinn á Sauðárkróki | 2.617 | 2.458 | 1.811 | 647 |
Sýslumaðurinn í Bolungarvík | 676 | 572 | 458 | 114 |
Sýslumaðurinn á Höfn | 1.226 | 1.055 | 775 | 280 |
Sýslumaðurinn á Ísafirði | 3.115 | 2.441 | 1.796 | 645 |
Sýslumaðurinn á Siglufirði | 1.067 | 1.116 | 612 | 504 |
Sýslumaðurinn á Seyðisfirði | 3.099 | 2.725 | 1.586 | 1.139 |
Sýslumaðurinn á Eskifirði | 2.930 | 1.658 | 1.342 | 316 |
Sýslumaðurinn á Hólmavík | 763 | 596 | 176 | 420 |
Sýslumaðurinn í Vestmannaeyjum | 2.238 | 1.600 | 397 | 1.203 |
Sýslumaðurinn á Patreksfirði | 1.435 | 1.233 | 223 | 1.010 |
Samtals | 160.082 | 157.625 | 123.710 | 33.915 |
Tafla: Fjöldi fasteigna í september 2004.
Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.
Um 1. gr.
Um 2. gr.
Um 3. gr.
Um 4. gr.
Um 5. gr.
Fylgiskjal.
Fjármálaráðuneyti,
fjárlagaskrifstofa:
Umsögn um frumvarp til laga um breytingu á lögum nr. 6/2001,
um skráningu og mat fasteigna.