Kjördagar 1908–2021: Almennar alþingiskosningar og landskjör
Í alþingiskosningunum 1908 var í fyrsta skipti kosið á sama degi um land allt en áður hafði kjördagur verið ákvarðaður fyrir hvert og eitt kjördæmi og kosningar farið fram á mismunandi árstímum. Í töflunni hér á eftir eru taldir upp allir kjördagar í almennum alþingiskosningum frá 1908 og einnig í landskjöri sem fór fram fjórum sinnum, árin 1916, 1922, 1926 og 1930. Kosningar til Alþingis hafa tvisvar farið fram á fimmtudegi (1908 og 1926) og tvisvar á föstudegi (1931 og 1942). Kosið var á sunnudegi í landskjöri 1930 og í almennum þingkosningum 1933, 1934 og 1937. Frá og með haustkosningunum 1942 til og með kosningunum 1978 fóru alþingiskosningar fram á sunnudegi og alls var kosið til Alþingis á sunnudegi í 17 skipti frá 1908. Laugardagur hefur verið vinsælasti dagur vikunnar fyrir þingkosningar en 20 laugardagar hafa verið kjördagar frá 1908. Frá og með alþingiskosningunum sem fóru fram 23. apríl 1983 hefur kjördagur í alþingiskosningum ávallt verið á laugardegi.
Fjórum sinnum síðan 1908 hafa kjördagar í þingkosningum verið tveir, árin 1942, 1949, 1959 og 1979. Þessi ár var kosið að hausti og um vetur og kjördagar hafðir tveir til að draga úr líkum á að veður eða ófærð hindraði för kjósenda á kjörstað. Vorið 1983, þegar kosið var 23. apríl, brást dómsmálaráðherra við tvísýnu veðurútliti með því að setja daginn fyrir kosningarnar bráðabirgðalög nr. 49/1983 um breytingu á kosningalögum sem heimilaði að einnig yrði kosið 24. apríl. En þar sem hvorki veður né ófærð hömluðu því að kjósendur kæmust á kjörstað 23. apríl lauk kosningum þann dag og ekki var gripið til heimildarinnar í bráðabirgðalögunum.
Kjördagar frá 1908
Kjördagur | Vikudagur |
---|---|
10. september 1908 | fimmtudagur |
28. október 1911 | laugardagur |
11. apríl 1914 | laugardagur |
5. ágúst 1916 – landskjör | laugardagur |
21. október 1916 | laugardagur |
15. nóvember 1919 | laugardagur |
8. júlí 1922 – landskjör | laugardagur |
27. október 1923 | laugardagur |
1. júlí 1926 – landskjör | fimmtudagur |
9. júlí 1927 | laugardagur |
15. júní 1930 – landskjör | sunnudagur |
12. júní 1931 | föstudagur |
16. júlí 1933 | sunnudagur |
24. júní 1934 | sunnudagur |
20. júní 1937 | sunnudagur |
5. júlí 1942 | föstudagur |
18. og 19. október 1942 | sunnudagur, mánudagur |
30. júní 1946 | sunnudagur |
23. og 24. október 1949 | sunnudagur, mánudagur |
28. júní 1953 | sunnudagur |
24. júní 1956 | sunnudagur |
28. júní 1959 | sunnudagur |
25.–26. október 1959 | sunnudagur, mánudagur |
9. júní 1963 | sunnudagur |
11. júní 1967 | sunnudagur |
13. júní 1971 | sunnudagur |
30. júní 1974 | sunnudagur |
25. júní 1978 | sunnudagur |
2.–3. desember 1979 | sunnudagur, mánudagur |
23. apríl 1983 | laugardagur |
25. apríl 1987 | laugardagur |
20. apríl 1991 | laugardagur |
8. apríl 1995 | laugardagur |
8. maí 1999 | laugardagur |
10. maí 2003 | laugardagur |
12. maí 2007 | laugardagur |
25. apríl 2009 | laugardagur |
27. apríl 2013 | laugardagur |
29. október 2016 | laugardagur |
28. október 2017 | laugardagur |
25. september 2021 | laugardagur |
Kosningamánuðir 1908–2017
Mánuður | Ár | Heildarfjöldi |
---|---|---|
Janúar | 0 | |
Febrúar | 0 | |
Mars | 0 | |
Apríl | 1914, 1983, 1987, 1991, 1995, 2009, 2013 | 7 |
Maí | 1999, 2003, 2007 | 3 |
Júní | 1930 (landskjör), 1931, 1934, 1937, 1946, 1953, 1956, 1959, 1963, 1967, 1971, 1974, 1978 | 13 |
Júlí | 1922 (landskjör), 1926 (landskjör), 1927, 1933, 1942 | 5 |
Ágúst | 1916 (landskjör) | 1 |
September | 1908, 2021 | 2 |
Október | 1911, 1916, 1923, 1942, 1949, 1959, 2016, 2017 | 8 |
Nóvember | 1919 | 1 |
Desember | 1979 | 1 |
Eins og vænta má, þegar litið er til hnattstöðu Íslands og veðurfars, hefur verið forðast að láta þingkosningar fara fram að vetrarlagi. Alþingiskosningar hafa aldrei farið fram í janúar, febrúar og mars og aðeins einu sinni í nóvember og desember frá árinu 1908 þegar tekinn var upp sá háttur að hafa sama kjördag um allt land. Einu sinni var kosið í ágúst og tvisvar í september á árabilinu 1908–2021.
Þegar landskjörin eru talin með hafa alþingiskosningar farið fram í 41 skipti frá 1908. Júní hefur verið vinsælasti kosningamánuðurinn en 13 þingkosningar hafa farið fram í þeim mánuði, þar af eitt landskjör. Október kemur næstur með átta kosningar og því næst apríl með sjö alþingiskosningar.